Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar 18. júlí 2025 20:31 Kæra fullorðna fólk, síðustu fimm vikurnar höfum við í Jafningjafræðslu Hins Hússins frætt um 1300 ungmenni, þar af lang flest í vinnuskólum Reykjavíkur. Við eyðum deginum með þeim og fræðum þau um ýmis málefni, sem liggja þeim ofarlega á hjarta, á jafningjagrundvelli. Við dæmum þau ekki, heldur hlustum við og þannig náum við þeim úr skelinni og byggjum upp ómetanlegt traust sem getur aðeins myndast milli jafnaldra. Við höfum átt þann heiður að læra ýmislegt af þeim en við höfum líka tekið eftir ákveðnu mynstri sem við getum ekki hunsað. Ungmennin okkar lifa í netheimi sem er stöðugt að reyna að selja þeim eitthvað, t.d. hugmyndafræði sem byggir á fordómum, fjárhættuspil, klám og óraunhæfar væntingar bæði til sín og annara. Þetta er svo sem ekkert nýtt en það hefur aldrei verið jafn létt að lifa tvöföldu lífi og fela skaðandi ávana. Ungu strákarnir okkar eiga undir högg að sækja hvað varðar spilafíkn hér á landi. Spilafíknin var að okkar mati mest sláandi. Þessar veðmálasíður eru markaðssettar að kornungum strákum, í gegnum t.d. tölvuleiki, samfélagsmiðla og íþróttaefni. Þessir leikir nýta sér ýmsar þekktar aðferðir til að fanga athyglina og hefja fíkn. Þessi ungmenni eru mörg að taka þátt í þessum fjárhættuspilum án þess að foreldrar þeirra viti af því eða jafnvel að nota peningana þeirra í leyfisleysi. Við tókum einnig eftir því að klám er eitthvað sem ungmenni eiga í basli með, þá sérstaklega ungir strákar. Klámfíkn getur haft gífurlega miklar félagslegar afleiðingar og er hún líklega sú fíkn sem er auðveldast að fela. Hún er lúmsk og sá sem hana hefur áttar sig oft ekki á skaðlegu áhrifunum. Ungmenni fara að hafa óraunhæfar kröfur til hvors annars, bera minni virðingu fyrir mörkum og eru líklegri til að beita kynferðislegu ofbeldi. Það hefur verið mikil umfjöllun um bakslag í baráttu kvenna, hinsegin fólks og fólks af erlendum uppruna. Við getum staðfest að þetta bakslag hefur einnig átt sér stað meðal ungmenna. Þessir fordómar byggja nær alltaf á falsfréttum, einkum á TikTok. Ungmennin eru að lenda í bergmálshelli eigin skoðana á samfélagsmiðlum þar sem þau sjá aðeins efni sem ýtir undir og stigmagnar fordóma þeirra. Þau sjá aðeins efni frá fólki sem hefur sömu skoðanir og þau og sjá þess vegna aðeins eina hlið á mörgum málum. Þetta á þó ekki bara við um ungmennin okkar heldur alla. Jafningjafræðsla Hins Hússins 2025. Rauði þráðurinn í þessu öllu saman er einmannaleikinn. Börn eru farin að leika töluvert minna saman og kjósa frekar að eyða tímanum sínum í netheiminum. Sumir eiga hundruði vina í símanum en hafa misst öll tengsl við fólkið í raunheiminum og hafa þar af leiðandi engan til að tala við og draga sig því í hlé. Úr einmanaleikanum vex nær allt það neikvæða í samfélaginu okkar. Hann kemur ungmennum í viðkvæma stöðu gagnvart skaðlegu efni á netinu og í raunheiminum og dregur niður sjálfstraust þeirra. Þó þetta kunni að hljóma hræðilega, viljum við fullvissa ykkur um eitt, ungmennin okkar eru mögnuð. Þau eru klár, opin og stórskemmtileg, og þau eru framtíðin okkar allra. Þessi kynslóð er sú fyrsta sem elst upp við gjörbreytta heimsmynd og það kallar á nýjar leiðir og lausnir. Með þessum breytingum fylgja áskoranir, en líka ný tækifæri. Við í Jafningjafræðslunni erum handviss um að þessi kynslóð, okkar kynslóð, muni verða okkur öllum til sóma. Hún hefur styrkinn og hugrekkið til að rjúfa gamlar, skaðlegar hefðir og skapa betri heim. Nú er komið að ykkur, kæru foreldrar og forráðamenn að taka við keflinu. Takið samtalið, spyrjið hvernig börnunum ykkar líður og ekki bara hvernig var í skólanum. Ræðið við börnin ykkar um fjárhættuspil, klám, fordóma og allar þær hættur sem bíða þeirra. Ekki forðast þessi samtöl bara af því að þau eru erfið eða óþægileg. Nú er komið að ykkur að grípa boltann! Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar fyrir hönd Jafningjafræðslu í Hins Hússins.. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Klám Fjárhættuspil Samfélagsmiðlar Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert heilbrigðiseftirlit á Íslandi? Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson skrifar Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Betri kvikmyndaskóli Þór Pálsson skrifar Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson skrifar Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Að þvælast fyrir atvinnurekstri - á þeim forsendum sem henta Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson skrifar Skoðun Veðmál í fótbolta – aðgerðir áður en skaðinn verður Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Símafrí á skólatíma Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ömurlegur fyrri hálfleikur – en er enn von? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Vitund, virðing og von: Jafningjastuðningur í brennidepli Nína Eck skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra – Um þögnina sem styður ofbeldi Halldóra Sigríður Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ein saga af sextíu þúsund Halldór Ísak Ólafsson skrifar Skoðun Að láta mata sig er svo þægilegt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Nýjar reglur um réttindi fólks í ráðningarsambandi Ingvar Sverrisson skrifar Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir skrifar Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson skrifar Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Bataskólinn – fyrir þig? Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar Skoðun Boðsferð Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Samstarf um loftslagsmál og grænar lausnir Sigurður Hannesson,Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Kæra fullorðna fólk, síðustu fimm vikurnar höfum við í Jafningjafræðslu Hins Hússins frætt um 1300 ungmenni, þar af lang flest í vinnuskólum Reykjavíkur. Við eyðum deginum með þeim og fræðum þau um ýmis málefni, sem liggja þeim ofarlega á hjarta, á jafningjagrundvelli. Við dæmum þau ekki, heldur hlustum við og þannig náum við þeim úr skelinni og byggjum upp ómetanlegt traust sem getur aðeins myndast milli jafnaldra. Við höfum átt þann heiður að læra ýmislegt af þeim en við höfum líka tekið eftir ákveðnu mynstri sem við getum ekki hunsað. Ungmennin okkar lifa í netheimi sem er stöðugt að reyna að selja þeim eitthvað, t.d. hugmyndafræði sem byggir á fordómum, fjárhættuspil, klám og óraunhæfar væntingar bæði til sín og annara. Þetta er svo sem ekkert nýtt en það hefur aldrei verið jafn létt að lifa tvöföldu lífi og fela skaðandi ávana. Ungu strákarnir okkar eiga undir högg að sækja hvað varðar spilafíkn hér á landi. Spilafíknin var að okkar mati mest sláandi. Þessar veðmálasíður eru markaðssettar að kornungum strákum, í gegnum t.d. tölvuleiki, samfélagsmiðla og íþróttaefni. Þessir leikir nýta sér ýmsar þekktar aðferðir til að fanga athyglina og hefja fíkn. Þessi ungmenni eru mörg að taka þátt í þessum fjárhættuspilum án þess að foreldrar þeirra viti af því eða jafnvel að nota peningana þeirra í leyfisleysi. Við tókum einnig eftir því að klám er eitthvað sem ungmenni eiga í basli með, þá sérstaklega ungir strákar. Klámfíkn getur haft gífurlega miklar félagslegar afleiðingar og er hún líklega sú fíkn sem er auðveldast að fela. Hún er lúmsk og sá sem hana hefur áttar sig oft ekki á skaðlegu áhrifunum. Ungmenni fara að hafa óraunhæfar kröfur til hvors annars, bera minni virðingu fyrir mörkum og eru líklegri til að beita kynferðislegu ofbeldi. Það hefur verið mikil umfjöllun um bakslag í baráttu kvenna, hinsegin fólks og fólks af erlendum uppruna. Við getum staðfest að þetta bakslag hefur einnig átt sér stað meðal ungmenna. Þessir fordómar byggja nær alltaf á falsfréttum, einkum á TikTok. Ungmennin eru að lenda í bergmálshelli eigin skoðana á samfélagsmiðlum þar sem þau sjá aðeins efni sem ýtir undir og stigmagnar fordóma þeirra. Þau sjá aðeins efni frá fólki sem hefur sömu skoðanir og þau og sjá þess vegna aðeins eina hlið á mörgum málum. Þetta á þó ekki bara við um ungmennin okkar heldur alla. Jafningjafræðsla Hins Hússins 2025. Rauði þráðurinn í þessu öllu saman er einmannaleikinn. Börn eru farin að leika töluvert minna saman og kjósa frekar að eyða tímanum sínum í netheiminum. Sumir eiga hundruði vina í símanum en hafa misst öll tengsl við fólkið í raunheiminum og hafa þar af leiðandi engan til að tala við og draga sig því í hlé. Úr einmanaleikanum vex nær allt það neikvæða í samfélaginu okkar. Hann kemur ungmennum í viðkvæma stöðu gagnvart skaðlegu efni á netinu og í raunheiminum og dregur niður sjálfstraust þeirra. Þó þetta kunni að hljóma hræðilega, viljum við fullvissa ykkur um eitt, ungmennin okkar eru mögnuð. Þau eru klár, opin og stórskemmtileg, og þau eru framtíðin okkar allra. Þessi kynslóð er sú fyrsta sem elst upp við gjörbreytta heimsmynd og það kallar á nýjar leiðir og lausnir. Með þessum breytingum fylgja áskoranir, en líka ný tækifæri. Við í Jafningjafræðslunni erum handviss um að þessi kynslóð, okkar kynslóð, muni verða okkur öllum til sóma. Hún hefur styrkinn og hugrekkið til að rjúfa gamlar, skaðlegar hefðir og skapa betri heim. Nú er komið að ykkur, kæru foreldrar og forráðamenn að taka við keflinu. Takið samtalið, spyrjið hvernig börnunum ykkar líður og ekki bara hvernig var í skólanum. Ræðið við börnin ykkar um fjárhættuspil, klám, fordóma og allar þær hættur sem bíða þeirra. Ekki forðast þessi samtöl bara af því að þau eru erfið eða óþægileg. Nú er komið að ykkur að grípa boltann! Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar fyrir hönd Jafningjafræðslu í Hins Hússins..
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar
Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar
Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar