Höfum við efni á að virkja ekki? Björn Ingi Hrafnsson skrifar 24. maí 2008 09:57 Nýlegt álit Skipulagsstofnunar um tvær fyrirhugaðar jarðvarmavirkjanir á vegum Orkuveitu Reykjavíkur á Hellisheiði hefur eðlilega vakið mikla athygli. Afleiðingar þess eru þegar orðnar sýnilegar með ákvörðun stjórnar Orkuveitunnar um að hætta undirbúningi Bitruvirkjunar og slá á frest öllum frekari framkvæmdum á svæðinu. Umhverfisverndarsinnar, hagsmunaaðilar í ferðaþjónustu á svæðinu og sveitarstjórnarmenn í Hveragerði fagna álitinu; sama gera ýmsir úr hópi kjörinna fulltrúa í stjórn OR og sjálfur umhverfisráðherrann. Undarlega lítið fer hins vegar fyrir öndverðum sjónarmiðum og því hljóta þær spurningar að vakna hvort orðið hafi mikilvæg stefnubreting í viðhorfum landsmanna til nýtingar auðlindanna. Á tyllidögum er gjarnan vísað til afreka okkar Íslendinga í umhverfisvænni orkuframleiðslu. Forseti Íslands sagði í síðasta nýársávarpi sínu að almennt væri viðurkennt að Íslendingar hefðu náð heimsforystu um nýtingu jarðhitans og hann teldi brýnt að setja hér á laggirnar heimsmiðstöð alþjóðlegs samstarfs um þróun hreinnar orku. Auk hans hefur iðnaðarráðherra verið manna duglegastur að dásama jarðvarmavirkjanir og þingmenn jafnt sem sveitarstjórnarmenn hafa keppst við að lofa nýtingu jarðvarmans sem orkugjafa, ekki síst í stað „hefðbundinna" vatnsaflsvirkjana sem hafa orðið sífellt umdeildari vegna umhverfisáhrifa. Þannig sagði Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG, fyrir þremur árum að eðlilegt væri að nýta virkjanasvæði sem búið væri að fara inn á og opna og átti þá við Hellisheiðarsvæðið og raunar Kröflusvæðið líka. Í sama streng hafa margir aðrir stjórnmálamenn tekið. Svo virðist hins vegar sem kaflaskil hafi orðið í þessum efnum með áliti Skipulagsstofnunar, þar sem lagst er gegn Bitruvirkjun vegna verulegra neikvæðra og óafturkræfra áhrifa á landslag, útivist og ferðaþjónustu. Forstjóri Orkuveitunnar hefur þannig sagt að í kjölfarið hljóti að þrengjast að byggingu jarðvarmavirkjana og starfsbróðir hans hjá Hitaveitu Suðurnesja hefur lýst undrun yfir álitinu, enda stefnir Hitaveitan að því að reisa umfangsmiklar virkjanir á háhitasvæðum á Reykjanesi, meðal annars í Krísuvík, þar sem búast má við að sjónarmið ferðamennsku og landslags geti einnig vegið þungt. Undarlegt má telja að slík vatnaskil skuli ekki vekja meiri umræður og eftirtekt. Eru Íslendingar tilbúnir að setja til hliðar nýtingu orkulinda til orkuframleiðslu? Hefur farið fram rannsókn á þjóðhagslegum áhrifum slíkrar ákvörðunar á lífskjör okkar? Erum við reiðubúin, sérstaklega í því erfiða efnahagsumhverfi sem nú blasir við hér á landi, að takast á við þau neikvæðu áhrif á lífskjör og afkomu, sem fylgja því að afskrifa svo veigamikla þætti í auðlindanýtingu einnar þjóðar? Fróðlegt væri að fá svör við einhverjum af þessum spurningum. Á meðan þau fást ekki og nýtt viðhorf Skipulagsstofnunar stendur, er staðan sú að aðrar þjóðar láta sig dreyma um umhverfisvæna virkjun jarðvarma til lengri framtíðar, meðan sú þjóð sem lengst hefur náð á þeirri braut hefur ákveðið með sjálfri sér að leggja frekari áform í þeim efnum til hliðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Málþófið er séríslenskt Bryndís Haraldsdóttir Skoðun
Nýlegt álit Skipulagsstofnunar um tvær fyrirhugaðar jarðvarmavirkjanir á vegum Orkuveitu Reykjavíkur á Hellisheiði hefur eðlilega vakið mikla athygli. Afleiðingar þess eru þegar orðnar sýnilegar með ákvörðun stjórnar Orkuveitunnar um að hætta undirbúningi Bitruvirkjunar og slá á frest öllum frekari framkvæmdum á svæðinu. Umhverfisverndarsinnar, hagsmunaaðilar í ferðaþjónustu á svæðinu og sveitarstjórnarmenn í Hveragerði fagna álitinu; sama gera ýmsir úr hópi kjörinna fulltrúa í stjórn OR og sjálfur umhverfisráðherrann. Undarlega lítið fer hins vegar fyrir öndverðum sjónarmiðum og því hljóta þær spurningar að vakna hvort orðið hafi mikilvæg stefnubreting í viðhorfum landsmanna til nýtingar auðlindanna. Á tyllidögum er gjarnan vísað til afreka okkar Íslendinga í umhverfisvænni orkuframleiðslu. Forseti Íslands sagði í síðasta nýársávarpi sínu að almennt væri viðurkennt að Íslendingar hefðu náð heimsforystu um nýtingu jarðhitans og hann teldi brýnt að setja hér á laggirnar heimsmiðstöð alþjóðlegs samstarfs um þróun hreinnar orku. Auk hans hefur iðnaðarráðherra verið manna duglegastur að dásama jarðvarmavirkjanir og þingmenn jafnt sem sveitarstjórnarmenn hafa keppst við að lofa nýtingu jarðvarmans sem orkugjafa, ekki síst í stað „hefðbundinna" vatnsaflsvirkjana sem hafa orðið sífellt umdeildari vegna umhverfisáhrifa. Þannig sagði Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG, fyrir þremur árum að eðlilegt væri að nýta virkjanasvæði sem búið væri að fara inn á og opna og átti þá við Hellisheiðarsvæðið og raunar Kröflusvæðið líka. Í sama streng hafa margir aðrir stjórnmálamenn tekið. Svo virðist hins vegar sem kaflaskil hafi orðið í þessum efnum með áliti Skipulagsstofnunar, þar sem lagst er gegn Bitruvirkjun vegna verulegra neikvæðra og óafturkræfra áhrifa á landslag, útivist og ferðaþjónustu. Forstjóri Orkuveitunnar hefur þannig sagt að í kjölfarið hljóti að þrengjast að byggingu jarðvarmavirkjana og starfsbróðir hans hjá Hitaveitu Suðurnesja hefur lýst undrun yfir álitinu, enda stefnir Hitaveitan að því að reisa umfangsmiklar virkjanir á háhitasvæðum á Reykjanesi, meðal annars í Krísuvík, þar sem búast má við að sjónarmið ferðamennsku og landslags geti einnig vegið þungt. Undarlegt má telja að slík vatnaskil skuli ekki vekja meiri umræður og eftirtekt. Eru Íslendingar tilbúnir að setja til hliðar nýtingu orkulinda til orkuframleiðslu? Hefur farið fram rannsókn á þjóðhagslegum áhrifum slíkrar ákvörðunar á lífskjör okkar? Erum við reiðubúin, sérstaklega í því erfiða efnahagsumhverfi sem nú blasir við hér á landi, að takast á við þau neikvæðu áhrif á lífskjör og afkomu, sem fylgja því að afskrifa svo veigamikla þætti í auðlindanýtingu einnar þjóðar? Fróðlegt væri að fá svör við einhverjum af þessum spurningum. Á meðan þau fást ekki og nýtt viðhorf Skipulagsstofnunar stendur, er staðan sú að aðrar þjóðar láta sig dreyma um umhverfisvæna virkjun jarðvarma til lengri framtíðar, meðan sú þjóð sem lengst hefur náð á þeirri braut hefur ákveðið með sjálfri sér að leggja frekari áform í þeim efnum til hliðar.
Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun
Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun