Segir stefna í algjört neyðarástand með óbreyttri þróun Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 11. janúar 2022 16:06 Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir. Vísir/vilhelm Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir segir að með óbreyttri þróun kórónuveirufaraldursins stefni í algjört neyðarástand í heilbrigðiskerfi landsins og í margvíslegri innlendir starfsemi. Bæði vegna Covid-19 sjúkdómsins sjálfs og afleiddum áhrifum hans. Þetta kemur fram í sameiginlegu minnisblaði Ölmu Möller landlæknis og Þórólfs sóttvarnalæknis til Willums Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra í gær. Þórólfur skilaði minnisblaði til heilbrigðisráðherra þann 5. janúar þar sem hann lagði til óbreyttar aðgerðir í þrjár til fjórar vikur. Heilbrigðisráðherra tilkynnti að loknum ríkisstjórnarfundi í morgun að núverandi aðgerðir hefðu verið framlengdar um þrjár vikur. Þórólfur segir í minnisblaði gærdagsins augljóst að þær sóttvarnaráðstafanir sem gripið hafi verið til og nú séu í gildi, séu í besta falli að halda COVID-19 faraldrinum í línulegum vexti en bæla hann ekki niður eins og ákjósanlegt væri. „Stjórnvöld þurfa því að íhuga alvarlega hvort ekki sé tímabært að gripið verði til hertra samfélagslegra aðgerða til að ná betri tökum á faraldrinum samhliða áframhaldandi uppbyggingu heilbrigðiskerfisins.“ Tuttugu mega koma saman Þórólfur rifjar upp vöxt faraldursins með tilkomu ómíkronafbrigðisins í byrjun desember. Aldrei hafa jafnmargir verið í einangrun hér á landi með Covid-19 en mun lægra hlutfall smitaðra en áður leggst þó inn á sjúkrahús. Þó það margir að Landspítalinn starfar á neyðarstigi og hefur fengið aðstoð frá öðrum sjúkrastofnunum. Starfandi forstjóri Landspítalans kallaði eftir því á dögunum að farið yrði í hertar aðgerðir. Þær voru síðast hertar rétt fyrir jól og tóku gildi þann 23. desember. Með reglugerðinni voru fjöldamörk færð í 20 manns, nándarreglu breytt úr einum metra í tvo, sundstaðir og líkamsræktarstöðvar máttu hafa opið fyrir 50% af hámarksfjölda, íþróttir leyfðar fyrir 50 manns í hólfi, sviðslistir leyfðar fyrir 50 manns á sviði og 50 áhorfendur, og veitingaog skemmtistaðir máttu hafa opið til kl. 21. Með notkun hraðgreiningaprófa var hins vegar leyft að auka hámarksfjölda á viðburðum upp í 200 manns í hólfi. Engar breytingar voru gerðar á skólastarfi. „Þrátt fyrir þessar takmarkanir þá hefur ekki tekist að fækka daglegum innanlandssmitum að marki og eru þau nú um 1.000-1.200 en að auki hafa verið að greinast allt að 300 manns á landamærum daglega,“ segir Þórólfur. Ómíkronafbrigðið breiðist hratt út en smithæfni þess sé verulega meiri en fyrri afbrigða. Þá sé delta afbrigði veirunnar enn útbreitt og orsaki nú í kringum 100 á dag. Mun meiri smithæfni en alvarleg veikindi fátíðari Þórólfur ræðir eiginleika ómíkrónafbrigðisins í minnisblaði sínu. Þeir séu frábrugðnir eiginleikum fyrri afbrigða. „Smithæfni þess er verulega meiri, það sleppur meira undan vernd bóluefna og alvarleg veikindi eru fátíðari. Með aukinni útbreiðslu ómícron afbrigðisins hafa innlagnir á sjúkrahús hins vegar aukist þrátt fyrir að alvarleg veikindi séu hlutfallslega færri,“ segir Þórólfur. „Um 0,2% þeirra sem smitast af ómícron afbrigðinu hafa þurft á spítalainnlögn að halda en hlutfall innlagna þegar delta afbrigðið á í hlut er um 1,7%; heildar hlutfall innlagna hefur verið 0,5%. Daglegar innlagnir á Landspítala eru nú um 5-7 en útskriftir um 2-4. Það er því ljóst að með óbreyttri smittíðni í samfélaginu þá mun fjöldi inniliggjandi sjúklinga með COVID-19 aukast jafnt og þétt með alvarlegri röskun á starfsemi heilbrigðisþjónustunnar, sérstaklega spítalakerfisins. Nánar er fjallað um heilbrigðiskerfið í greinargerð landlæknis hér að ofan.“ Þórólfur vitnar til spár fræðimanna við Miðstöðvar lýðheilsuvísinda við Háskóla Íslands og evrópskra vísindamanna hjá European Covid-19 Forekast Hub þar sem fram komi að búast megi áfram við rúmlega þúsund smitum á dag út janúar. Þá geri spálíkön Landspítala og Háskóla Íslands ráð fyrir að milli 57 og 89 sjúklingar geti verið inniliggjandi á sama tíma eftir um tvær vikur og milli 10 og 27 að auki á gjörgæslu. „Þannig má fullyrða að þær samfélagslegu aðgerðir sem nú eru í gangi eru ekki að bæla faraldurinn niður í viðráðanlegan fjölda þó vissulega komi þær í veg fyrir veldisvöxt hans. Frekari takmarkanir þurfa því að koma til ef takast á að fækka smitum og koma þannig í veg fyrir frekara neyðarástand í heilbrigðiskerfinu.“ Staðan krítísk Heilbrigðisráðherra, segir að næstu dagar séu krítískir í kórónuveirufaraldrinum. Hann er þó bjartsýnn á stöðuna. Forsætisráðherra telur að janúar og febrúar verði þungir, en svo fari að létta til. „Það eru mjög krítiskir dagar hér framundan. Við þurfum að vakta stöðuna. Við ræddum það vel hér í ríkisstjórn og mikil samstaða um það að við verðum að vera tilbúin til að styðja við og standa með heilbrigðiskerfinu. Þetta er auðvitað álag ofan í álag,“ sagði Willum Þór í morgun. „Þessi mánuður og sá næsti, þeir verða þungir. Svo held ég að við getum farið að horfa fram á bjartari tíma. Bæði vegna örvunarbólusetninga, vegna fleiri einstaklinga sem eru að fá bólusetningu og auðvitað með fleiri smitum þá eykst líka viðnámsþróttur samfélagsins,“ sagði Katrín. Willum Þór sagðist einnig vera bjartsýnn á það að mögulega væri farið að glitta í endann á faraldrinum. „Ég er bjartsýnn, ég er það vegna þess að okkar helstu sérfræðingar á þessu sviði, sóttvarnarsviði, eru bjartir á það að við séum farin að sjá hylla í það með veiku afbrigði veirunnar að við séum farin að sjá ljósið fyrir enda ganganna.“ Spánn kallar eftir samtali Á sama tíma berast þau tíðindi frá Spáni að forsætisráðherra landsins kalli eftir samtali í Evrópu um möguleika þess að skilgreina Covid-19 frekar eins og flensu. „Þetta er nauðsynleg umræða. Vísindin hafa gefið okkur það svar að verja okkur,“ sagði Pedro Sanchez í viðtali við útvarpsstöðina Cadena Ser, en Bloomberg greinir frá. Bætti hann við að dauðsföll af völdum Covid-19 væru ekki jafntíð og í upphafi faraldursins. „Við þurfum að meta þróun Covid frá faraldri yfir í landlægan sjúkdóm.“ Sanchez segir að mögulega megi, með öllum fyrirvörum, skoða sjúkdóminn út frá öðrum breytum en gert hafi verið hingað til. 692 þúsund smituðust af Covid-19 í síðustu viku á Spáni og eru nú rúmlega þrettán prósent sjúkrahúsrúma nýtt fyrir Covid-sjúklinga. Til samanburðar hafi hlutfallið verið tæplega 14 prósent fyrir ári þegar fjöldi smitaðra á einni viku var 115 þúsund. Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Spánn Landspítalinn Mest lesið Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Innlent Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Innlent Árbæingar áhyggjufullir vegna umdeildra framkvæmda Innlent Metfjöldi á biðlista og mögulega þarf að vísa frá Innlent Nítján ára ferðamaður fannst látinn Erlent Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Innlent Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Innlent Friðarviðræður hafnar í Katar og Netanyahu heldur til Washington Erlent Einstök litasamsetning á Prinsi Greifa Innlent Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Innlent Fleiri fréttir Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Árbæingar áhyggjufullir vegna umdeildra framkvæmda Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Metfjöldi á biðlista og mögulega þarf að vísa frá Einstök litasamsetning á Prinsi Greifa Bíll í ljósum logum á Skaganum Vatnslögn í sundur í Smáralind Aldrei fleiri börn á biðlista og útrás í Kína Á hundrað og þrjátíu á sextíu götu Gul viðvörun: Brýna fyrir fólki á húsbílum að vara sig á vindinum Boltaleikir bannaðir á skólalóðinni eftir klukkan tíu Leggja til 80 milljónum árlega í nýja líkbrennslu Hinn stungni á batavegi en stungumennirnir ófundnir Mikill áhugi á ræktun rabarbara með tilkomu Rabarbarafélags Íslands Málþófið endurspegli ráðaleysi minnihlutans gagnvart samstíga stjórn Vill meira frá ríkinu, annars gætu nemar þurft að borga meira Stutt í land í þinginu og spenna fyrir landsleik Yfirgangur hins opinbera, þrátefli á þinginu og fráleit þjóðaratkvæðagreiðsla Ætla að knýja Flatey með sólarorku Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Skæður hakkarahópur herjar á framlínustarfsmenn „Býsna margt orðið grænmerkt“ Fjarlægðu sprengju við Keflavíkurflugvöll Leitar að eiganda trúlofunarhrings sem fannst í fjöru Á þriðja tug látnir í Texas og netþrjótar herja á flugfélög Nikkurnar þandar á Reyðarfirði alla helgina Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Konan er fundin Þriggja leitað vegna stunguárásar í miðbænum Sjá meira
Þetta kemur fram í sameiginlegu minnisblaði Ölmu Möller landlæknis og Þórólfs sóttvarnalæknis til Willums Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra í gær. Þórólfur skilaði minnisblaði til heilbrigðisráðherra þann 5. janúar þar sem hann lagði til óbreyttar aðgerðir í þrjár til fjórar vikur. Heilbrigðisráðherra tilkynnti að loknum ríkisstjórnarfundi í morgun að núverandi aðgerðir hefðu verið framlengdar um þrjár vikur. Þórólfur segir í minnisblaði gærdagsins augljóst að þær sóttvarnaráðstafanir sem gripið hafi verið til og nú séu í gildi, séu í besta falli að halda COVID-19 faraldrinum í línulegum vexti en bæla hann ekki niður eins og ákjósanlegt væri. „Stjórnvöld þurfa því að íhuga alvarlega hvort ekki sé tímabært að gripið verði til hertra samfélagslegra aðgerða til að ná betri tökum á faraldrinum samhliða áframhaldandi uppbyggingu heilbrigðiskerfisins.“ Tuttugu mega koma saman Þórólfur rifjar upp vöxt faraldursins með tilkomu ómíkronafbrigðisins í byrjun desember. Aldrei hafa jafnmargir verið í einangrun hér á landi með Covid-19 en mun lægra hlutfall smitaðra en áður leggst þó inn á sjúkrahús. Þó það margir að Landspítalinn starfar á neyðarstigi og hefur fengið aðstoð frá öðrum sjúkrastofnunum. Starfandi forstjóri Landspítalans kallaði eftir því á dögunum að farið yrði í hertar aðgerðir. Þær voru síðast hertar rétt fyrir jól og tóku gildi þann 23. desember. Með reglugerðinni voru fjöldamörk færð í 20 manns, nándarreglu breytt úr einum metra í tvo, sundstaðir og líkamsræktarstöðvar máttu hafa opið fyrir 50% af hámarksfjölda, íþróttir leyfðar fyrir 50 manns í hólfi, sviðslistir leyfðar fyrir 50 manns á sviði og 50 áhorfendur, og veitingaog skemmtistaðir máttu hafa opið til kl. 21. Með notkun hraðgreiningaprófa var hins vegar leyft að auka hámarksfjölda á viðburðum upp í 200 manns í hólfi. Engar breytingar voru gerðar á skólastarfi. „Þrátt fyrir þessar takmarkanir þá hefur ekki tekist að fækka daglegum innanlandssmitum að marki og eru þau nú um 1.000-1.200 en að auki hafa verið að greinast allt að 300 manns á landamærum daglega,“ segir Þórólfur. Ómíkronafbrigðið breiðist hratt út en smithæfni þess sé verulega meiri en fyrri afbrigða. Þá sé delta afbrigði veirunnar enn útbreitt og orsaki nú í kringum 100 á dag. Mun meiri smithæfni en alvarleg veikindi fátíðari Þórólfur ræðir eiginleika ómíkrónafbrigðisins í minnisblaði sínu. Þeir séu frábrugðnir eiginleikum fyrri afbrigða. „Smithæfni þess er verulega meiri, það sleppur meira undan vernd bóluefna og alvarleg veikindi eru fátíðari. Með aukinni útbreiðslu ómícron afbrigðisins hafa innlagnir á sjúkrahús hins vegar aukist þrátt fyrir að alvarleg veikindi séu hlutfallslega færri,“ segir Þórólfur. „Um 0,2% þeirra sem smitast af ómícron afbrigðinu hafa þurft á spítalainnlögn að halda en hlutfall innlagna þegar delta afbrigðið á í hlut er um 1,7%; heildar hlutfall innlagna hefur verið 0,5%. Daglegar innlagnir á Landspítala eru nú um 5-7 en útskriftir um 2-4. Það er því ljóst að með óbreyttri smittíðni í samfélaginu þá mun fjöldi inniliggjandi sjúklinga með COVID-19 aukast jafnt og þétt með alvarlegri röskun á starfsemi heilbrigðisþjónustunnar, sérstaklega spítalakerfisins. Nánar er fjallað um heilbrigðiskerfið í greinargerð landlæknis hér að ofan.“ Þórólfur vitnar til spár fræðimanna við Miðstöðvar lýðheilsuvísinda við Háskóla Íslands og evrópskra vísindamanna hjá European Covid-19 Forekast Hub þar sem fram komi að búast megi áfram við rúmlega þúsund smitum á dag út janúar. Þá geri spálíkön Landspítala og Háskóla Íslands ráð fyrir að milli 57 og 89 sjúklingar geti verið inniliggjandi á sama tíma eftir um tvær vikur og milli 10 og 27 að auki á gjörgæslu. „Þannig má fullyrða að þær samfélagslegu aðgerðir sem nú eru í gangi eru ekki að bæla faraldurinn niður í viðráðanlegan fjölda þó vissulega komi þær í veg fyrir veldisvöxt hans. Frekari takmarkanir þurfa því að koma til ef takast á að fækka smitum og koma þannig í veg fyrir frekara neyðarástand í heilbrigðiskerfinu.“ Staðan krítísk Heilbrigðisráðherra, segir að næstu dagar séu krítískir í kórónuveirufaraldrinum. Hann er þó bjartsýnn á stöðuna. Forsætisráðherra telur að janúar og febrúar verði þungir, en svo fari að létta til. „Það eru mjög krítiskir dagar hér framundan. Við þurfum að vakta stöðuna. Við ræddum það vel hér í ríkisstjórn og mikil samstaða um það að við verðum að vera tilbúin til að styðja við og standa með heilbrigðiskerfinu. Þetta er auðvitað álag ofan í álag,“ sagði Willum Þór í morgun. „Þessi mánuður og sá næsti, þeir verða þungir. Svo held ég að við getum farið að horfa fram á bjartari tíma. Bæði vegna örvunarbólusetninga, vegna fleiri einstaklinga sem eru að fá bólusetningu og auðvitað með fleiri smitum þá eykst líka viðnámsþróttur samfélagsins,“ sagði Katrín. Willum Þór sagðist einnig vera bjartsýnn á það að mögulega væri farið að glitta í endann á faraldrinum. „Ég er bjartsýnn, ég er það vegna þess að okkar helstu sérfræðingar á þessu sviði, sóttvarnarsviði, eru bjartir á það að við séum farin að sjá hylla í það með veiku afbrigði veirunnar að við séum farin að sjá ljósið fyrir enda ganganna.“ Spánn kallar eftir samtali Á sama tíma berast þau tíðindi frá Spáni að forsætisráðherra landsins kalli eftir samtali í Evrópu um möguleika þess að skilgreina Covid-19 frekar eins og flensu. „Þetta er nauðsynleg umræða. Vísindin hafa gefið okkur það svar að verja okkur,“ sagði Pedro Sanchez í viðtali við útvarpsstöðina Cadena Ser, en Bloomberg greinir frá. Bætti hann við að dauðsföll af völdum Covid-19 væru ekki jafntíð og í upphafi faraldursins. „Við þurfum að meta þróun Covid frá faraldri yfir í landlægan sjúkdóm.“ Sanchez segir að mögulega megi, með öllum fyrirvörum, skoða sjúkdóminn út frá öðrum breytum en gert hafi verið hingað til. 692 þúsund smituðust af Covid-19 í síðustu viku á Spáni og eru nú rúmlega þrettán prósent sjúkrahúsrúma nýtt fyrir Covid-sjúklinga. Til samanburðar hafi hlutfallið verið tæplega 14 prósent fyrir ári þegar fjöldi smitaðra á einni viku var 115 þúsund.
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Spánn Landspítalinn Mest lesið Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Innlent Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Innlent Árbæingar áhyggjufullir vegna umdeildra framkvæmda Innlent Metfjöldi á biðlista og mögulega þarf að vísa frá Innlent Nítján ára ferðamaður fannst látinn Erlent Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Innlent Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Innlent Friðarviðræður hafnar í Katar og Netanyahu heldur til Washington Erlent Einstök litasamsetning á Prinsi Greifa Innlent Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Innlent Fleiri fréttir Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Árbæingar áhyggjufullir vegna umdeildra framkvæmda Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Metfjöldi á biðlista og mögulega þarf að vísa frá Einstök litasamsetning á Prinsi Greifa Bíll í ljósum logum á Skaganum Vatnslögn í sundur í Smáralind Aldrei fleiri börn á biðlista og útrás í Kína Á hundrað og þrjátíu á sextíu götu Gul viðvörun: Brýna fyrir fólki á húsbílum að vara sig á vindinum Boltaleikir bannaðir á skólalóðinni eftir klukkan tíu Leggja til 80 milljónum árlega í nýja líkbrennslu Hinn stungni á batavegi en stungumennirnir ófundnir Mikill áhugi á ræktun rabarbara með tilkomu Rabarbarafélags Íslands Málþófið endurspegli ráðaleysi minnihlutans gagnvart samstíga stjórn Vill meira frá ríkinu, annars gætu nemar þurft að borga meira Stutt í land í þinginu og spenna fyrir landsleik Yfirgangur hins opinbera, þrátefli á þinginu og fráleit þjóðaratkvæðagreiðsla Ætla að knýja Flatey með sólarorku Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Tilkynnt um hóp pilta í grunsamlegum erindagjörðum Skæður hakkarahópur herjar á framlínustarfsmenn „Býsna margt orðið grænmerkt“ Fjarlægðu sprengju við Keflavíkurflugvöll Leitar að eiganda trúlofunarhrings sem fannst í fjöru Á þriðja tug látnir í Texas og netþrjótar herja á flugfélög Nikkurnar þandar á Reyðarfirði alla helgina Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Konan er fundin Þriggja leitað vegna stunguárásar í miðbænum Sjá meira