ESB aðild og öryggismál Einar Benediktsson skrifar 17. ágúst 2012 06:00 Á fyrstu árunum eftir kalda stríðið við upplausn Sovétríkjanna var öll fyrri þýðing norðurskautssvæðisins og Íslands fyrir Bandaríkin afskrifuð. Þessu til staðfestingar tekur Donald Rumsfeld, misvitur varnarmálaráðherra, þá ákvörðun að allt herlið þeirra í Keflavík hyrfi á brott. En mótsögnin er, að einmitt þá er fullljóst að landfræðileg staða Íslands hefur orðið nýja, varanlega lykilþýðingu vegna bráðnunar íshellunnar á norðurpólnum. Frá lokun herstöðvarinnar í Keflavík árið 2006, hafa stjórnvöld í Washington dregið að marka stefnu um að sinna norðurskautinu eða samvinnu við Íslendinga. En Kínverjar sváfu ekki á verðinum. Þegar siglingaleiðin til Evrópuhafna styttist um 5000 km, er umskipunar- eða birgðahöfn á Norðaustur-Íslandi þeim augljóst hagsmunamál svo sem teikningar fyrir þeirri framkvæmd í Finnafirði sýna. Allt er þetta nú prýðilega útlistað af Agli Þór Níelssyni, frá Heimskautastofnun Kína í Sjanghæ, sem hingað er kominn með hinum mikla ísbrjót Snjódrekanum, norðausturleiðina um norðurpólsvæðið. Stefna Bandaríkjanna varðandi öryggismál á Norður-Atlantshafi ræður miklu um framtíð NATO og meiru að því er varnir Íslands varðar. Þau mál eru óbeinlínis á dagskrá bæði vegna mikils niðurskurðar í varnarmálaútgjöldum og breyttrar varnarstefnu þegar engin hætta er lengur á ferðinni frá Austur-Evrópu. Eftirmál verða mikil út af töpuðum stríðsrekstri í Austurlöndum fjær, hrakandi fjárhagsstöðu Bandaríkjanna og mikilli aukningu opinberra skulda. Einangrunarstefnan á sér líka gamla hefð vestra. En stefnumörkun bíður kjörs nýs forseta. Ekki verður betur séð en að athygli beggja, demókrata og repúblikana, beinist að ógn vegna útþenslu Kína, sem býr við áður óþekktan hagvöxt og framfarir. Stefna Kína er talin fela í sér hættur á aðgerðum til yfirráða í löndum Suðaustur-Asíu. Þau lönd eiga öryggis- og varnarsamstarf við Bandaríkin, sem hafa þá þegar tekið ákvörðun um að flytja verulegan hluta flotastyrks síns til þessa hluta Kyrrahafsins. Beint samhengi er milli þeirrar þróunar og öryggis Íslands. Ekki er heimurinn stærri en það. Áhrif á Íslandi vegna nálægðar við olíulindir er annað óráðið stórmál. Nærtækust er vinnsla á Drekasvæðinu sem áhugi virðist á að þjónustuð sé af kínverskri olíuhöfn í Finnafirði. Kínverjar eiga ekki erindi til samvinnu við Íslendinga á þessu sviði því þar horfum við til félagsríkja okkar í Norðurskautsráðinu, þ.e. þeirra fimm sem eiga land að pólnum, Bandaríkjanna, Kanada, Danmerkur-Grænlands, Noregs og Rússlands og að auki Svíþjóðar og Finnlands. Þau hafa ákveðið að engin þörf sé á að semja um nýtt alþjóðaskipulag fyrir norðurskautið enda gildi þar ákvæði Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Staða Kína sem herveldis og stefnan varðandi vígbúnað er ekki viðfangsefni hér. Nægja verður að benda á, að þeir hafa undir höndum langstærsta landher heims, afar öflugan, nýtískulegan flugher, kjarnavopn með langdrægum eldflaugum og sífellt öflugri, hreyfanlegri sjóher með fyrstu flugvélamóðurskipunum. Í framtíðinni yrði eignar- eða leiguhald þessa ört vaxandi heimsveldis á norðaustur Íslandi ákjósanlegt til notkunar sem herskipalægi og ísbrjótahöfn. Kína myndi með slíkri samningsgerð, sem það hefur kynnt sem saklaust átak í ferðamálum, hafa snúið við blaðinu varðandi geostrategíska stöðu gagnvart Evrópu og Bandaríkjunum. Ráðstafanir sem æskilegar eru til um að efla öryggi Íslands í náinni bráð eru:aukin loftrýmisgæsla á vegum NATO. Mikill ávinningur væri að Norðurlöndin fjögur yrðu þar þátttakendur, þ.e. einnig Svíþjóð og Finnland sem enn eru ekki í NATO.að á vettvangi Norðurskautsráðsins yrði stofnað til varanlegrar, öflugrar flugbjörgunarsveitar, einnig til eftirlits gegn mengunarhættu og þar myndi þátttaka Bandaríkjanna hafa afgerandi þýðingu. Landhelgisgæslan og Landsbjörg yrðu öflugir samstarfsaðilar. Það skal fullyrt að aðild og virk þátttaka í Evrópusambandinu yrði það sem mestu máli skiptir um öryggi Íslands um alla framtíð. Aðildarviðræðurnar hafa endurspeglað hve mikla samleið Ísland á í raun nú þegar með aðildarríkjum ESB í utanríkis-, öryggis- og varnarmálum. Þar skiptir miklu máli aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu en 21 af 27 ríkjum ESB er einnig bandamaður á vettvangi NATO. Þótt ESB sé ekki varnarbandalag tóku Bretar og Frakkar fyrstu skrefin með St. Malo-samningnum 1998 að koma á sameiginlegri stefnu í varnarmálum. Líklegt verður að telja að Evrópulöndin í NATO verði að sinna eigin vörnum vegna minnkandi hernaðarlegrar viðveru Bandaríkjanna í álfunni. En í samstarfi Evrópulanda innan NATO ber Íslandi að vera og skilyrði þess er aðild að Evrópusambandinu. Þar með yrðum við innan landamæra Evrópu sem frekari trygging fyrir því að fá að lifa óáreittir í eigin landi. Sú stefna hvílir á vilja og samheldni Íslendinga til heillavænlegs lokaskrefs í Evrópumálum, sem einnig nær til öryggis og varna landsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Benediktsson Mest lesið Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Á fyrstu árunum eftir kalda stríðið við upplausn Sovétríkjanna var öll fyrri þýðing norðurskautssvæðisins og Íslands fyrir Bandaríkin afskrifuð. Þessu til staðfestingar tekur Donald Rumsfeld, misvitur varnarmálaráðherra, þá ákvörðun að allt herlið þeirra í Keflavík hyrfi á brott. En mótsögnin er, að einmitt þá er fullljóst að landfræðileg staða Íslands hefur orðið nýja, varanlega lykilþýðingu vegna bráðnunar íshellunnar á norðurpólnum. Frá lokun herstöðvarinnar í Keflavík árið 2006, hafa stjórnvöld í Washington dregið að marka stefnu um að sinna norðurskautinu eða samvinnu við Íslendinga. En Kínverjar sváfu ekki á verðinum. Þegar siglingaleiðin til Evrópuhafna styttist um 5000 km, er umskipunar- eða birgðahöfn á Norðaustur-Íslandi þeim augljóst hagsmunamál svo sem teikningar fyrir þeirri framkvæmd í Finnafirði sýna. Allt er þetta nú prýðilega útlistað af Agli Þór Níelssyni, frá Heimskautastofnun Kína í Sjanghæ, sem hingað er kominn með hinum mikla ísbrjót Snjódrekanum, norðausturleiðina um norðurpólsvæðið. Stefna Bandaríkjanna varðandi öryggismál á Norður-Atlantshafi ræður miklu um framtíð NATO og meiru að því er varnir Íslands varðar. Þau mál eru óbeinlínis á dagskrá bæði vegna mikils niðurskurðar í varnarmálaútgjöldum og breyttrar varnarstefnu þegar engin hætta er lengur á ferðinni frá Austur-Evrópu. Eftirmál verða mikil út af töpuðum stríðsrekstri í Austurlöndum fjær, hrakandi fjárhagsstöðu Bandaríkjanna og mikilli aukningu opinberra skulda. Einangrunarstefnan á sér líka gamla hefð vestra. En stefnumörkun bíður kjörs nýs forseta. Ekki verður betur séð en að athygli beggja, demókrata og repúblikana, beinist að ógn vegna útþenslu Kína, sem býr við áður óþekktan hagvöxt og framfarir. Stefna Kína er talin fela í sér hættur á aðgerðum til yfirráða í löndum Suðaustur-Asíu. Þau lönd eiga öryggis- og varnarsamstarf við Bandaríkin, sem hafa þá þegar tekið ákvörðun um að flytja verulegan hluta flotastyrks síns til þessa hluta Kyrrahafsins. Beint samhengi er milli þeirrar þróunar og öryggis Íslands. Ekki er heimurinn stærri en það. Áhrif á Íslandi vegna nálægðar við olíulindir er annað óráðið stórmál. Nærtækust er vinnsla á Drekasvæðinu sem áhugi virðist á að þjónustuð sé af kínverskri olíuhöfn í Finnafirði. Kínverjar eiga ekki erindi til samvinnu við Íslendinga á þessu sviði því þar horfum við til félagsríkja okkar í Norðurskautsráðinu, þ.e. þeirra fimm sem eiga land að pólnum, Bandaríkjanna, Kanada, Danmerkur-Grænlands, Noregs og Rússlands og að auki Svíþjóðar og Finnlands. Þau hafa ákveðið að engin þörf sé á að semja um nýtt alþjóðaskipulag fyrir norðurskautið enda gildi þar ákvæði Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Staða Kína sem herveldis og stefnan varðandi vígbúnað er ekki viðfangsefni hér. Nægja verður að benda á, að þeir hafa undir höndum langstærsta landher heims, afar öflugan, nýtískulegan flugher, kjarnavopn með langdrægum eldflaugum og sífellt öflugri, hreyfanlegri sjóher með fyrstu flugvélamóðurskipunum. Í framtíðinni yrði eignar- eða leiguhald þessa ört vaxandi heimsveldis á norðaustur Íslandi ákjósanlegt til notkunar sem herskipalægi og ísbrjótahöfn. Kína myndi með slíkri samningsgerð, sem það hefur kynnt sem saklaust átak í ferðamálum, hafa snúið við blaðinu varðandi geostrategíska stöðu gagnvart Evrópu og Bandaríkjunum. Ráðstafanir sem æskilegar eru til um að efla öryggi Íslands í náinni bráð eru:aukin loftrýmisgæsla á vegum NATO. Mikill ávinningur væri að Norðurlöndin fjögur yrðu þar þátttakendur, þ.e. einnig Svíþjóð og Finnland sem enn eru ekki í NATO.að á vettvangi Norðurskautsráðsins yrði stofnað til varanlegrar, öflugrar flugbjörgunarsveitar, einnig til eftirlits gegn mengunarhættu og þar myndi þátttaka Bandaríkjanna hafa afgerandi þýðingu. Landhelgisgæslan og Landsbjörg yrðu öflugir samstarfsaðilar. Það skal fullyrt að aðild og virk þátttaka í Evrópusambandinu yrði það sem mestu máli skiptir um öryggi Íslands um alla framtíð. Aðildarviðræðurnar hafa endurspeglað hve mikla samleið Ísland á í raun nú þegar með aðildarríkjum ESB í utanríkis-, öryggis- og varnarmálum. Þar skiptir miklu máli aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu en 21 af 27 ríkjum ESB er einnig bandamaður á vettvangi NATO. Þótt ESB sé ekki varnarbandalag tóku Bretar og Frakkar fyrstu skrefin með St. Malo-samningnum 1998 að koma á sameiginlegri stefnu í varnarmálum. Líklegt verður að telja að Evrópulöndin í NATO verði að sinna eigin vörnum vegna minnkandi hernaðarlegrar viðveru Bandaríkjanna í álfunni. En í samstarfi Evrópulanda innan NATO ber Íslandi að vera og skilyrði þess er aðild að Evrópusambandinu. Þar með yrðum við innan landamæra Evrópu sem frekari trygging fyrir því að fá að lifa óáreittir í eigin landi. Sú stefna hvílir á vilja og samheldni Íslendinga til heillavænlegs lokaskrefs í Evrópumálum, sem einnig nær til öryggis og varna landsins.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun