Svona á að haga sér í sóttkví Hrund Þórsdóttir skrifar 10. mars 2020 13:00 Einstaklingur sem er í sóttkví þarf að huga að ýmsu, eigi sóttkví að skila tilætluðum árangri. Getty Um 600 manns eru nú í sóttkví hér á landi vegna kórónuveirunnar sem veldur COVID-19 sjúkdómnum. Einstaklingar sem hafa verið á ferðalagi á skilgreindum áhættusvæðum á undangengnum 14 dögum eða hafa umgengist sjúklinga með sýkinguna, þarf að setja í sóttkví. En hvernig á að haga sér í sóttkví? Hvað má gera og hvað má ekki gera, ef sóttkvíin á að skila tilætluðum árangri? Við upphaf á sóttkví í heimahúsi fer heilbrigðisstarfsmaður yfir upplýsingar um smitleiðir og einkenni með þeim sem fara þarf í sóttkví, en þessar upplýsingar má einnig finna á vef landlæknis. Smitleið er snerti- eða dropasmit sem þýðir að veiran getur dreifst þegar veikur einstaklingur hóstar, hnerrar eða þurrkar sér um nefið og hraustur einstaklingur fær framan í sig dropa eða úða frá þeim veika eða hendur hans mengast af dropum og hann ber þær svo upp að andliti sínu. Einstaklingar í sóttkví þurfa að gæta vel að almennu hreinlæti og handhreinsun, sérstaklega þegar samskipti við aðra eru óhjákvæmileg.Þetta þarf að forðast í sóttkví Einstaklingur í sóttkví á að halda sig heima við og hafa bein samskipti við sem fæsta. Þannig fer hann t.d. ekki út af heimilinu nema brýna nauðsyn beri til, svo sem til að sækja heilbrigðisþjónustu, en þá að höfðu samráði við heilsugæslu. Reglulegt eftirlit, s.s. hjá tannlækni eða sjúkraþjálfara, telst ekki nauðsynleg heilbrigðisþjónusta á meðan sóttkví stendur yfir. Einstaklingur í sóttkví má ekki nota almenningssamgöngur eða leigubíla og ekki fara til vinnu eða í skóla þar sem aðrir eru. Þá má hann ekki sækja mannamót af nokkru tagi eða staði þar sem margir koma saman, s.s. verslanir og líkamsræktarstöðvar og ekki fá gesti inn á heimili sitt. Sá sem er í sóttkví má heldur ekki dvelja í sameiginlegum rýmum fjölbýlishúsa, eins og stigagöngum, þvottahúsum eða sameiginlegum útivistarsvæðum.En hvað má einstaklingur í sóttkví gera? Sértu í sóttkví máttu fara út á svalir eða í garð við heimili þitt, en ef aðrir eru þar líka þarftu að halda þig í minnst eins til tveggja metra fjarlægð frá þeim. Þú mátt einnig fara í gönguferðir en þarft þá að halda þessari sömu fjarlægð frá öðrum vegfarendum. Þú mátt fara í bíltúr en ekki eiga samskipti við aðra í návígi, til dæmis í bílalúgum veitingastaða. Þú mátt fara út með heimilissorp, en þarft þá að huga sérlega vel að hreinlæti, sinna handhreinsun vel og strjúka yfir snertifleti með sótthreinsi.Samvera í sóttkví Aðrir á sama heimili sem voru útsettir fyrir smiti á sama tíma geta verið í sóttkví saman á sama stað en æskilegast er að þeir sem ekki hafa áður verið útsettir fyrir smiti séu ekki á sama stað og einstaklingur sem er í sóttkví. Ef einstaklingar sem ekki hafa verið útsettir vilja ekki fara af heimilinu ættu þeir að takmarka snertingu við þann sem er í sóttkví. Sá sem er í sóttkví þarf að sofa í sérherbergi eða a.m.k. í öðru rúmi og ef ekki er möguleiki á sérstöku salerni fyrir hann þarf að gæta vel upp á að hafa sérstöku handklæði, hreinsa alla snertifleti vel o.s.frv. Ef sá sem er í sóttkví veikist verður annað heimilisfólk að fara í sóttkví. Ef hluti heimilismanna er í sóttkví geta aðrir á heimilinu sinnt sínum daglegu störfum og séð um aðföng en ef heimilið allt er í sóttkví mega vinir eða ættingjar ná í aðföng og skilja eftir við útidyr. Ef heimsending matvæla og annarra nauðsynja er í boði er hægt að nýta þá þjónustu.Aðstoð, upplýsingar og heilsufarseftirlit Sért þú í sóttkví getur þú haft samband við Hjálparsíma Rauða krossins 1717 eða netspjallið www.1717.is. Þar er hægt að óska eftir aðstoð, leita stuðnings, fá upplýsingar og ræða við einhvern í trúnaði. Hjálparsíminn er opinn allan sólarhringinn og númerið er gjaldfrjálst. Einstaklingur í sóttkví mælir líkamshita sinn daglega og skráir. Mælst er til að hann tilkynni öll veikindi í síma 1700 og fái hann einkenni COVID-19 ber honum að hafa samband símleiðis við síma Læknavaktarinnar 1700 eða við tengilið hjá sinni heilsugæslu og fylgja frekari fyrirmælum. Öndunarfæraeinkenni, sérstaklega hósti og andþyngsli , eru helstu fyrstu einkenni COVID-19 ásamt hita. Slappleiki og stoðkerfisverkir geta verið fyrstu einkenni, mögulega án hita, en eru einnig algeng með hita. Kvefeinkenni (nefrennsli o.þ.h.) eru minna áberandi við COVID-19 sýkingu en aðrar kórónaveirusýkingar í mönnum. Meltingareinkenni og hálssærindi eru ekki áberandi en útiloka ekki COVID-19. Verði einstaklingur í sóttkví fyrir bráðum veikindum og talin er þörf á sjúkrabíl skal upplýsa starfsmann hjá 112 um mögulega kórónuveirusýkingu. Sóttkví vegna COVID-19 eru 14 dagar frá síðustu mögulegu smitun eða þar til einkenni koma fram en ef einkenni koma fram og sýking er staðfest með sýnatöku skal fara eftir leiðbeiningum um einangrun í heimahúsi. Hér má finna upplýsingar um handþvott og sýkingavarnir fyrir almenning. Hér er að finna spurningar og svör varðandi kórónuveiruna og COVID-19. Almannavarnir Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Títan bilaði og lenti í árekstri nokkrum dögum fyrir hinstu förina Erlent Fleiri fréttir Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Sjá meira
Um 600 manns eru nú í sóttkví hér á landi vegna kórónuveirunnar sem veldur COVID-19 sjúkdómnum. Einstaklingar sem hafa verið á ferðalagi á skilgreindum áhættusvæðum á undangengnum 14 dögum eða hafa umgengist sjúklinga með sýkinguna, þarf að setja í sóttkví. En hvernig á að haga sér í sóttkví? Hvað má gera og hvað má ekki gera, ef sóttkvíin á að skila tilætluðum árangri? Við upphaf á sóttkví í heimahúsi fer heilbrigðisstarfsmaður yfir upplýsingar um smitleiðir og einkenni með þeim sem fara þarf í sóttkví, en þessar upplýsingar má einnig finna á vef landlæknis. Smitleið er snerti- eða dropasmit sem þýðir að veiran getur dreifst þegar veikur einstaklingur hóstar, hnerrar eða þurrkar sér um nefið og hraustur einstaklingur fær framan í sig dropa eða úða frá þeim veika eða hendur hans mengast af dropum og hann ber þær svo upp að andliti sínu. Einstaklingar í sóttkví þurfa að gæta vel að almennu hreinlæti og handhreinsun, sérstaklega þegar samskipti við aðra eru óhjákvæmileg.Þetta þarf að forðast í sóttkví Einstaklingur í sóttkví á að halda sig heima við og hafa bein samskipti við sem fæsta. Þannig fer hann t.d. ekki út af heimilinu nema brýna nauðsyn beri til, svo sem til að sækja heilbrigðisþjónustu, en þá að höfðu samráði við heilsugæslu. Reglulegt eftirlit, s.s. hjá tannlækni eða sjúkraþjálfara, telst ekki nauðsynleg heilbrigðisþjónusta á meðan sóttkví stendur yfir. Einstaklingur í sóttkví má ekki nota almenningssamgöngur eða leigubíla og ekki fara til vinnu eða í skóla þar sem aðrir eru. Þá má hann ekki sækja mannamót af nokkru tagi eða staði þar sem margir koma saman, s.s. verslanir og líkamsræktarstöðvar og ekki fá gesti inn á heimili sitt. Sá sem er í sóttkví má heldur ekki dvelja í sameiginlegum rýmum fjölbýlishúsa, eins og stigagöngum, þvottahúsum eða sameiginlegum útivistarsvæðum.En hvað má einstaklingur í sóttkví gera? Sértu í sóttkví máttu fara út á svalir eða í garð við heimili þitt, en ef aðrir eru þar líka þarftu að halda þig í minnst eins til tveggja metra fjarlægð frá þeim. Þú mátt einnig fara í gönguferðir en þarft þá að halda þessari sömu fjarlægð frá öðrum vegfarendum. Þú mátt fara í bíltúr en ekki eiga samskipti við aðra í návígi, til dæmis í bílalúgum veitingastaða. Þú mátt fara út með heimilissorp, en þarft þá að huga sérlega vel að hreinlæti, sinna handhreinsun vel og strjúka yfir snertifleti með sótthreinsi.Samvera í sóttkví Aðrir á sama heimili sem voru útsettir fyrir smiti á sama tíma geta verið í sóttkví saman á sama stað en æskilegast er að þeir sem ekki hafa áður verið útsettir fyrir smiti séu ekki á sama stað og einstaklingur sem er í sóttkví. Ef einstaklingar sem ekki hafa verið útsettir vilja ekki fara af heimilinu ættu þeir að takmarka snertingu við þann sem er í sóttkví. Sá sem er í sóttkví þarf að sofa í sérherbergi eða a.m.k. í öðru rúmi og ef ekki er möguleiki á sérstöku salerni fyrir hann þarf að gæta vel upp á að hafa sérstöku handklæði, hreinsa alla snertifleti vel o.s.frv. Ef sá sem er í sóttkví veikist verður annað heimilisfólk að fara í sóttkví. Ef hluti heimilismanna er í sóttkví geta aðrir á heimilinu sinnt sínum daglegu störfum og séð um aðföng en ef heimilið allt er í sóttkví mega vinir eða ættingjar ná í aðföng og skilja eftir við útidyr. Ef heimsending matvæla og annarra nauðsynja er í boði er hægt að nýta þá þjónustu.Aðstoð, upplýsingar og heilsufarseftirlit Sért þú í sóttkví getur þú haft samband við Hjálparsíma Rauða krossins 1717 eða netspjallið www.1717.is. Þar er hægt að óska eftir aðstoð, leita stuðnings, fá upplýsingar og ræða við einhvern í trúnaði. Hjálparsíminn er opinn allan sólarhringinn og númerið er gjaldfrjálst. Einstaklingur í sóttkví mælir líkamshita sinn daglega og skráir. Mælst er til að hann tilkynni öll veikindi í síma 1700 og fái hann einkenni COVID-19 ber honum að hafa samband símleiðis við síma Læknavaktarinnar 1700 eða við tengilið hjá sinni heilsugæslu og fylgja frekari fyrirmælum. Öndunarfæraeinkenni, sérstaklega hósti og andþyngsli , eru helstu fyrstu einkenni COVID-19 ásamt hita. Slappleiki og stoðkerfisverkir geta verið fyrstu einkenni, mögulega án hita, en eru einnig algeng með hita. Kvefeinkenni (nefrennsli o.þ.h.) eru minna áberandi við COVID-19 sýkingu en aðrar kórónaveirusýkingar í mönnum. Meltingareinkenni og hálssærindi eru ekki áberandi en útiloka ekki COVID-19. Verði einstaklingur í sóttkví fyrir bráðum veikindum og talin er þörf á sjúkrabíl skal upplýsa starfsmann hjá 112 um mögulega kórónuveirusýkingu. Sóttkví vegna COVID-19 eru 14 dagar frá síðustu mögulegu smitun eða þar til einkenni koma fram en ef einkenni koma fram og sýking er staðfest með sýnatöku skal fara eftir leiðbeiningum um einangrun í heimahúsi. Hér má finna upplýsingar um handþvott og sýkingavarnir fyrir almenning. Hér er að finna spurningar og svör varðandi kórónuveiruna og COVID-19.
Almannavarnir Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Títan bilaði og lenti í árekstri nokkrum dögum fyrir hinstu förina Erlent Fleiri fréttir Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Sjá meira