Óttast að mengun berist frá sorpi í sjó Svavar Hávarðsson skrifar 14. janúar 2014 07:00 Á Geirsnefi. Flestir þekkja Geirsnefið sem útivistarsvæði við Elliðaárvoga, en kannski síður að þeir standa á uppfyllingu sem að mestu leyti er tilkomin vegna sorpurðunar á sjöunda áratugnum. Nú óttast menn mengun frá því sem urðað var. Fréttablaðið/Heiða Gert er ráð fyrir því að mengun leki í Elliðaárvog og innri hluta Sunda auk Grafarvogs frá spilliefnum í gömlum urðunarstöðum á svæðinu. Uppsöfnun mengunarefna í setlög og lífríki er talin hugsanleg, en lítið er vitað um ástand vistkerfisins á staðnum. Þetta kemur fram í Stöðuskýrslu fyrir vatnasvæði Íslands, sem Umhverfisstofnun (UMST) birti á fimmtudag.Gömul mengun - og nýJóhanna Björk Weisshappel, sérfræðingur á UMST og rithöfundur skýrslunnar, segir að þetta svæði sé eitt þriggja sem sérfræðingar stofnunarinnar hafa mestar áhyggjur af. Fréttablaðið fjallaði um mengun frá öðru þessara svæða á föstudag - gömlum urðunarstöðum hersins á Miðnesheiði sem menga grunnvatn. „Strandsjó á þessu svæði teljum við vera undir álagi, einkum vegna leka gamallar mengun, olíu og jafnvel þungmálma og spilliefna, frá gömlu öskuhaugunum í Gufunesi, sem var alsherjar urðunarstaður fyrir úrgang meðal annars úrgangsolíur, og frá Geirsnefinu sjálfu – landfyllingunni – þar sem bílum og öðrum úrgangi var fargað og því mögulega rafgeymum sem innihalda PCB olíu. Þetta svæði, sem við í raun teljum mögulega vera í hættu á að uppfylla ekki gott vistfræðilegt ástand, á eftir að skoða með tilliti til áhrifa á vistkerfið til að staðfesta það. Vegna þess gátum við ekki sagt að þetta svæði sé í hættu í stöðuskýrslunni, en þetta er það svæði á höfuðborgarsvæðinu sem við höfum mestar áhyggjur af - strandsjónum við Geirsnefið og útaf Gufunesi.“ Í skýrslunni greinir jafnframt frá fleiri stöðum í Reykjavík sem hafa beri í huga í sambandi við mengun á svæðinu; gamall urðurnarstaður á svæði frá Grandavegi og vestur um, auk gamallar sorpbrennslu og sorpeyðingarstöð undir Bryggjuhverfinu í Grafarvogi. Talin er meiri mengunarhætta út frá öllum þessum stöðum en nýjum urðunarstöðum, þar sem strangar reglur gilda nú um hvaða úrgang má urða.16 urðunarstaðirÁ vegum Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur (HER) var gerð úttekt á gömlum urðunarstöðum í Reykjavík og birt skýrsla um rannsóknina árið 2006. Þar er bent á að beggja vegna urðunarstaðarins í Geirsnefi renna kvíslar Elliðaáa og nauðsyn þess að kanna hvort efnamengun sé að berast frá staðnum. Eins var mælt með rannsóknum í Gufunesi, en haustið 2012 kom í ljós olíumengun í sjó utan við gömlu Gufuneshaugana, sem talin er berast með regnvatnslögn sem liggur um haugana og þaðan í sjó. En hvað hefur verið gert síðan skýrslan var birt árið 2006?Kristín Lóa Ólafsdóttir, heilbrigðisfulltrúi hjá HER, og annar höfundur skýrslunnar, segir að vöktun á svæðinu sé haldið úti frá árinu 2009, en það ár voru allar ár og vötn í landi Reykjavíkur vöktuð sérstaklega. Á næsta ári mun verða tekin ný vöktunarsería og þá verður lögð áhersla á vöktun í Geirsnefi og taka betur á málum í Gufunesi. Spurð hvort ekki sé æskilegt að hreinsa upp mengunina í Geirsnefi segir Kristín Lóa það mjög flókið og vart gerlegt í heild sinni. „Þetta verður ekki hreinsað upp svo glatt. Raunhæft er að fylgjast með svæðinu, meðal annars með því að taka þungmálmasýni og haga mótvægisaðgerðum eftir niðurstöðum þeirra. Hvað Gufunesið varðar vinnum við að endurbótum með Orkuveitu Reykjavíkur. Þar liggur regnvatnslögn í gegnum hauginn út í sjó sem þarf að skoða vel hvað varðar endurbætur,“ segir Kristín Lóa.Gufunes og Geirsnef - hætta á mengunGeirsnef. Farið var með bílhræ og annan úrgang frá bílapartasölunni Vöku og urðað í tippnum við Geirsnef. Tvennum sögum fer af því hvort búið væri að taka olíu og rafgeyma úr bílunum fyrir urðun. Í sumum tilfellum voru vélar, hásingar og bensíngeymar fjarlægðir. Þarna fór einnig grófur úrgangur úr Sorpeyðingarstöðinni við Stórhöfða ef ófært var á aðra urðunarstaði. Stærstur hluti bílhræja fór í þann hluta Geirsnefs sem er andspænis húsi Ingvars Helgasonar ehf. við Sævarhöfða. Hér leynist líklega mikið magn af spilliefnum, svo sem olíuefnum, rafgeymasýru, þungmálmum og ef til vill PCB [þrávirk lífræn efni].Gufunes. Hér er um að ræða stærsta urðunarstaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Á þennan stað fór allur almennur úrgangur frá heimilum og fyrirtækjum, auk spilliefna, bílhræja, garðaúrgangs, brotajárns, timburs, byggingarúrgangs og úrgangs úr holræsabílum. Í fyrstu var ekki gerð nein tilraun til að aðskilja úrgang sem á haugana fór heldur var spilliefnum blandað saman við almennan úrgang. Eftir 1984 var farið að setja olíu í sér pytti og er nokkurn veginn vitað hvar þeir pyttir eru. Stærð þeirra og nákvæm staðsetning er þó óþekkt. Spilliefnamóttaka tók til starfa á höfuðborgarsvæðinu árið 1990 og minnkaði þá straumur spilliefna á haugana verulega. Eftir að SORPA tók til starfa á árinu 1991 var urðun úrgangs flutt að mestu leyti út á Álfsnes og endanlega gengið frá haugunum á árinu 1992.Heimild: Gamlir urðurnarstaðir í Reykjavík, 2006 Fréttaskýringar Mest lesið Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Innlent Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Innlent Búið að boða til nýs fundar Innlent Tuttugu og fimm stúlkna saknað úr sumarbúðum vegna flóða Erlent Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Innlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Fleiri fréttir Björguðu göngukonu í sjálfheldu við Hrafntinnusker Mótorhjólakappi fluttur á sjúkrahús eftir að hafa fipast við akstur Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Búið að boða til nýs fundar Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Sjá meira
Gert er ráð fyrir því að mengun leki í Elliðaárvog og innri hluta Sunda auk Grafarvogs frá spilliefnum í gömlum urðunarstöðum á svæðinu. Uppsöfnun mengunarefna í setlög og lífríki er talin hugsanleg, en lítið er vitað um ástand vistkerfisins á staðnum. Þetta kemur fram í Stöðuskýrslu fyrir vatnasvæði Íslands, sem Umhverfisstofnun (UMST) birti á fimmtudag.Gömul mengun - og nýJóhanna Björk Weisshappel, sérfræðingur á UMST og rithöfundur skýrslunnar, segir að þetta svæði sé eitt þriggja sem sérfræðingar stofnunarinnar hafa mestar áhyggjur af. Fréttablaðið fjallaði um mengun frá öðru þessara svæða á föstudag - gömlum urðunarstöðum hersins á Miðnesheiði sem menga grunnvatn. „Strandsjó á þessu svæði teljum við vera undir álagi, einkum vegna leka gamallar mengun, olíu og jafnvel þungmálma og spilliefna, frá gömlu öskuhaugunum í Gufunesi, sem var alsherjar urðunarstaður fyrir úrgang meðal annars úrgangsolíur, og frá Geirsnefinu sjálfu – landfyllingunni – þar sem bílum og öðrum úrgangi var fargað og því mögulega rafgeymum sem innihalda PCB olíu. Þetta svæði, sem við í raun teljum mögulega vera í hættu á að uppfylla ekki gott vistfræðilegt ástand, á eftir að skoða með tilliti til áhrifa á vistkerfið til að staðfesta það. Vegna þess gátum við ekki sagt að þetta svæði sé í hættu í stöðuskýrslunni, en þetta er það svæði á höfuðborgarsvæðinu sem við höfum mestar áhyggjur af - strandsjónum við Geirsnefið og útaf Gufunesi.“ Í skýrslunni greinir jafnframt frá fleiri stöðum í Reykjavík sem hafa beri í huga í sambandi við mengun á svæðinu; gamall urðurnarstaður á svæði frá Grandavegi og vestur um, auk gamallar sorpbrennslu og sorpeyðingarstöð undir Bryggjuhverfinu í Grafarvogi. Talin er meiri mengunarhætta út frá öllum þessum stöðum en nýjum urðunarstöðum, þar sem strangar reglur gilda nú um hvaða úrgang má urða.16 urðunarstaðirÁ vegum Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur (HER) var gerð úttekt á gömlum urðunarstöðum í Reykjavík og birt skýrsla um rannsóknina árið 2006. Þar er bent á að beggja vegna urðunarstaðarins í Geirsnefi renna kvíslar Elliðaáa og nauðsyn þess að kanna hvort efnamengun sé að berast frá staðnum. Eins var mælt með rannsóknum í Gufunesi, en haustið 2012 kom í ljós olíumengun í sjó utan við gömlu Gufuneshaugana, sem talin er berast með regnvatnslögn sem liggur um haugana og þaðan í sjó. En hvað hefur verið gert síðan skýrslan var birt árið 2006?Kristín Lóa Ólafsdóttir, heilbrigðisfulltrúi hjá HER, og annar höfundur skýrslunnar, segir að vöktun á svæðinu sé haldið úti frá árinu 2009, en það ár voru allar ár og vötn í landi Reykjavíkur vöktuð sérstaklega. Á næsta ári mun verða tekin ný vöktunarsería og þá verður lögð áhersla á vöktun í Geirsnefi og taka betur á málum í Gufunesi. Spurð hvort ekki sé æskilegt að hreinsa upp mengunina í Geirsnefi segir Kristín Lóa það mjög flókið og vart gerlegt í heild sinni. „Þetta verður ekki hreinsað upp svo glatt. Raunhæft er að fylgjast með svæðinu, meðal annars með því að taka þungmálmasýni og haga mótvægisaðgerðum eftir niðurstöðum þeirra. Hvað Gufunesið varðar vinnum við að endurbótum með Orkuveitu Reykjavíkur. Þar liggur regnvatnslögn í gegnum hauginn út í sjó sem þarf að skoða vel hvað varðar endurbætur,“ segir Kristín Lóa.Gufunes og Geirsnef - hætta á mengunGeirsnef. Farið var með bílhræ og annan úrgang frá bílapartasölunni Vöku og urðað í tippnum við Geirsnef. Tvennum sögum fer af því hvort búið væri að taka olíu og rafgeyma úr bílunum fyrir urðun. Í sumum tilfellum voru vélar, hásingar og bensíngeymar fjarlægðir. Þarna fór einnig grófur úrgangur úr Sorpeyðingarstöðinni við Stórhöfða ef ófært var á aðra urðunarstaði. Stærstur hluti bílhræja fór í þann hluta Geirsnefs sem er andspænis húsi Ingvars Helgasonar ehf. við Sævarhöfða. Hér leynist líklega mikið magn af spilliefnum, svo sem olíuefnum, rafgeymasýru, þungmálmum og ef til vill PCB [þrávirk lífræn efni].Gufunes. Hér er um að ræða stærsta urðunarstaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Á þennan stað fór allur almennur úrgangur frá heimilum og fyrirtækjum, auk spilliefna, bílhræja, garðaúrgangs, brotajárns, timburs, byggingarúrgangs og úrgangs úr holræsabílum. Í fyrstu var ekki gerð nein tilraun til að aðskilja úrgang sem á haugana fór heldur var spilliefnum blandað saman við almennan úrgang. Eftir 1984 var farið að setja olíu í sér pytti og er nokkurn veginn vitað hvar þeir pyttir eru. Stærð þeirra og nákvæm staðsetning er þó óþekkt. Spilliefnamóttaka tók til starfa á höfuðborgarsvæðinu árið 1990 og minnkaði þá straumur spilliefna á haugana verulega. Eftir að SORPA tók til starfa á árinu 1991 var urðun úrgangs flutt að mestu leyti út á Álfsnes og endanlega gengið frá haugunum á árinu 1992.Heimild: Gamlir urðurnarstaðir í Reykjavík, 2006
Fréttaskýringar Mest lesið Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Innlent Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Innlent Búið að boða til nýs fundar Innlent Tuttugu og fimm stúlkna saknað úr sumarbúðum vegna flóða Erlent Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Innlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Fleiri fréttir Björguðu göngukonu í sjálfheldu við Hrafntinnusker Mótorhjólakappi fluttur á sjúkrahús eftir að hafa fipast við akstur Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Búið að boða til nýs fundar Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Sjá meira