Misnotkun svefnlyfja - Ódýrara að kaupa fleiri töflur en færri Hanna Rún Sverrisdóttir skrifar 10. apríl 2014 11:12 "Það þarf að finna hver rótin er og kynna betur aðrar leiðir við svefnleysi en notkun lyfja,“ segir Lárus. Það er ódýrara að kaupa 30 stykki af svefnlyfinu Imovane en 10 stykki. Samkvæmt upplýsingum frá Lyf og heilsu kosta 30 stykki 851 krónu á sama tíma og 10 stykki kosta 895 krónur. Taflan kostar því rúmar 28 krónur þegar stærri pakkning af lyfinu er keypt en hún kostar rúmar 89 krónur þegar keypt er minni pakkning. Taflan er því rúmlega þrisvar sinnum dýrari þegar þrjátíu töflur eru keyptar en tíu. 25 stykki af lyfinu Sobril, sem er róandi lyf, kosta 872 krónur en það gerir tæpar 35 krónur á stykkið. Ef Sobril er keypt í stærri pakkningu, 100 töflur í pakka, kostar taflan hins vegar rúmar 11 krónur stykkið.Óheppilegt að ódýrara sé að fá fleiri töflu afgreiddar en færri „Það að er óheppilegt að þegar um er að ræða lyf sem ber með sér ávanafíkn að það sé ódýrara að fá fleiri töflur afgreiddar en færri,“ segir Lárus S. Guðmundsson, lyfja- og faraldsfræðingur hjá embætti Landlæknis í samtali við Vísi. Töflurnar séu þannig að sá sem taki þær inn myndi þol á þann veg að einstaklingurinn þurfi, eftir að hafa notað lyfið í einhvern tíma, að taka inn fleiri töflur til þess að fá sömu áhrif. Notkun svokallaðra z-lyfja er næstum því fimm sinnum meiri hér á landi en í Danmörku. Imovane er dæmi um slíkt lyf. Þetta kom fram í greininni Eru sum lyf ofnotuð á Íslandi? sem birtist í síðasta tölublaði Læknablaðsins. Þar kemur fram að samanborið við hin Norðurlöndin sé Ísland með tvisvar til þrisvar sinnum meiri notkun svefn- og róandi lyfja. Að sögn Rúnu Hauksdóttur, formanns Lyfjagreiðslunefndar, er ekki um að ræða sérverðlagningu á Íslandi og verðið á lyfinu Imovane er svipað hér og á hinum norðurlöndunum.Flest bendir til þess að svefnlyf og róandi lyf hafi verið ofnotuð og misnotuð á Íslandi áratugum saman.Notkun svefnlyfja að aukast á Íslandi „Lyfjaverð getur verið ein af skýringunum, en það skýrir ekki alla þessa notkun,“ segir Lárus. Eflaust séu margar skýringar á því að hans sögn af hverju Íslendingar noti svona mikið af þessum lyfjum. Rannsóknir sem nái aftur til ársins 1970 sýni að hér á landi hafi svefnlyf verið mikið notuð. Þetta sé því ekkert nýtt. „Þetta með verðið er bara eitt púsl í myndinni. Það er innbyggður hvati í kerfinu að leysa út meira af lyfjunum en minna.“ „Það sem er umhugsunarvert er að á meðan hinar Norðurlandaþjóðirnar standa í stað hvað notkun svefnlyfja varðar og notkunin er jafnvel að minnka þar, þá er notkunin að aukast hjá okkur,“ segir Lárus. Tölur yfir sölu lyfjanna frá árinu 2007 til 2012 sýni þetta glögglega.Fráhvarfseinkenni geta verið mikil og jafnvel hættuleg Lárus segir að lyfin séu ekki og hafi aldrei verið ætluð nema til skammtímanotkunar. Í Sérlyfjaskrá segir um Imovane:„Meðferð á ekki að vara lengur en í tvær til þrjár vikur“ Hér á landi eru hins vegar dæmi um marga einstaklinga þar sem sem lyfin eru notuð mánuðum og jafnvel árum saman án hléa, sem eykur mjög þolmyndun, ávana og fíkn. Fráhvarfseinkenni þegar notkun lyfjanna er hætt skyndilega geta verið mikil og jafnvel hættuleg. Lyfin henta gömlu fólki illa og valda iðulega rugli og öðrum geðræðnum einkennum hjá þeim aldursflokki. Lyfin geta aukið hættu á byltum og beinbrotum. Sé áfengi notað meðfram lyfjunum eykur það verulega á verkanir lyfjanna, stundum með mikilli ölvun og minnisleysi. Þó lyfin hjálpi fólki að sofa rýra þau gæði svefns. Notkun lyfja í þessum flokki dregur úr viðbragðsflýti og skapar hættu við akstur og stjórnun eða vinnu við alls kyns vélar.Ráðast þarf á rót vandans Flest bendir til þess að svefnlyf og róandi lyf hafi verið ofnotuð og misnotuð á Íslandi áratugum saman. Lárus segir að þessi ofnotkun lyfja kalli á skýringar. Meðan við þekkjum ekki orsakir þessarar miklu notkunar lyfjanna sé erfiðara að vinna gegn henni. Brýnt sé að gerðar verði nauðsynlegar rannsóknir sem gætu útskýrt sérstöðu Íslands og afleiðingar óhóflegrar lyfjanotkunar. „Sú spurning vaknar, hvað getum við gert?,“ spyr Lárus. Ýmislegt sé hægt að gera og það verði að skoða aðrar leiðir til þess að eiga við rætur svefnleysis þjóðarinnar. Sýnt hafi verið fram á að meðferðir eins og slökun, hugræðnar atferlismeðferðir og núvitund (mindfulness) hafi reynst gagnlegar. Í sumum tilvikum dugi slíkar meðferðir þó ekki þar sem um undirliggjandi orsök á svefnvanda, til dæmis kæfisvefn, geti verið að ræða. „Það þarf að finna hver rótin er og kynna betur aðrar leiðir við svefnleysi en notkun lyfja,“ segir Lárus. Lyf Mest lesið Stór jarðskjálfti í Vatnajökli Innlent Foreldrar ómeðvitaðir um fjárhagstjón barnanna í fjárhættuspilum Innlent Sjáanlega nóg komið þegar þjóðarleiðtogar taka undir Innlent Rok og rigning sama hvert er litið Veður Segir nýjan viðskiptasamning þann „stærsta í sögunni“ Erlent Eldur í yfirgefnu húsi í Borgartúni Innlent Þekktum Íslendingum lögð orð í munn með gervigreind Innlent Óteljandi skiptin sem lögregla hefur þurft að vísa sömu mönnum út Innlent Atvinnubílstjóri með farþega undir áhrifum áfengis í vinnunni Innlent Tvítugur Akureyringur með rafskutluleigu fyrir ferðamenn Innlent Fleiri fréttir Óteljandi skiptin sem lögregla hefur þurft að vísa sömu mönnum út Vara fólk við því að ganga á nýrunnu hrauninu Stór jarðskjálfti í Vatnajökli Foreldrar ómeðvitaðir um fjárhagstjón barnanna í fjárhættuspilum Sjáanlega nóg komið þegar þjóðarleiðtogar taka undir Eldur í yfirgefnu húsi í Borgartúni Tvítugur Akureyringur með rafskutluleigu fyrir ferðamenn Þekktum Íslendingum lögð orð í munn með gervigreind Fulltrúar minnihlutans á einu um að tollarnir hafi ekki verið ræddir Gervigreind leggur Íslendingum orð í munn, bátabruni og veðrið um versló Atvinnubílstjóri með farþega undir áhrifum áfengis í vinnunni Segir áhyggjuefni að ESB hafi platað Íslendinga í tíu ár „Ökum slóðann” – Átaksverkefni gegn utanvegaakstri Erlendur ferðamaður lést við Hrafntinnusker Meðvitundarlaus maður sóttur í Silfru Segir Guðlaug fara með rangt mál: „Hvimleið þessi valkvæða hlustun stjórnarandstöðunnar“ Bátar brenna í Bolungarvík Utanríkisráðherra segir stjórnarandstöðuna fara rangt með mál „Fór algjörlega fram úr björtustu vonum“ Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Sjá meira
Það er ódýrara að kaupa 30 stykki af svefnlyfinu Imovane en 10 stykki. Samkvæmt upplýsingum frá Lyf og heilsu kosta 30 stykki 851 krónu á sama tíma og 10 stykki kosta 895 krónur. Taflan kostar því rúmar 28 krónur þegar stærri pakkning af lyfinu er keypt en hún kostar rúmar 89 krónur þegar keypt er minni pakkning. Taflan er því rúmlega þrisvar sinnum dýrari þegar þrjátíu töflur eru keyptar en tíu. 25 stykki af lyfinu Sobril, sem er róandi lyf, kosta 872 krónur en það gerir tæpar 35 krónur á stykkið. Ef Sobril er keypt í stærri pakkningu, 100 töflur í pakka, kostar taflan hins vegar rúmar 11 krónur stykkið.Óheppilegt að ódýrara sé að fá fleiri töflu afgreiddar en færri „Það að er óheppilegt að þegar um er að ræða lyf sem ber með sér ávanafíkn að það sé ódýrara að fá fleiri töflur afgreiddar en færri,“ segir Lárus S. Guðmundsson, lyfja- og faraldsfræðingur hjá embætti Landlæknis í samtali við Vísi. Töflurnar séu þannig að sá sem taki þær inn myndi þol á þann veg að einstaklingurinn þurfi, eftir að hafa notað lyfið í einhvern tíma, að taka inn fleiri töflur til þess að fá sömu áhrif. Notkun svokallaðra z-lyfja er næstum því fimm sinnum meiri hér á landi en í Danmörku. Imovane er dæmi um slíkt lyf. Þetta kom fram í greininni Eru sum lyf ofnotuð á Íslandi? sem birtist í síðasta tölublaði Læknablaðsins. Þar kemur fram að samanborið við hin Norðurlöndin sé Ísland með tvisvar til þrisvar sinnum meiri notkun svefn- og róandi lyfja. Að sögn Rúnu Hauksdóttur, formanns Lyfjagreiðslunefndar, er ekki um að ræða sérverðlagningu á Íslandi og verðið á lyfinu Imovane er svipað hér og á hinum norðurlöndunum.Flest bendir til þess að svefnlyf og róandi lyf hafi verið ofnotuð og misnotuð á Íslandi áratugum saman.Notkun svefnlyfja að aukast á Íslandi „Lyfjaverð getur verið ein af skýringunum, en það skýrir ekki alla þessa notkun,“ segir Lárus. Eflaust séu margar skýringar á því að hans sögn af hverju Íslendingar noti svona mikið af þessum lyfjum. Rannsóknir sem nái aftur til ársins 1970 sýni að hér á landi hafi svefnlyf verið mikið notuð. Þetta sé því ekkert nýtt. „Þetta með verðið er bara eitt púsl í myndinni. Það er innbyggður hvati í kerfinu að leysa út meira af lyfjunum en minna.“ „Það sem er umhugsunarvert er að á meðan hinar Norðurlandaþjóðirnar standa í stað hvað notkun svefnlyfja varðar og notkunin er jafnvel að minnka þar, þá er notkunin að aukast hjá okkur,“ segir Lárus. Tölur yfir sölu lyfjanna frá árinu 2007 til 2012 sýni þetta glögglega.Fráhvarfseinkenni geta verið mikil og jafnvel hættuleg Lárus segir að lyfin séu ekki og hafi aldrei verið ætluð nema til skammtímanotkunar. Í Sérlyfjaskrá segir um Imovane:„Meðferð á ekki að vara lengur en í tvær til þrjár vikur“ Hér á landi eru hins vegar dæmi um marga einstaklinga þar sem sem lyfin eru notuð mánuðum og jafnvel árum saman án hléa, sem eykur mjög þolmyndun, ávana og fíkn. Fráhvarfseinkenni þegar notkun lyfjanna er hætt skyndilega geta verið mikil og jafnvel hættuleg. Lyfin henta gömlu fólki illa og valda iðulega rugli og öðrum geðræðnum einkennum hjá þeim aldursflokki. Lyfin geta aukið hættu á byltum og beinbrotum. Sé áfengi notað meðfram lyfjunum eykur það verulega á verkanir lyfjanna, stundum með mikilli ölvun og minnisleysi. Þó lyfin hjálpi fólki að sofa rýra þau gæði svefns. Notkun lyfja í þessum flokki dregur úr viðbragðsflýti og skapar hættu við akstur og stjórnun eða vinnu við alls kyns vélar.Ráðast þarf á rót vandans Flest bendir til þess að svefnlyf og róandi lyf hafi verið ofnotuð og misnotuð á Íslandi áratugum saman. Lárus segir að þessi ofnotkun lyfja kalli á skýringar. Meðan við þekkjum ekki orsakir þessarar miklu notkunar lyfjanna sé erfiðara að vinna gegn henni. Brýnt sé að gerðar verði nauðsynlegar rannsóknir sem gætu útskýrt sérstöðu Íslands og afleiðingar óhóflegrar lyfjanotkunar. „Sú spurning vaknar, hvað getum við gert?,“ spyr Lárus. Ýmislegt sé hægt að gera og það verði að skoða aðrar leiðir til þess að eiga við rætur svefnleysis þjóðarinnar. Sýnt hafi verið fram á að meðferðir eins og slökun, hugræðnar atferlismeðferðir og núvitund (mindfulness) hafi reynst gagnlegar. Í sumum tilvikum dugi slíkar meðferðir þó ekki þar sem um undirliggjandi orsök á svefnvanda, til dæmis kæfisvefn, geti verið að ræða. „Það þarf að finna hver rótin er og kynna betur aðrar leiðir við svefnleysi en notkun lyfja,“ segir Lárus.
Lyf Mest lesið Stór jarðskjálfti í Vatnajökli Innlent Foreldrar ómeðvitaðir um fjárhagstjón barnanna í fjárhættuspilum Innlent Sjáanlega nóg komið þegar þjóðarleiðtogar taka undir Innlent Rok og rigning sama hvert er litið Veður Segir nýjan viðskiptasamning þann „stærsta í sögunni“ Erlent Eldur í yfirgefnu húsi í Borgartúni Innlent Þekktum Íslendingum lögð orð í munn með gervigreind Innlent Óteljandi skiptin sem lögregla hefur þurft að vísa sömu mönnum út Innlent Atvinnubílstjóri með farþega undir áhrifum áfengis í vinnunni Innlent Tvítugur Akureyringur með rafskutluleigu fyrir ferðamenn Innlent Fleiri fréttir Óteljandi skiptin sem lögregla hefur þurft að vísa sömu mönnum út Vara fólk við því að ganga á nýrunnu hrauninu Stór jarðskjálfti í Vatnajökli Foreldrar ómeðvitaðir um fjárhagstjón barnanna í fjárhættuspilum Sjáanlega nóg komið þegar þjóðarleiðtogar taka undir Eldur í yfirgefnu húsi í Borgartúni Tvítugur Akureyringur með rafskutluleigu fyrir ferðamenn Þekktum Íslendingum lögð orð í munn með gervigreind Fulltrúar minnihlutans á einu um að tollarnir hafi ekki verið ræddir Gervigreind leggur Íslendingum orð í munn, bátabruni og veðrið um versló Atvinnubílstjóri með farþega undir áhrifum áfengis í vinnunni Segir áhyggjuefni að ESB hafi platað Íslendinga í tíu ár „Ökum slóðann” – Átaksverkefni gegn utanvegaakstri Erlendur ferðamaður lést við Hrafntinnusker Meðvitundarlaus maður sóttur í Silfru Segir Guðlaug fara með rangt mál: „Hvimleið þessi valkvæða hlustun stjórnarandstöðunnar“ Bátar brenna í Bolungarvík Utanríkisráðherra segir stjórnarandstöðuna fara rangt með mál „Fór algjörlega fram úr björtustu vonum“ Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Sjá meira