Garðurinn okkar fyllist af illgresi Davíð Bergmann skrifar 19. ágúst 2025 17:02 Ég veit ekki lengur hverju ég á að trúa. Hvað gerum við þegar garðurinn okkar er að fyllast af illgresi sem tekur súrefni frá hinum plöntunum? Rífum við það ekki upp með rótum og hendum í ruslið? Af hverju gerum við ekki slíkt það sama við erlendar „glæpajurtir“ sem eru að festa rætur í íslensku samfélagi? Þessi spurning er orðin áleitnari en nokkru sinni fyrr og hvílir á okkur öllum. Við getum ekki leyft okkar eigið samfélag að kafna í þöggun og óljósum umræðum. Kaldir tölustafir mála skýra mynd Svar dómsmálaráðherra í fyrirspurnartíma á Alþingi í sumar staðfestir þá þróun sem hefur verið í gangi og bendir til að vandamálið sé komið í óefni. Árið 2024 voru 42% allra fanga erlendir ríkisborgarar en árið 2019 var hlutfallið 21% og aðeins 14% árið 2014. Íslendingar telja sig búa í friðsömu og öruggu landi en þessar tölur gefa okkur innsýn í aðra og grófari veruleika. Þessi þróun kostar íslenska skattgreiðendur dýrum dómum. Vistun hvers fanga kostar 55.000 krónur á dag, eða rúmar 20 milljónir króna á ári. Samkvæmt tölunum frá 2024 hófu 218 erlendir ríkisborgarar afplánun það ár. Ef þeir afplána allan ársgrundvöll, má áætla að heildarkostnaðurinn einn og sér nemi rúmum 4,3 milljörðum króna, en þá er kostnaður vegna rannsókna og tjón sem þeir valda ekki meðtalinn. Það er einnig mikilvægt að benda á að fyrsti áfangi nýja fangelsisins á að kosta 18 milljarða króna. Ef við værum ekki að vista alla þessa erlendu glæpamenn gætum við fjármagnað allan fyrsta áfanga fangelsisins á fjórum og hálfu ári. Aukinn vopnaburður og skipulögð glæpastarfsemi Þessar tölur lýsa ekki aðeins kostnaðinum heldur einnig alvarlegri þróun í eðli glæpa á Íslandi. Við höfum verið að sjá aukinn vopnaburð, skipulagða glæpastarfsemi og alvarleg ofbeldisbrot, sem ekki var vitað af í gamla Íslandi. Sem dæmi jukust vopnuð útköll sérsveitar lögreglunnar tólffalt á aðeins áratug, eða úr 38 útköllum árið 2014 í 461 árið 2023. Í viðtali við ríkislögreglustjóra, Sigríði Björk Guðjónsdóttur, staðfesti hún að fjölgun skipulagðra gengja skýri að einhverju leyti fjölgun alvarlegra ofbeldisbrota og aukinn vopnaburð. Hún vakti einnig athygli á því að yngsti hópurinn er að fremja fleiri alvarleg brot en áður. Liðsmenn hópanna eru af ýmsum þjóðernum og í auknum mæli er verið að sjá tengingar við skipulagða brotastarfsemi erlendis, einkum í Svíþjóð. „Keisarinn er í engum fötum“ Það er kominn tími til að horfa á staðreyndirnar: opinber umræða er villandi, full af ósannindum og virðist stjórnast af þeim sem vilja helst ótakmarkaðan innflutning á fólki. Þeir sem þora að benda á þessar staðreyndir eru kallaðir rasistar og skautast umræðan á óljósa vegu. Mér hefur orðið ljóst að þessir glæpamenn eru flestir frá Evrópska efnahagssvæðinu og hafa þar af leiðandi landvistarleyfi til að koma hingað til lands til þess eins að brjóta af sér. Sú staðreynd eða önnur slík málefni virðast vera hulin almenningi af ásettu ráði. Það er eins og „keisarinn sé í engum fötum“ og enginn þori að benda á sannleikann. Það er ekki von að fólk sé ruglað þegar opinber umræða er í fullkomnu ósamræmi við þá staðreynd sem fram kemur í gögnum. Kallið eftir gagnsæi og raunverulegum lausnum Til að geta leyst þetta vandamál þurfum við gagnsæi. Eftir að sérsveitin fór í 2.141 vopnað útkall á áratugnum 2013–2023, væri þá ekki eðlilegt að vita hvernig þau skiptust niður eftir þjóðerni, aldri, kyni og hópum sem lögreglan var að hafa afskipti af? Aðeins með því að horfast í augu við tölurnar og staðreyndirnar getum við verndað samfélagið okkar. Ef við höldum áfram að neita að horfast í augu við þessa þróun þá munu afleiðingarnar verða augljósar og munum við enda á því að reisa fleiri fangelsi fyrir erlenda afbrotamenn á kostnað íslenskra skattgreiðenda. Eru stjórnvöld tilbúin að veita almenningi fullan aðgang að þessum gögnum og horfast í augu við vandamálið af alvöru? Höfundur er áhugamaður um betra samfélag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Bergmann Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Ég veit ekki lengur hverju ég á að trúa. Hvað gerum við þegar garðurinn okkar er að fyllast af illgresi sem tekur súrefni frá hinum plöntunum? Rífum við það ekki upp með rótum og hendum í ruslið? Af hverju gerum við ekki slíkt það sama við erlendar „glæpajurtir“ sem eru að festa rætur í íslensku samfélagi? Þessi spurning er orðin áleitnari en nokkru sinni fyrr og hvílir á okkur öllum. Við getum ekki leyft okkar eigið samfélag að kafna í þöggun og óljósum umræðum. Kaldir tölustafir mála skýra mynd Svar dómsmálaráðherra í fyrirspurnartíma á Alþingi í sumar staðfestir þá þróun sem hefur verið í gangi og bendir til að vandamálið sé komið í óefni. Árið 2024 voru 42% allra fanga erlendir ríkisborgarar en árið 2019 var hlutfallið 21% og aðeins 14% árið 2014. Íslendingar telja sig búa í friðsömu og öruggu landi en þessar tölur gefa okkur innsýn í aðra og grófari veruleika. Þessi þróun kostar íslenska skattgreiðendur dýrum dómum. Vistun hvers fanga kostar 55.000 krónur á dag, eða rúmar 20 milljónir króna á ári. Samkvæmt tölunum frá 2024 hófu 218 erlendir ríkisborgarar afplánun það ár. Ef þeir afplána allan ársgrundvöll, má áætla að heildarkostnaðurinn einn og sér nemi rúmum 4,3 milljörðum króna, en þá er kostnaður vegna rannsókna og tjón sem þeir valda ekki meðtalinn. Það er einnig mikilvægt að benda á að fyrsti áfangi nýja fangelsisins á að kosta 18 milljarða króna. Ef við værum ekki að vista alla þessa erlendu glæpamenn gætum við fjármagnað allan fyrsta áfanga fangelsisins á fjórum og hálfu ári. Aukinn vopnaburður og skipulögð glæpastarfsemi Þessar tölur lýsa ekki aðeins kostnaðinum heldur einnig alvarlegri þróun í eðli glæpa á Íslandi. Við höfum verið að sjá aukinn vopnaburð, skipulagða glæpastarfsemi og alvarleg ofbeldisbrot, sem ekki var vitað af í gamla Íslandi. Sem dæmi jukust vopnuð útköll sérsveitar lögreglunnar tólffalt á aðeins áratug, eða úr 38 útköllum árið 2014 í 461 árið 2023. Í viðtali við ríkislögreglustjóra, Sigríði Björk Guðjónsdóttur, staðfesti hún að fjölgun skipulagðra gengja skýri að einhverju leyti fjölgun alvarlegra ofbeldisbrota og aukinn vopnaburð. Hún vakti einnig athygli á því að yngsti hópurinn er að fremja fleiri alvarleg brot en áður. Liðsmenn hópanna eru af ýmsum þjóðernum og í auknum mæli er verið að sjá tengingar við skipulagða brotastarfsemi erlendis, einkum í Svíþjóð. „Keisarinn er í engum fötum“ Það er kominn tími til að horfa á staðreyndirnar: opinber umræða er villandi, full af ósannindum og virðist stjórnast af þeim sem vilja helst ótakmarkaðan innflutning á fólki. Þeir sem þora að benda á þessar staðreyndir eru kallaðir rasistar og skautast umræðan á óljósa vegu. Mér hefur orðið ljóst að þessir glæpamenn eru flestir frá Evrópska efnahagssvæðinu og hafa þar af leiðandi landvistarleyfi til að koma hingað til lands til þess eins að brjóta af sér. Sú staðreynd eða önnur slík málefni virðast vera hulin almenningi af ásettu ráði. Það er eins og „keisarinn sé í engum fötum“ og enginn þori að benda á sannleikann. Það er ekki von að fólk sé ruglað þegar opinber umræða er í fullkomnu ósamræmi við þá staðreynd sem fram kemur í gögnum. Kallið eftir gagnsæi og raunverulegum lausnum Til að geta leyst þetta vandamál þurfum við gagnsæi. Eftir að sérsveitin fór í 2.141 vopnað útkall á áratugnum 2013–2023, væri þá ekki eðlilegt að vita hvernig þau skiptust niður eftir þjóðerni, aldri, kyni og hópum sem lögreglan var að hafa afskipti af? Aðeins með því að horfast í augu við tölurnar og staðreyndirnar getum við verndað samfélagið okkar. Ef við höldum áfram að neita að horfast í augu við þessa þróun þá munu afleiðingarnar verða augljósar og munum við enda á því að reisa fleiri fangelsi fyrir erlenda afbrotamenn á kostnað íslenskra skattgreiðenda. Eru stjórnvöld tilbúin að veita almenningi fullan aðgang að þessum gögnum og horfast í augu við vandamálið af alvöru? Höfundur er áhugamaður um betra samfélag.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun