Hert markmið + efldar aðgerðir = árangur í loftslagsmálum Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar 27. mars 2021 10:01 Eitt helsta áherslumál mitt sem umhverfis- og auðlindaráðherra hefur verið að snúa við blaðinu í loftslagsmálum. Þegar ég tók við sem ráðherra ríkti kyrrstaða í aðgerðum stjórnvalda á Íslandi. Það skorti sýn, stefnu, áætlanir um samdrátt í losun og fjármagn til þess að fylgja þeim eftir. Ég hef lagt áherslu á að áætlunum fylgi fjármagn, að orðum fylgi efndir. Ég ætla að nefna nokkur dæmi: Á þessu kjörtímabili hefur fjármagn til loftslagsmála, bara í umhverfis- og auðlindaráðuneytinu, aukist um meira en 800%. Samkvæmt nýrri fjármálaáætlun sem kynnt var í vikunni verða framlög stjórnvalda til loftslagsmála aukin um 1 milljarð króna á ári næsta áratuginn. Árið 2022 verður metár í framlögum til loftslagsmála, þegar 13 milljörðum verður varið til málaflokksins. Metnaðarfyllri markmið Forsætisráðherra tilkynnti efld markmið Íslands í loftslagsmálum á leiðtogafundi í desember síðastliðnum. Þá færðum við markið úr 40% samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda fram til ársins 2030, í 55% samdrátt. Þetta gerum við í samfloti við aðrar þjóðir; Evrópusambandið og Noreg. Með þessu fylkjum við liði með metnaðarfyllstu þjóðum heims í loftslagsmálum og þannig á það líka að vera. Efldar aðgerðir Við erum með plan um hvernig við ætlum að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi og auka kolefnisbindingu. Planið er lagt fram í Aðgerðaráætlun í loftslagsmálum sem kom fyrst út árið 2018 en var uppfærð síðasta sumar. Í vikunni tilkynntum við svo um aðgerðir til viðbótar við þær sem fram koma í aðgerðaáætlun, eða eru nánari útfærsla á þeim. Þessar efldu aðgerðir eru liður í að mæta hertum loftslagsmarkmiðum okkar frá því í desember og verða fjármagnaðar með 1 milljarðs árlegu viðbótarfjármagni til loftslagsmála næstu 10 árin. Aðgerðirnar munu einkum beinast að fjórum þáttum: 1. Náttúrumiðaðar lausnir í loftslagsmálum Aukinn kraftur settur í endurheimt landgæða, landgræðslu og skógrækt, vernd og endurheimt votlendis. Þessar aðgerðir hafa líka að markmiði að efla og endurheimta lífríki og líffræðilega fjölbreytni. 2. Loftslagsaðgerðir í landbúnaði Loftslagsaðgerðum í landbúnaði verður hraðað og þær auknar í samstarfi við bændur, einkum í gegnum verkefnið Loftslagsvænn landbúnaður en þar er stefnt að því að fjölga verulega bændum sem taka þátt í verkefninu. 3. Aukinn stuðningur við orkuskipti Orkuskiptum í samgöngum á landi, hafi og í lofti verður hraðað. Í samgöngum á landi verður megináhersla lögð á orkuskipti á sviði ferðaþjónustu og þungaflutninga. Áframhaldandi stuðningur verður við orkuskipti í haftengdri starfsemi með bættum innviðum og nýrri tækni og skoða þarf sérstaklega stuðning við innlenda framleiðslu á endurnýjanlegu eldsneyti til að mæta þörfum á komandi árum. 4. Efling umhverfisvænni almenningssamgangna og betri innviðir fyrir virka ferðamáta Áhersla verður lögð á að efla vistvænar almenningssamgöngur með fjölgun umhverfisvænni ferðavagna og að bæta innviði fyrir rafhjól og aðra virka ferðamáta, m.a. með uppsetningu hleðslustöðva. Aðgerðirnar eru settar fram sem hluti af grænni endurreisn eftir kórónuveirufaraldurinn og verða unnar í samstarfi stjórnvalda og atvinnulífs. Áhersla er á að forgangsraða verkefnum sem stuðla að mestum samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda. Til viðbótar við þetta liggur fyrir Alþingi frumvarp fjármála- og efnahagsráðherra um ívilnanir vegna fjárfestinga sem teljast umhverfisvænar og stuðla að sjálfbærni. Gert er ráð fyrir að þessar ívilnanir muni geta numið um 1,2 milljörðum á ári á árunum 2024-2026. Blaðinu hefur verið snúið við Ég vil meina að með öllu því sem að hefur verið gert í loftslagsmálum á þessu kjörtímabili hafi blaðinu verið snúið við. Aðgerðir okkar hafa snúið að orkuskiptum, kolefnisbindingu, úrgangsmálum, landbúnaði, rannsóknum og vöktun, nýsköpun, margvíslegri reglusetningu, fjölbreyttum skattaafsláttum og styrkjum, svo eitthvað sé nefnt. Það var því sérstaklega ánægjulegt að sjá að í niðurstöðum spánnýrrar umhverfiskönnunar Gallup kemur fram að ánægja með viðleitni stjórnvalda til þess að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda hefur aukist úr 40% í rúmlega 50% frá því í fyrra. Og hlutfall þeirra sem hefur trú á að hægt sé að ná miklum árangri í því að sporna við loftslagsbreytingum fyrir árið 2030 fer úr rúmum 60% í rösk 70%. Það segir mér að fólk hefur trú á þeirri vegferð sem nú er hafin. Við erum farin að sjá árangur Það tekur auðvitað tíma að gera umfangsmiklar breytingar á gangverki samfélagsins, en við erum sannarlega komin á fulla ferð og farin að sjá árangur, eins og bráðabirgðaniðurstöður Umhverfisstofnunar sýna varðandi samdrátt í losun til dæmis frá bílaumferð. Í umhverfis- og auðlindaráðuneytinu er nú hafin vinna við að móta framtíðarsýn um kolefnishlutlaust Ísland árið 2040. Það er spennandi verkefni sem felur í sér fullt af tækifærum fyrir lágkolefnishagkerfi framtíðarinnar. Stefnum hærra Það er auðvitað ekki annað í boði en að veita umhverfismálum, og þá sérstaklega loftslagsmálum, síaukna athygli, grípa til enn frekari aðgerða og tryggja fjármagn á næstu árum. Því hvernig svo sem veröldin snýst þá er loftslagsváin stóra áskorun samtímans. Þess vegna vil ég sjá okkur stefna enn hærra en hingað til. Byggjum ofan á það sem nú þegar hefur verið gert og gefum hvergi eftir. Það er eina leiðin framávið – og líka sú rétta. Höfundur er umhverfis- og auðlindaráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Ingi Guðbrandsson Loftslagsmál Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Sjá meira
Eitt helsta áherslumál mitt sem umhverfis- og auðlindaráðherra hefur verið að snúa við blaðinu í loftslagsmálum. Þegar ég tók við sem ráðherra ríkti kyrrstaða í aðgerðum stjórnvalda á Íslandi. Það skorti sýn, stefnu, áætlanir um samdrátt í losun og fjármagn til þess að fylgja þeim eftir. Ég hef lagt áherslu á að áætlunum fylgi fjármagn, að orðum fylgi efndir. Ég ætla að nefna nokkur dæmi: Á þessu kjörtímabili hefur fjármagn til loftslagsmála, bara í umhverfis- og auðlindaráðuneytinu, aukist um meira en 800%. Samkvæmt nýrri fjármálaáætlun sem kynnt var í vikunni verða framlög stjórnvalda til loftslagsmála aukin um 1 milljarð króna á ári næsta áratuginn. Árið 2022 verður metár í framlögum til loftslagsmála, þegar 13 milljörðum verður varið til málaflokksins. Metnaðarfyllri markmið Forsætisráðherra tilkynnti efld markmið Íslands í loftslagsmálum á leiðtogafundi í desember síðastliðnum. Þá færðum við markið úr 40% samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda fram til ársins 2030, í 55% samdrátt. Þetta gerum við í samfloti við aðrar þjóðir; Evrópusambandið og Noreg. Með þessu fylkjum við liði með metnaðarfyllstu þjóðum heims í loftslagsmálum og þannig á það líka að vera. Efldar aðgerðir Við erum með plan um hvernig við ætlum að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi og auka kolefnisbindingu. Planið er lagt fram í Aðgerðaráætlun í loftslagsmálum sem kom fyrst út árið 2018 en var uppfærð síðasta sumar. Í vikunni tilkynntum við svo um aðgerðir til viðbótar við þær sem fram koma í aðgerðaáætlun, eða eru nánari útfærsla á þeim. Þessar efldu aðgerðir eru liður í að mæta hertum loftslagsmarkmiðum okkar frá því í desember og verða fjármagnaðar með 1 milljarðs árlegu viðbótarfjármagni til loftslagsmála næstu 10 árin. Aðgerðirnar munu einkum beinast að fjórum þáttum: 1. Náttúrumiðaðar lausnir í loftslagsmálum Aukinn kraftur settur í endurheimt landgæða, landgræðslu og skógrækt, vernd og endurheimt votlendis. Þessar aðgerðir hafa líka að markmiði að efla og endurheimta lífríki og líffræðilega fjölbreytni. 2. Loftslagsaðgerðir í landbúnaði Loftslagsaðgerðum í landbúnaði verður hraðað og þær auknar í samstarfi við bændur, einkum í gegnum verkefnið Loftslagsvænn landbúnaður en þar er stefnt að því að fjölga verulega bændum sem taka þátt í verkefninu. 3. Aukinn stuðningur við orkuskipti Orkuskiptum í samgöngum á landi, hafi og í lofti verður hraðað. Í samgöngum á landi verður megináhersla lögð á orkuskipti á sviði ferðaþjónustu og þungaflutninga. Áframhaldandi stuðningur verður við orkuskipti í haftengdri starfsemi með bættum innviðum og nýrri tækni og skoða þarf sérstaklega stuðning við innlenda framleiðslu á endurnýjanlegu eldsneyti til að mæta þörfum á komandi árum. 4. Efling umhverfisvænni almenningssamgangna og betri innviðir fyrir virka ferðamáta Áhersla verður lögð á að efla vistvænar almenningssamgöngur með fjölgun umhverfisvænni ferðavagna og að bæta innviði fyrir rafhjól og aðra virka ferðamáta, m.a. með uppsetningu hleðslustöðva. Aðgerðirnar eru settar fram sem hluti af grænni endurreisn eftir kórónuveirufaraldurinn og verða unnar í samstarfi stjórnvalda og atvinnulífs. Áhersla er á að forgangsraða verkefnum sem stuðla að mestum samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda. Til viðbótar við þetta liggur fyrir Alþingi frumvarp fjármála- og efnahagsráðherra um ívilnanir vegna fjárfestinga sem teljast umhverfisvænar og stuðla að sjálfbærni. Gert er ráð fyrir að þessar ívilnanir muni geta numið um 1,2 milljörðum á ári á árunum 2024-2026. Blaðinu hefur verið snúið við Ég vil meina að með öllu því sem að hefur verið gert í loftslagsmálum á þessu kjörtímabili hafi blaðinu verið snúið við. Aðgerðir okkar hafa snúið að orkuskiptum, kolefnisbindingu, úrgangsmálum, landbúnaði, rannsóknum og vöktun, nýsköpun, margvíslegri reglusetningu, fjölbreyttum skattaafsláttum og styrkjum, svo eitthvað sé nefnt. Það var því sérstaklega ánægjulegt að sjá að í niðurstöðum spánnýrrar umhverfiskönnunar Gallup kemur fram að ánægja með viðleitni stjórnvalda til þess að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda hefur aukist úr 40% í rúmlega 50% frá því í fyrra. Og hlutfall þeirra sem hefur trú á að hægt sé að ná miklum árangri í því að sporna við loftslagsbreytingum fyrir árið 2030 fer úr rúmum 60% í rösk 70%. Það segir mér að fólk hefur trú á þeirri vegferð sem nú er hafin. Við erum farin að sjá árangur Það tekur auðvitað tíma að gera umfangsmiklar breytingar á gangverki samfélagsins, en við erum sannarlega komin á fulla ferð og farin að sjá árangur, eins og bráðabirgðaniðurstöður Umhverfisstofnunar sýna varðandi samdrátt í losun til dæmis frá bílaumferð. Í umhverfis- og auðlindaráðuneytinu er nú hafin vinna við að móta framtíðarsýn um kolefnishlutlaust Ísland árið 2040. Það er spennandi verkefni sem felur í sér fullt af tækifærum fyrir lágkolefnishagkerfi framtíðarinnar. Stefnum hærra Það er auðvitað ekki annað í boði en að veita umhverfismálum, og þá sérstaklega loftslagsmálum, síaukna athygli, grípa til enn frekari aðgerða og tryggja fjármagn á næstu árum. Því hvernig svo sem veröldin snýst þá er loftslagsváin stóra áskorun samtímans. Þess vegna vil ég sjá okkur stefna enn hærra en hingað til. Byggjum ofan á það sem nú þegar hefur verið gert og gefum hvergi eftir. Það er eina leiðin framávið – og líka sú rétta. Höfundur er umhverfis- og auðlindaráðherra.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun