Þýskaland – blómstrandi landslag Hjálmar Sveinsson skrifar 3. október 2011 07:00 Á tímum þegar fjölmiðlar hræða okkur upp úr skónum með vondum fréttum af fjármálamörkuðum og yfirvofandi heimsendi er upplífgandi að fá góðar fréttir öðru hvoru. Góðu fréttirnar berast akkúrat núna frá Þýskalandi þar sem haldið er upp á dag þýskrar einingar, þriðja október. Þar ríkir, þrátt fyrir allt, bjartsýni. Samkvæmt skoðanakönnun, sem Allensbach-stofnunin gerði fyrir tveimur vikum, hafa Þjóðverjar ekki verið jafn áægðir með lífið í langan tíma. Ánægjan er ekki úr lausu lofti gripin, frekar en annað í sameinuðu Þýskalandi. Árið 2002 kallaði tímaritið Economist Þýskaland „hinn veika mann Evrópu“ því þar einkenndist allt af hiki og ráðaleysi. Þjóðverjar væru að missa af efnahagslestinni. Átta árum síðar telst Þýskaland, samkvæmt lista World Economic Forum, vera eitt af samkeppnishæfustu ríkjum heims. Þess má raunar geta að svo skemmtilega vill til að af tíu efstu ríkjum á þessu lista eru sex Evrópusambandsþjóðir: Svíþjóð, Danmörk, Þýskaland, Finnland, Holland, Bretland. Þegar samkeppnishæfni er mæld er einkum miðað við nýsköpun í atvinnulífinu, innviði samfélagsins, menntakerfi, atvinnu- og fjármálamarkað. Þýskaland státar nú af einum mesta hagvexti í Evrópu og atvinnuleysi í september mældist 6,6%. Það hefur ekki verið lægra í 20 ár. Til samanburðar má geta þess að í Bandaríkjunum er atvinnuleysi yfir 9%. Árangur Þjóðverja hefur vakið mikla athygli og eins og von er. Talað er um nýtt Wirtschaftswunder, nýtt efnahagsundur. Hið sameiginlega Þýskaland er orðið að fyrirmyndarlandi. Í erlendum fjölmiðlum er ekki bara skrifað, af mikilli aðdáun, um þýsku efnahagsvélina, sem er drifin áfram af litlum og meðalstórum fjölskyldufyrirtækjum, heldur líka um hið félagslega jafnvægi í Þýskalandi, lífsgæði og farsæla pólitík sem snýst sífellt um það að miðla málum. Þar að auki er Þýskaland rómað fyrir sitt öfluga menningarlíf. Höfuðborgin Berlín er ein helsta menningar og menntaborg álfunnar. Jafnvel þótt víðar væri leitað. Margt bendir til að Berlín sé að taka við New York sem höfuðstaður skapandi lista í heiminum. Og Þýskaland er orðið eitt stærsta ferðamannaland í heimi. Á síðasta ári komu þangað 60 milljónir ferðamenn. Allt þetta hefur orðið til þess að til Þýskalands liggur nú stríður straumur fólks alls staðar úr heiminum, en einkum frá Spáni og Ítalíu, sem vill læra þýsku og reyna svo fyrir sér. Meirihlutinn er stúdentar eða menntafólk sem hefur annað hvort misst vinnuna eða óttast að það gerist: verkfræðingar, arkitektar, efnafræðingar, lögfræðingar, tölvunarfræðingar. Í nýjasta tölublaði af Die Zeit er ítarleg umfjöllun um Þýskaland sem fyrirheitna landið. Þar er meðal annars rætt við Lauru Lucchini sem er 33 ára og flutti frá Tórínó til Berlín fyrir þremur árum. Hún segist ekki hafa séð neina framtíð á Ítalíu því landinu sé stjórnað af körlum á sjötugsaldri. Ungar konur hafi þar ekkert opinbert hlutverk nema sem „Berlusconi-dúkkur“. Í Þýskalandi segist hún njóta frelsis og öryggis. Hún talar um félagslegt jafnvægi og þá tilfinningu að í Berlín snúist ekki allt um atvinnu og það að lifa af, heldur um gott líf. Þýskir Zeit-lesendur hljóta að hafa glaðst yfir því að Ítali flytji til Þýskalands í leit að góðu lífi til að njóta. Að sjálfsögðu hefur hinn ótrúlegi árangur Þjóðverja, á þeim tuttugu árum sem sameinað Þýskaland hefu verið til, ekki orðið til af sjálfum sér. Í frægri sjónvarpsræðu sem Helmuth Kohl hélt 1990, þar sem hann kynnti meðal annars sameiginlegan gjaldmiðil í aðdraganda sameiningar þýsku ríkjanna, sagðist hann sjá fyrir sér „blómstrandi landslag“ (blühende Landschaften) í Austur-Þýskalandi og Þýskalandi öllu. Óhætt er að segja að það hafi gengið eftir, þótt leiðin hafi verið þyrnum stráð á köflum og seinfarin. Margir rekja efnahagsundrið þýska meðal annars til rótækra umbóta, Agenda 2010, á atvinnumarkaði og í hinu félagslega kerfi. Stjórn Schröders og Fischers kom þeim á árin 2004 og 2005. Þær miðuðu að því að gera þýskt atvinnulíf sveigjanlegra og samkeppnishæfara. Þaðan var meðal annars tekin upp sú stefna, ættuð frá New Deal-kenningu Roosevelts, að farsælla sé að hafa fólk í ríkisstyrktum hlutastörfum en alfarið atvinnulaust á bótum. Annar lykill að efnahagsundrinu er sú mikla rækt sem Þjóðverjar hafa lagt við iðnfyrirtæki og háþróaða fagmenntun. Það hefur skapað ótal þýskum fyrirtækjum mikið forskot á heimsmarkaðnum. Þjóðverjar létu aldrei ginnast af þeirri hugmynd að hægt væri að halda uppi heilu þjóðfélögunum með fjármálaviðskiptum. Í þriðja lagi hafa Þjóðverjar verið tilbúnir að leggja á sig sameiginlegar byrðar þegar á þurfti að halda: skattahækkanir, bremsur á launahækkanir, hlutstörf í stað 100% starfa. Vandi þýskra stjórnvalda snýst ekki lengur um sameiningu þýsku ríkjanna og afleiðingar hennar, heldur um hlutverk Þjóðverja í heiminum. Þeim er ætlað að bjarga skuldsettum ríkjum og evrunni en eru í leiðinni þeir sífellt minntir á að þeir eigi að halda sig sem mest til baka og að þeir megi ekki ráða neinu. Umræðan er á köflum mótsagnakennd og fjandsamleg. Það er erfið staða að vera í. Um leið og Þjóðverjum er óskað til hamingju með einingardaginn, skal á það minnt að Þjóðverjar eru ein raunbesta vinaþjóð Íslendinga ásamt Norðurlandaþjóðunum. Íslendingar ættu að rækta þann vinskap. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjálmar Sveinsson Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Á tímum þegar fjölmiðlar hræða okkur upp úr skónum með vondum fréttum af fjármálamörkuðum og yfirvofandi heimsendi er upplífgandi að fá góðar fréttir öðru hvoru. Góðu fréttirnar berast akkúrat núna frá Þýskalandi þar sem haldið er upp á dag þýskrar einingar, þriðja október. Þar ríkir, þrátt fyrir allt, bjartsýni. Samkvæmt skoðanakönnun, sem Allensbach-stofnunin gerði fyrir tveimur vikum, hafa Þjóðverjar ekki verið jafn áægðir með lífið í langan tíma. Ánægjan er ekki úr lausu lofti gripin, frekar en annað í sameinuðu Þýskalandi. Árið 2002 kallaði tímaritið Economist Þýskaland „hinn veika mann Evrópu“ því þar einkenndist allt af hiki og ráðaleysi. Þjóðverjar væru að missa af efnahagslestinni. Átta árum síðar telst Þýskaland, samkvæmt lista World Economic Forum, vera eitt af samkeppnishæfustu ríkjum heims. Þess má raunar geta að svo skemmtilega vill til að af tíu efstu ríkjum á þessu lista eru sex Evrópusambandsþjóðir: Svíþjóð, Danmörk, Þýskaland, Finnland, Holland, Bretland. Þegar samkeppnishæfni er mæld er einkum miðað við nýsköpun í atvinnulífinu, innviði samfélagsins, menntakerfi, atvinnu- og fjármálamarkað. Þýskaland státar nú af einum mesta hagvexti í Evrópu og atvinnuleysi í september mældist 6,6%. Það hefur ekki verið lægra í 20 ár. Til samanburðar má geta þess að í Bandaríkjunum er atvinnuleysi yfir 9%. Árangur Þjóðverja hefur vakið mikla athygli og eins og von er. Talað er um nýtt Wirtschaftswunder, nýtt efnahagsundur. Hið sameiginlega Þýskaland er orðið að fyrirmyndarlandi. Í erlendum fjölmiðlum er ekki bara skrifað, af mikilli aðdáun, um þýsku efnahagsvélina, sem er drifin áfram af litlum og meðalstórum fjölskyldufyrirtækjum, heldur líka um hið félagslega jafnvægi í Þýskalandi, lífsgæði og farsæla pólitík sem snýst sífellt um það að miðla málum. Þar að auki er Þýskaland rómað fyrir sitt öfluga menningarlíf. Höfuðborgin Berlín er ein helsta menningar og menntaborg álfunnar. Jafnvel þótt víðar væri leitað. Margt bendir til að Berlín sé að taka við New York sem höfuðstaður skapandi lista í heiminum. Og Þýskaland er orðið eitt stærsta ferðamannaland í heimi. Á síðasta ári komu þangað 60 milljónir ferðamenn. Allt þetta hefur orðið til þess að til Þýskalands liggur nú stríður straumur fólks alls staðar úr heiminum, en einkum frá Spáni og Ítalíu, sem vill læra þýsku og reyna svo fyrir sér. Meirihlutinn er stúdentar eða menntafólk sem hefur annað hvort misst vinnuna eða óttast að það gerist: verkfræðingar, arkitektar, efnafræðingar, lögfræðingar, tölvunarfræðingar. Í nýjasta tölublaði af Die Zeit er ítarleg umfjöllun um Þýskaland sem fyrirheitna landið. Þar er meðal annars rætt við Lauru Lucchini sem er 33 ára og flutti frá Tórínó til Berlín fyrir þremur árum. Hún segist ekki hafa séð neina framtíð á Ítalíu því landinu sé stjórnað af körlum á sjötugsaldri. Ungar konur hafi þar ekkert opinbert hlutverk nema sem „Berlusconi-dúkkur“. Í Þýskalandi segist hún njóta frelsis og öryggis. Hún talar um félagslegt jafnvægi og þá tilfinningu að í Berlín snúist ekki allt um atvinnu og það að lifa af, heldur um gott líf. Þýskir Zeit-lesendur hljóta að hafa glaðst yfir því að Ítali flytji til Þýskalands í leit að góðu lífi til að njóta. Að sjálfsögðu hefur hinn ótrúlegi árangur Þjóðverja, á þeim tuttugu árum sem sameinað Þýskaland hefu verið til, ekki orðið til af sjálfum sér. Í frægri sjónvarpsræðu sem Helmuth Kohl hélt 1990, þar sem hann kynnti meðal annars sameiginlegan gjaldmiðil í aðdraganda sameiningar þýsku ríkjanna, sagðist hann sjá fyrir sér „blómstrandi landslag“ (blühende Landschaften) í Austur-Þýskalandi og Þýskalandi öllu. Óhætt er að segja að það hafi gengið eftir, þótt leiðin hafi verið þyrnum stráð á köflum og seinfarin. Margir rekja efnahagsundrið þýska meðal annars til rótækra umbóta, Agenda 2010, á atvinnumarkaði og í hinu félagslega kerfi. Stjórn Schröders og Fischers kom þeim á árin 2004 og 2005. Þær miðuðu að því að gera þýskt atvinnulíf sveigjanlegra og samkeppnishæfara. Þaðan var meðal annars tekin upp sú stefna, ættuð frá New Deal-kenningu Roosevelts, að farsælla sé að hafa fólk í ríkisstyrktum hlutastörfum en alfarið atvinnulaust á bótum. Annar lykill að efnahagsundrinu er sú mikla rækt sem Þjóðverjar hafa lagt við iðnfyrirtæki og háþróaða fagmenntun. Það hefur skapað ótal þýskum fyrirtækjum mikið forskot á heimsmarkaðnum. Þjóðverjar létu aldrei ginnast af þeirri hugmynd að hægt væri að halda uppi heilu þjóðfélögunum með fjármálaviðskiptum. Í þriðja lagi hafa Þjóðverjar verið tilbúnir að leggja á sig sameiginlegar byrðar þegar á þurfti að halda: skattahækkanir, bremsur á launahækkanir, hlutstörf í stað 100% starfa. Vandi þýskra stjórnvalda snýst ekki lengur um sameiningu þýsku ríkjanna og afleiðingar hennar, heldur um hlutverk Þjóðverja í heiminum. Þeim er ætlað að bjarga skuldsettum ríkjum og evrunni en eru í leiðinni þeir sífellt minntir á að þeir eigi að halda sig sem mest til baka og að þeir megi ekki ráða neinu. Umræðan er á köflum mótsagnakennd og fjandsamleg. Það er erfið staða að vera í. Um leið og Þjóðverjum er óskað til hamingju með einingardaginn, skal á það minnt að Þjóðverjar eru ein raunbesta vinaþjóð Íslendinga ásamt Norðurlandaþjóðunum. Íslendingar ættu að rækta þann vinskap.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun