Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar 12. júní 2025 12:33 Það er auðvelt að ímynda sér stöðuna á mánudagsmorgni hjá kennara. Innhólfið er yfirfullt, yfirferð verkefna frá síðustu viku bíður og það þarf að undirbúa kennsluna fyrir þrjá mismunandi námshópa. Ástríðan fyrir kennslunni er vissulega til staðar, en oft virðist sem skriffinnskan og yfirvinnan séu að buga jafnvel áhugasömustu kennarana. Hvað ef það væri til stafrænn aðstoðarmaður sem gæti létt á þessu álagi og gefið kennaranum meiri tíma fyrir það sem raunverulega skiptir máli: nemendurna? Sá aðstoðarmaður er gervigreind (AI). Og hún er ekki lengur fjarlægur framtíðardraumur. Hún er tæki sem kennarar um allan heim eru nú þegar byrjaðir að nota til að gjörbreyta vinnudegi sínum og endurheimta dýrmætan tíma. Þetta er ekki tækni sem kemur í staðinn fyrir kennara, heldur tækni sem vinnur með þeim. Endurheimtur tími, klukkustund fyrir klukkustund Gleymum stóru yfirlýsingunum um stund og lítum á raunveruleg dæmi sem sýna hvernig gervigreind getur skilað mælanlegum ávinningi. Gögnin sýna að tæknin getur sparað kennurum gríðarlegan tíma á þremur lykilsviðum sem éta upp ótrúlegan hluta af vinnuvikunni. 1. Undirbúningur kennslustunda: Í stað þess að byrja frá grunni í hvert einasta skipti getur kennari beðið gervigreind um að útbúa fyrstu drög að kennsluáætlun, búa til spurningar úr lesefni eða jafnvel hanna heila gagnvirka kynningu. Rannsóknir á vinnutíma kennara sem nýta sér tæki eins og MagicSchool AI eða Curipod sýna að þeir geta minnkað undirbúningstíma sinn um allt að 35% [1]. Tvær til þrjár aukaklukkustundir á viku skila sér beint í minna álagi og meiri tíma til að sinna öðrum verkefnum. 2. Yfirferð og endurgjöf: Verkefnayfirferð er einn tímafrekasti og oft einhæfasti þáttur kennarastarfsins. Gervigreindartæki eins og Gradescope geta nú farið yfir og jafnvel gefið einkunn fyrir krossapróf og einföld svarverkefni á sekúndum. Fyrir ritgerðir geta verkfæri eins og Turnitin eða Grammarly bent á málfarsvillur og veitt grunn athugasemdir, sem gerir kennaranum kleift að einbeita sér að innihaldi, uppbyggingu og hugmyndaauðgi nemenda. Greiningar sýna að þessi tæki geta stytt tíma í yfirferð um allt að 70% [2]. Þetta þýðir ekki bara tímasparnað fyrir kennarann, heldur einnig hraðari og markvissari endurgjöf til nemenda, sem aftur flýtir fyrir námsferlinu þeirra. 3. Aðgreining náms og verkefna: Í hverjum bekk eru nemendur með ólíkar þarfir, styrkleika og veikleika. Að búa til mismunandi útgáfur af verkefnum fyrir hvern og einn er nær óvinnandi verk. Tæki eins og Diffit geta tekið hvaða texta sem er, fréttagrein, kafla úr sögubók eða hvað sem er og á augabragði búið til einfaldari útgáfu fyrir lesblinda nemendur, eða flóknari útgáfu fyrir afburðanemendur. Þetta gerir einstaklingsmiðað nám að raunveruleika en ekki óvinnandi verkefni. En hvað með íslenskuna? Þetta er lykilspurning og fullkomlega eðlileg. Mörg af þessum tækjum voru upphaflega þróuð fyrir ensku. Hins vegar er þróunin hröð. Gervigreindarlíkön eru sífellt að verða betri í íslensku og innleiðing íslenskunnar í OpenAI var lykilskref. Sem skólasamfélag getum við flýtt fyrir þessari þróun með því að kalla eftir og prófa verkfæri sem styðja við íslensku. Þegar öllu er á botninn hvolft getur gervigreind orðið öflugt tæki til að efla íslenskukennslu hjá stafrænni kynslóð og gera tungumálið okkar sýnilegra og meira aðlaðandi í heimi tækninnar. Meiri tími fyrir það sem raunverulega skiptir máli Þegar gervigreindin sér um rútínuvinnuna skapast dýrmætur tími fyrir kennarann. Tími til að setjast niður með nemanda sem á erfitt. Tími til að þróa skapandi hópverkefni sem kveikir neista. Tími til að ræða við nemendur um líðan þeirra og efla félagsfærni. Rannsóknir úr skólum sem hafa innleitt gervigreind sýna að þótt tæknin aukist, þá eykst mannlega snertingin líka. Kennarar sem nota gervigreind upplifa minna álag og meiri starfsánægju. Í tilviksrannsókn frá Val Verde skólaumdæminu í Kaliforníu notaði stjórnandi gervigreind til að draga saman 400 tölvupósta í 37 forgangspósta og sparaði sér með því heilan vinnudag [3]. Þetta er tími sem hægt er að nota til að vera sýnilegri á göngum skólans og styðja við starfsfólk. Gervigreind er ekki komin til að taka við starfi kennarans, heldur til að létta á því og gera það innihaldsríkara. Hún er öflugt verkfæri sem sér um tímafreku kerfisvinnuna svo kennarinn geti einbeitt sér að því að leiða nemendur sína á vit nýrra og spennandi áfangastaða. Ábyrgð yfirvalda er lykillinn að árangri Þessi tækifæri verða þó ekki að veruleika af sjálfu sér. Hér liggur ábyrgðin hjá skóla- og menntamálayfirvöldum. Til að tryggja að allir kennarar og þar með allir nemendur njóti góðs af þessari tækniþróun, þurfa yfirvöld að setja málið í forgang. Þau verða að tryggja jafnan aðgang allra skóla að bestu gervigreindarlausnunum, sjá til þess að kennarar fái vandaða þjálfun í notkun þeirra og setja skýrar siðferðilegar leikreglur. Án slíkrar miðlægrar stefnumótunar er hætta á að það myndist ný stafræn gjá, ekki bara milli nemenda, heldur einnig milli kennara og skóla. Ábyrg og samræmd innleiðing er því forsenda þess að gervigreind geti orðið sú gjöf til íslenskrar menntunar sem hún lofar að vera. Í næstu grein mun ég skrifa um nýjan gervigreindarskóla. Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun og gervigreind. Heimildir: [1] Samantekt úr gögnum og rannsóknum á notkun kennara á gervigreindartækjum til kennsluundirbúnings, þar sem fram kemur að tímasparnaður getur numið allt að 35%. Slíkar niðurstöður hafa verið kynntar í tengslum við greiningar á verkfærum á borð við bksb og MagicSchool AI. [2] Byggt á gögnum frá fyrirtækjum eins og Gradescope og Turnitin, sem sýna fram á að sjálfvirknivædd yfirferð geti minnkað tíma kennara í þessum verkþætti umtalsvert, eða allt að 70%. [3] Tilviksrannsókn frá Val Verde Unified School District í Kaliforníu, þar sem notkun stjórnenda á Microsoft Copilot til að draga saman tölvupósta og önnur stjórnunarleg verkefni var skjalfest og kynnt í fagtímaritum eins og EdTech Magazine. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgmundur Örn Guðmundsson Mest lesið Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Véfréttir og villuljós Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar Skoðun Fjölþátta ógnarstjórn Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Mér kvíðir slæm íslenska ungmenna Elín Karlsdóttir skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin stefnir í gjaldþrot!! Helgi Sigurður Haraldsson skrifar Skoðun Læknaeiðurinn og dánaraðstoð: Hvað þýðir „að valda ekki skaða“? Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Takk Sigurður Ingi Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Krónan býr sig ekki til sjálf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stöndum saman fyrir íslenskan flugrekstur Bogi Nils Bogason skrifar Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Sjá meira
Það er auðvelt að ímynda sér stöðuna á mánudagsmorgni hjá kennara. Innhólfið er yfirfullt, yfirferð verkefna frá síðustu viku bíður og það þarf að undirbúa kennsluna fyrir þrjá mismunandi námshópa. Ástríðan fyrir kennslunni er vissulega til staðar, en oft virðist sem skriffinnskan og yfirvinnan séu að buga jafnvel áhugasömustu kennarana. Hvað ef það væri til stafrænn aðstoðarmaður sem gæti létt á þessu álagi og gefið kennaranum meiri tíma fyrir það sem raunverulega skiptir máli: nemendurna? Sá aðstoðarmaður er gervigreind (AI). Og hún er ekki lengur fjarlægur framtíðardraumur. Hún er tæki sem kennarar um allan heim eru nú þegar byrjaðir að nota til að gjörbreyta vinnudegi sínum og endurheimta dýrmætan tíma. Þetta er ekki tækni sem kemur í staðinn fyrir kennara, heldur tækni sem vinnur með þeim. Endurheimtur tími, klukkustund fyrir klukkustund Gleymum stóru yfirlýsingunum um stund og lítum á raunveruleg dæmi sem sýna hvernig gervigreind getur skilað mælanlegum ávinningi. Gögnin sýna að tæknin getur sparað kennurum gríðarlegan tíma á þremur lykilsviðum sem éta upp ótrúlegan hluta af vinnuvikunni. 1. Undirbúningur kennslustunda: Í stað þess að byrja frá grunni í hvert einasta skipti getur kennari beðið gervigreind um að útbúa fyrstu drög að kennsluáætlun, búa til spurningar úr lesefni eða jafnvel hanna heila gagnvirka kynningu. Rannsóknir á vinnutíma kennara sem nýta sér tæki eins og MagicSchool AI eða Curipod sýna að þeir geta minnkað undirbúningstíma sinn um allt að 35% [1]. Tvær til þrjár aukaklukkustundir á viku skila sér beint í minna álagi og meiri tíma til að sinna öðrum verkefnum. 2. Yfirferð og endurgjöf: Verkefnayfirferð er einn tímafrekasti og oft einhæfasti þáttur kennarastarfsins. Gervigreindartæki eins og Gradescope geta nú farið yfir og jafnvel gefið einkunn fyrir krossapróf og einföld svarverkefni á sekúndum. Fyrir ritgerðir geta verkfæri eins og Turnitin eða Grammarly bent á málfarsvillur og veitt grunn athugasemdir, sem gerir kennaranum kleift að einbeita sér að innihaldi, uppbyggingu og hugmyndaauðgi nemenda. Greiningar sýna að þessi tæki geta stytt tíma í yfirferð um allt að 70% [2]. Þetta þýðir ekki bara tímasparnað fyrir kennarann, heldur einnig hraðari og markvissari endurgjöf til nemenda, sem aftur flýtir fyrir námsferlinu þeirra. 3. Aðgreining náms og verkefna: Í hverjum bekk eru nemendur með ólíkar þarfir, styrkleika og veikleika. Að búa til mismunandi útgáfur af verkefnum fyrir hvern og einn er nær óvinnandi verk. Tæki eins og Diffit geta tekið hvaða texta sem er, fréttagrein, kafla úr sögubók eða hvað sem er og á augabragði búið til einfaldari útgáfu fyrir lesblinda nemendur, eða flóknari útgáfu fyrir afburðanemendur. Þetta gerir einstaklingsmiðað nám að raunveruleika en ekki óvinnandi verkefni. En hvað með íslenskuna? Þetta er lykilspurning og fullkomlega eðlileg. Mörg af þessum tækjum voru upphaflega þróuð fyrir ensku. Hins vegar er þróunin hröð. Gervigreindarlíkön eru sífellt að verða betri í íslensku og innleiðing íslenskunnar í OpenAI var lykilskref. Sem skólasamfélag getum við flýtt fyrir þessari þróun með því að kalla eftir og prófa verkfæri sem styðja við íslensku. Þegar öllu er á botninn hvolft getur gervigreind orðið öflugt tæki til að efla íslenskukennslu hjá stafrænni kynslóð og gera tungumálið okkar sýnilegra og meira aðlaðandi í heimi tækninnar. Meiri tími fyrir það sem raunverulega skiptir máli Þegar gervigreindin sér um rútínuvinnuna skapast dýrmætur tími fyrir kennarann. Tími til að setjast niður með nemanda sem á erfitt. Tími til að þróa skapandi hópverkefni sem kveikir neista. Tími til að ræða við nemendur um líðan þeirra og efla félagsfærni. Rannsóknir úr skólum sem hafa innleitt gervigreind sýna að þótt tæknin aukist, þá eykst mannlega snertingin líka. Kennarar sem nota gervigreind upplifa minna álag og meiri starfsánægju. Í tilviksrannsókn frá Val Verde skólaumdæminu í Kaliforníu notaði stjórnandi gervigreind til að draga saman 400 tölvupósta í 37 forgangspósta og sparaði sér með því heilan vinnudag [3]. Þetta er tími sem hægt er að nota til að vera sýnilegri á göngum skólans og styðja við starfsfólk. Gervigreind er ekki komin til að taka við starfi kennarans, heldur til að létta á því og gera það innihaldsríkara. Hún er öflugt verkfæri sem sér um tímafreku kerfisvinnuna svo kennarinn geti einbeitt sér að því að leiða nemendur sína á vit nýrra og spennandi áfangastaða. Ábyrgð yfirvalda er lykillinn að árangri Þessi tækifæri verða þó ekki að veruleika af sjálfu sér. Hér liggur ábyrgðin hjá skóla- og menntamálayfirvöldum. Til að tryggja að allir kennarar og þar með allir nemendur njóti góðs af þessari tækniþróun, þurfa yfirvöld að setja málið í forgang. Þau verða að tryggja jafnan aðgang allra skóla að bestu gervigreindarlausnunum, sjá til þess að kennarar fái vandaða þjálfun í notkun þeirra og setja skýrar siðferðilegar leikreglur. Án slíkrar miðlægrar stefnumótunar er hætta á að það myndist ný stafræn gjá, ekki bara milli nemenda, heldur einnig milli kennara og skóla. Ábyrg og samræmd innleiðing er því forsenda þess að gervigreind geti orðið sú gjöf til íslenskrar menntunar sem hún lofar að vera. Í næstu grein mun ég skrifa um nýjan gervigreindarskóla. Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun og gervigreind. Heimildir: [1] Samantekt úr gögnum og rannsóknum á notkun kennara á gervigreindartækjum til kennsluundirbúnings, þar sem fram kemur að tímasparnaður getur numið allt að 35%. Slíkar niðurstöður hafa verið kynntar í tengslum við greiningar á verkfærum á borð við bksb og MagicSchool AI. [2] Byggt á gögnum frá fyrirtækjum eins og Gradescope og Turnitin, sem sýna fram á að sjálfvirknivædd yfirferð geti minnkað tíma kennara í þessum verkþætti umtalsvert, eða allt að 70%. [3] Tilviksrannsókn frá Val Verde Unified School District í Kaliforníu, þar sem notkun stjórnenda á Microsoft Copilot til að draga saman tölvupósta og önnur stjórnunarleg verkefni var skjalfest og kynnt í fagtímaritum eins og EdTech Magazine.
Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun
Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir Skoðun
Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu Skoðun
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar
Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar
Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar
Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun
Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir Skoðun
Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu Skoðun