Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Tómas Arnar Þorláksson skrifar 3. október 2025 12:25 Gunnar Úlfarsson, hagfræðingur Viðskiptaráðs. vísir/viðskiptaráð/getty Níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins greiða fasta yfirvinnu í stað tímamældrar yfirvinnu líkt og tíðkast á almenna vinnumarkaðnum að sögn Viðskiptaráðs. Hagfræðingur ráðsins segir að falla ætti með öllu frá fastri yfirvinnu í stað þess að hún aukist með árunum. Hlutfall starfsmanna með fasta yfirvinnu er verulega mismunandi eftir stofnunum. Hjá ráðuneytunum er það 84 prósent en undir 20 prósentum hjá þjónustustofnunum og heilbrigðisstofnunum. Þá getur útfærslan verið gjörólík á milli stofnanna sem sinna áþekktri vinnu. Sem dæmi er 89 prósent af starfsfólki lögreglunnar í Vestmannaeyjum með fasta yfirvinnu en aðeins 24 prósent hjá lögreglunni á Vestfjörðum. Gunnar Úlfarsson, hagfræðingur Viðskiptaráðs, segir ekki liggja fyrir hve stórt hlutfall starfsmanna ríkisins hljóti fasta yfirvinnu en ítrekar að það sé hátt. „Árið 2006 var stefnt að því að útrýma þessu fyrirkomulagi vegna þeirra ýmsu galla sem væru á því og færa þá þessa föstu yfirvinnugreiðslu í fasta launatfölu.“ Hann segir fyrirkomulagið auka gjá milli vinnumarkaða enn frekar en einnig meðal starfsmanna ríkisins. „Þetta veldur misræmi og ógagnsæi á milli vinnumarkaða. Á milli stofnanna og jafnvel meðal starfsmanna innan sömu stofnunar. Það er óheilbrigt. Þar sem það er ekki eftirlit hvort þessi vinna sé innt af hendi þá fær maður þá tilfinningu að fyrirkomulag fastrar yfirvinnu sé raunar séð til þess að skapa dulda launahækkun fyrir skrifstofufólk hjá hinu opinbera.“ Sumar stofnanir greiði bæði fasta og tímamælda yfirvinnu sem leiði til tvöfaldrar yfirvinnu fyrir sama vinnuframlagið. „Þar sem önnur tegund yfirvinnunnar er tímamæld en hin er ekki tímamæld og í rauninni ekkert eftirlit með því.“ Hlutfall fastrar yfirvinnu hafi aukist frá árinu 2009 úr 75 prósent stofnana í 90 prósent stofnanna. Að mati Gunnars ætti þróunin að vera þveröfug. „Í ljósi þessara galla sem að fylgja þessu fyrirkomulagi þá leggur Viðskiptaráð fyrir að þetta fyrirkomulag, fastrar yfirvinnu, og það sé einungis greitt fyrir tímamælda yfirvinnu. Það er sannarlega fólk sem að leggur meira á sig en er mælst til samkvæmt launasetningu og svo eru aðrir sem gera minna. Þannig þetta væri líka skref í þá átt að auka sanngirni gagnvart starfsmönnum ríkisins miðað við vinnuframlag.“ Stjórnsýsla Vinnumarkaður Kjaramál Rekstur hins opinbera Mest lesið Skatturinn endurgreiði áfram ofgreiddan skatt Viðskipti innlent Auglýstu tilboð of títt og fá milljón í sekt Neytendur Martraðarverktaki Kópavogsbæjar greiddi ekki krónu með gati Viðskipti innlent Sá elsti í heiðurshópnum níutíu ára Atvinnulíf Spá aukinni verðbólgu um jólin Viðskipti innlent Brú Talent kaupir Geko Consulting Viðskipti innlent Halli hins opinbera minnkaði um 39 milljarða Viðskipti innlent Ætlar að endurreisa Niceair Viðskipti innlent Ýmsar forsendur Hæstaréttar um skilmálann jákvæðar Viðskipti innlent Steinþór aftur sviðsstjóri Orku hjá Eflu Viðskipti innlent Fleiri fréttir Brú Talent kaupir Geko Consulting Halli hins opinbera minnkaði um 39 milljarða Spá aukinni verðbólgu um jólin Skatturinn endurgreiði áfram ofgreiddan skatt Bein útsending: Skattspor ferðaþjónustunnar Ýmsar forsendur Hæstaréttar um skilmálann jákvæðar „Ég tel að þessi dómur hafi takmarkað fordæmisgildi“ Skilmálarnir skýrir og Arion banki sýknaður í vaxtamálinu Martraðarverktaki Kópavogsbæjar greiddi ekki krónu með gati Ætlar að endurreisa Niceair Steinþór aftur sviðsstjóri Orku hjá Eflu DiBiasio og Beaudry til Genis Greiða tryggðar pakkaferðir úr Ferðatryggingasjóði eftir áramót Vaxtamálið: Niðurstaða um verðtryggðu lánin á morgun Kristín og Birta ráðnar til Origo Gengi Skaga tekur dýfu eftir tilkynningu Íslandsbanka Enn að rannsaka samráð í sorphirðu Hluthafar Íslandsbanka krefjast stjórnarkjörs Ferðamálastofa fellir úr gildi starfsleyfi Eagle golfferða Fjöldi erlendra farþega stendur í stað en Íslendingum fækkar Hulda nýr formaður Tækni- og hugverkaráðs SI Eldi verður eitt stærsta félag sinnar tegundar í heiminum Stærsti nóvembermánuður í sögu Icelandair Linda fer ekki fram til áframhaldandi stjórnarsetu Til Borealis Data Center eftir 22 ár hjá Össuri „Verðum að vona að þessi þróun haldi áfram“ Kaffi Ó-le opið á ný Hættir sem þjálfari kokkalandsliðsins Veiðigjald á þorski nánast tvöfaldað milli ára Ákvörðun um fjárhæð veiðigjalds seinni á ferðinni en venjulega Sjá meira
Hlutfall starfsmanna með fasta yfirvinnu er verulega mismunandi eftir stofnunum. Hjá ráðuneytunum er það 84 prósent en undir 20 prósentum hjá þjónustustofnunum og heilbrigðisstofnunum. Þá getur útfærslan verið gjörólík á milli stofnanna sem sinna áþekktri vinnu. Sem dæmi er 89 prósent af starfsfólki lögreglunnar í Vestmannaeyjum með fasta yfirvinnu en aðeins 24 prósent hjá lögreglunni á Vestfjörðum. Gunnar Úlfarsson, hagfræðingur Viðskiptaráðs, segir ekki liggja fyrir hve stórt hlutfall starfsmanna ríkisins hljóti fasta yfirvinnu en ítrekar að það sé hátt. „Árið 2006 var stefnt að því að útrýma þessu fyrirkomulagi vegna þeirra ýmsu galla sem væru á því og færa þá þessa föstu yfirvinnugreiðslu í fasta launatfölu.“ Hann segir fyrirkomulagið auka gjá milli vinnumarkaða enn frekar en einnig meðal starfsmanna ríkisins. „Þetta veldur misræmi og ógagnsæi á milli vinnumarkaða. Á milli stofnanna og jafnvel meðal starfsmanna innan sömu stofnunar. Það er óheilbrigt. Þar sem það er ekki eftirlit hvort þessi vinna sé innt af hendi þá fær maður þá tilfinningu að fyrirkomulag fastrar yfirvinnu sé raunar séð til þess að skapa dulda launahækkun fyrir skrifstofufólk hjá hinu opinbera.“ Sumar stofnanir greiði bæði fasta og tímamælda yfirvinnu sem leiði til tvöfaldrar yfirvinnu fyrir sama vinnuframlagið. „Þar sem önnur tegund yfirvinnunnar er tímamæld en hin er ekki tímamæld og í rauninni ekkert eftirlit með því.“ Hlutfall fastrar yfirvinnu hafi aukist frá árinu 2009 úr 75 prósent stofnana í 90 prósent stofnanna. Að mati Gunnars ætti þróunin að vera þveröfug. „Í ljósi þessara galla sem að fylgja þessu fyrirkomulagi þá leggur Viðskiptaráð fyrir að þetta fyrirkomulag, fastrar yfirvinnu, og það sé einungis greitt fyrir tímamælda yfirvinnu. Það er sannarlega fólk sem að leggur meira á sig en er mælst til samkvæmt launasetningu og svo eru aðrir sem gera minna. Þannig þetta væri líka skref í þá átt að auka sanngirni gagnvart starfsmönnum ríkisins miðað við vinnuframlag.“
Stjórnsýsla Vinnumarkaður Kjaramál Rekstur hins opinbera Mest lesið Skatturinn endurgreiði áfram ofgreiddan skatt Viðskipti innlent Auglýstu tilboð of títt og fá milljón í sekt Neytendur Martraðarverktaki Kópavogsbæjar greiddi ekki krónu með gati Viðskipti innlent Sá elsti í heiðurshópnum níutíu ára Atvinnulíf Spá aukinni verðbólgu um jólin Viðskipti innlent Brú Talent kaupir Geko Consulting Viðskipti innlent Halli hins opinbera minnkaði um 39 milljarða Viðskipti innlent Ætlar að endurreisa Niceair Viðskipti innlent Ýmsar forsendur Hæstaréttar um skilmálann jákvæðar Viðskipti innlent Steinþór aftur sviðsstjóri Orku hjá Eflu Viðskipti innlent Fleiri fréttir Brú Talent kaupir Geko Consulting Halli hins opinbera minnkaði um 39 milljarða Spá aukinni verðbólgu um jólin Skatturinn endurgreiði áfram ofgreiddan skatt Bein útsending: Skattspor ferðaþjónustunnar Ýmsar forsendur Hæstaréttar um skilmálann jákvæðar „Ég tel að þessi dómur hafi takmarkað fordæmisgildi“ Skilmálarnir skýrir og Arion banki sýknaður í vaxtamálinu Martraðarverktaki Kópavogsbæjar greiddi ekki krónu með gati Ætlar að endurreisa Niceair Steinþór aftur sviðsstjóri Orku hjá Eflu DiBiasio og Beaudry til Genis Greiða tryggðar pakkaferðir úr Ferðatryggingasjóði eftir áramót Vaxtamálið: Niðurstaða um verðtryggðu lánin á morgun Kristín og Birta ráðnar til Origo Gengi Skaga tekur dýfu eftir tilkynningu Íslandsbanka Enn að rannsaka samráð í sorphirðu Hluthafar Íslandsbanka krefjast stjórnarkjörs Ferðamálastofa fellir úr gildi starfsleyfi Eagle golfferða Fjöldi erlendra farþega stendur í stað en Íslendingum fækkar Hulda nýr formaður Tækni- og hugverkaráðs SI Eldi verður eitt stærsta félag sinnar tegundar í heiminum Stærsti nóvembermánuður í sögu Icelandair Linda fer ekki fram til áframhaldandi stjórnarsetu Til Borealis Data Center eftir 22 ár hjá Össuri „Verðum að vona að þessi þróun haldi áfram“ Kaffi Ó-le opið á ný Hættir sem þjálfari kokkalandsliðsins Veiðigjald á þorski nánast tvöfaldað milli ára Ákvörðun um fjárhæð veiðigjalds seinni á ferðinni en venjulega Sjá meira