Ný samtök bera nafn íslenskrar baráttukonu: „Hún kjarnar allt það sem skaðaminnkun gengur út á“ Fanndís Birna Logadóttir skrifar 26. apríl 2022 17:46 Matthildur Jónsdóttir Kelley glímdi við þungan vímuefnavanda og heimilisleysi um árabil en náði bata og hefur verið brautryðjandi í skaðaminnkun allar götur síðan. Mynd/Aðsend Ný samtök um skaðaminnkun verða formlega stofnuð á morgun en samtökin heita í höfuðið á íslenskri baráttukonu sem hefur verið brautryðjandi í skaðaminnkun í áratugi. Sérfræðingur í skaðaminnkun og einn stofnaðili samtakanna segir mikilvægt að halda áfram þeirri vegferð og framþróun sem hefur verið í gangi undanfarin ár hér á landi. Svala Jóhannesdóttir, sérfræðingur í skaðaminnkun, er einn stofnaðila samtakanna ásamt þeim Sigrúnu Jóhannsdóttur og Elínu Guðnýju Gunnarsdóttur en allar hafa þær víðtæka reynslu og þekkingu af skaðaminnkun og mannréttindum jaðarsetts fólks hér á landi. Markmiðið með stofnun samtakanna er fyrst og fremst að auka þekkingu og vinna að framgangi skaðaminnkandi inngripa og úrræða á Íslandi. Þá er tilgangurinn sömuleiðis að stuðla að samstarfi við skaðaminnkunarsamtök á Norðurlöndunum og á alþjóðavísu. „Okkur þremur fannst orðið tímabært að stofna skaðaminnkandi samtök á Íslandi sem eru einnig að standa vörð um mannréttindi fólks sem notar vímuefni og glímir við vímuefnavanda,“ segir Svala um stofnun samtakanna. Svala Jóhannesdóttir, Sigrúnu Jóhannsdóttir og Elín Guðný Gunnarsdóttir eru stofnaðilar samtakanna en allar hafa þær víðtæka reynslu og þekkingu af skaðaminnkun og mannréttindum jaðarsetts fólks hér á landi. Sigrún Jóhannsdóttir lögmaður segir enn fremur mikilvægt að samfélagið standi vörð um mannréttindi einstaklinga sem nota vímuefni og glíma við heimilisleysi, staðreyndin sé sú að það hafi ekki verið gert í gegnum tíðina hér á landi. „Með stofnun samtakanna vonumst við til þess að geta greitt aðgang þessa hóps að upplýsingum um réttastöðu sína og þrýst á stjórnvöld að bregðast við,“ segir Sigrún. Tilvalið tækifæri til að heiðra ötula baráttukonu Samtökin heita í höfuðið á Matthildi Jónsdóttur Kelley en hún hefur í gegnum tíðina verið öflugur málsvari skaðaminnkunar. Hún er í dag 76 ára gömul en hún flutti frá Íslandi til Chicago um tvítugt og býr yfir persónulegri reynslu eftir að hafa glímt við þungan vímuefnavanda og heimilisleysi um árabil. Svala segir að þeim hafi lengi langað að heiðra Matthildi og fannst því tilvalið að nefna íslensk skaðaminnkunsamtök í höfuðið á henni, en hún hefur tileinkað lífi sínu skaðaminnkandi starfi frá því að hún náði bata. Matthildur starfaði í 35 ár í brautryðjandi vettvangsstarfi í Chicago og HIV forvörnum, aðallega með fólki sem notar vímuefni í æð. Hún hefur jafnframt séð um þjálfun á starfsfólki í öðrum vettvangsteymum og kennt skaðaminnkun í Indónesíu á vegum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar. „Okkur fannst saga Matthildar svo merkileg og það er mikilvægt að við munum eftir þessari íslensku konu, að við þekkjum söguna hennar og heiðrum allt það magnaða skaðaminnkunarstarf sem hún hefur gert síðastliðin 35 ár,“ segir Svala. „Matthildur er einstök og í rauninni kjarnar allt það sem skaðaminnkun gengur út á.“ Mikil framþróun á síðustu fimm árum Líkt og áður segir verða samtökin formlega stofnuð á morgun en auk þeirra Svölu, Sigrúnu og Elínu koma sex nemendur úr MPM náminu við Háskólann í Reykjavík að verkefninu. „Þau leituðu til mín vegna þess að þeim langaði mikið til að varpa ljósi á stöðu fólks sem glímir við heimilisleysi eða vímuefnavanda á Íslandi, í samvinnunni kom í ljós að það sem var mest aðkallandi væri að stofna skaðaminnkunarsamtök sem sinntu málsvarastarfi og koma í gang upplýsingaherferðum til almennings,“ segir Svala. Þannig geti átt sér stað umræða um hvað skaðaminnkun er, fara yfir staðreyndir og staðreyndarvillur, og tala um mikilvægi skaðaminnkunar og allt það jákvæða sem skaðaminnkun getur gert fyrir einstaklinga, heilbrigðiskerfið og allt samfélagið. „Ísland hefur verið í mikilli framþróun á síðustu fimm árum varðandi uppbyggingu á skaðaminnkandi í þjónustu í landinu, það er búið að opna formlegt neyslurými, innleiða skaðaminnkandi nálgun í fjölda úrræða hjá Reykjavíkurborg, fjölga nálaskiptiþjónustum og er vitund fólks og kerfisins orðin meiri, okkur langar til að halda þessar vegferð og framþróun áfram,“ segir Svala. Þau eru nú þegar með nokkur verkefni í bígerð sem munu ýta undir frekari framþróun. „Við erum til dæmis byrjaðar að vinna að gerð réttindaspjalda þar sem farið er yfir réttarstöðu fólks sem notar vímuefni á Íslandi og við erum einnig byrjuð að hanna skaðaminnkunarspjöld með leiðbeiningum og upplýsingum til að reyna lágmarka áhættu á ofskömmtun á vímuefnum,“ segir Svala. Fíkn Mannréttindi Tengdar fréttir Alvarlegt að ráðherra rugli saman hugtökum Sérfræðingur í skaðaminnkun telur alvarlegt að ráðherrar vilji eins og því er lýst halda áfram að refsa fólki fyrir neyslu eiturlyfja. Úrræðaleysi í málaflokknum eigi ekki að standa í vegi fyrir afglæpavæðingu. 27. mars 2022 13:51 Mest lesið Gengst við eftirlíkingunum: „Ég þekki ekki þessi lög og seldi þessar myndir ekki“ Innlent Segir Bjarna Benediktssyni að stinga tappa upp í „tengdasoninn“ Innlent „Ozempic tennur“ meðal aukaverkana þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Lýsa miklum troðningi, átökum og gráti á FM95BLÖ Innlent „Glatað að heyra af því að fólk hafi meitt sig“ Innlent Verða boðaðir á fund lögreglu Innlent Þrír fluttir á bráðamóttökuna af tónleikum FM95BLÖ Innlent Stutt pása hleypti öllu í bál og brand Innlent „Beið eftir því að eitthvað stórslys myndi gerast“ Innlent Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Innlent Fleiri fréttir Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Fundað vegna örtraðarinnar í höllinni Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Kalla út snjóruðningstæki og bændur koma búfé í skjól Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Óveður, yfirlið á tónleikum og málahali Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Hvergi af baki dottinn og fer með áminninguna fyrir Landsrétt Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut „Yfirgnæfandi líkur“ á að Oscar fái íslenskan ríkisborgararétt Útskrifaður samdægurs eftir hnífaárás á Húsavík Gæti komið til lokana á vegum Selfosskirkjugarður að fyllast Í haldi grunaður um að hafa valdið alvarlegum áverkum Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Brottvísun Oscars frestað Segir vegið að rétti fatlaðra við uppbyggingu á Fannborgar- og Traðarreit Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Áminning Höskuldar stendur Þarf ekki að víkja úr dómsal: „Þegar þú drepst þá mun ég brosa“ Frá Goðafossi að Gróttuvita með hundrað kíló í eftirdragi Slæmt að fá hret á varptíma Verða boðaðir á fund lögreglu Lögregla boðar tónleikahaldara á sinn fund Segir „rasistum“ að leggja íslenska fánanum og fá sér sinn eigin Þorleifur keilari hvergi nærri af baki dottinn Áhugi á Bandaríkjareisum snarminnkar Sjá meira
Svala Jóhannesdóttir, sérfræðingur í skaðaminnkun, er einn stofnaðila samtakanna ásamt þeim Sigrúnu Jóhannsdóttur og Elínu Guðnýju Gunnarsdóttur en allar hafa þær víðtæka reynslu og þekkingu af skaðaminnkun og mannréttindum jaðarsetts fólks hér á landi. Markmiðið með stofnun samtakanna er fyrst og fremst að auka þekkingu og vinna að framgangi skaðaminnkandi inngripa og úrræða á Íslandi. Þá er tilgangurinn sömuleiðis að stuðla að samstarfi við skaðaminnkunarsamtök á Norðurlöndunum og á alþjóðavísu. „Okkur þremur fannst orðið tímabært að stofna skaðaminnkandi samtök á Íslandi sem eru einnig að standa vörð um mannréttindi fólks sem notar vímuefni og glímir við vímuefnavanda,“ segir Svala um stofnun samtakanna. Svala Jóhannesdóttir, Sigrúnu Jóhannsdóttir og Elín Guðný Gunnarsdóttir eru stofnaðilar samtakanna en allar hafa þær víðtæka reynslu og þekkingu af skaðaminnkun og mannréttindum jaðarsetts fólks hér á landi. Sigrún Jóhannsdóttir lögmaður segir enn fremur mikilvægt að samfélagið standi vörð um mannréttindi einstaklinga sem nota vímuefni og glíma við heimilisleysi, staðreyndin sé sú að það hafi ekki verið gert í gegnum tíðina hér á landi. „Með stofnun samtakanna vonumst við til þess að geta greitt aðgang þessa hóps að upplýsingum um réttastöðu sína og þrýst á stjórnvöld að bregðast við,“ segir Sigrún. Tilvalið tækifæri til að heiðra ötula baráttukonu Samtökin heita í höfuðið á Matthildi Jónsdóttur Kelley en hún hefur í gegnum tíðina verið öflugur málsvari skaðaminnkunar. Hún er í dag 76 ára gömul en hún flutti frá Íslandi til Chicago um tvítugt og býr yfir persónulegri reynslu eftir að hafa glímt við þungan vímuefnavanda og heimilisleysi um árabil. Svala segir að þeim hafi lengi langað að heiðra Matthildi og fannst því tilvalið að nefna íslensk skaðaminnkunsamtök í höfuðið á henni, en hún hefur tileinkað lífi sínu skaðaminnkandi starfi frá því að hún náði bata. Matthildur starfaði í 35 ár í brautryðjandi vettvangsstarfi í Chicago og HIV forvörnum, aðallega með fólki sem notar vímuefni í æð. Hún hefur jafnframt séð um þjálfun á starfsfólki í öðrum vettvangsteymum og kennt skaðaminnkun í Indónesíu á vegum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar. „Okkur fannst saga Matthildar svo merkileg og það er mikilvægt að við munum eftir þessari íslensku konu, að við þekkjum söguna hennar og heiðrum allt það magnaða skaðaminnkunarstarf sem hún hefur gert síðastliðin 35 ár,“ segir Svala. „Matthildur er einstök og í rauninni kjarnar allt það sem skaðaminnkun gengur út á.“ Mikil framþróun á síðustu fimm árum Líkt og áður segir verða samtökin formlega stofnuð á morgun en auk þeirra Svölu, Sigrúnu og Elínu koma sex nemendur úr MPM náminu við Háskólann í Reykjavík að verkefninu. „Þau leituðu til mín vegna þess að þeim langaði mikið til að varpa ljósi á stöðu fólks sem glímir við heimilisleysi eða vímuefnavanda á Íslandi, í samvinnunni kom í ljós að það sem var mest aðkallandi væri að stofna skaðaminnkunarsamtök sem sinntu málsvarastarfi og koma í gang upplýsingaherferðum til almennings,“ segir Svala. Þannig geti átt sér stað umræða um hvað skaðaminnkun er, fara yfir staðreyndir og staðreyndarvillur, og tala um mikilvægi skaðaminnkunar og allt það jákvæða sem skaðaminnkun getur gert fyrir einstaklinga, heilbrigðiskerfið og allt samfélagið. „Ísland hefur verið í mikilli framþróun á síðustu fimm árum varðandi uppbyggingu á skaðaminnkandi í þjónustu í landinu, það er búið að opna formlegt neyslurými, innleiða skaðaminnkandi nálgun í fjölda úrræða hjá Reykjavíkurborg, fjölga nálaskiptiþjónustum og er vitund fólks og kerfisins orðin meiri, okkur langar til að halda þessar vegferð og framþróun áfram,“ segir Svala. Þau eru nú þegar með nokkur verkefni í bígerð sem munu ýta undir frekari framþróun. „Við erum til dæmis byrjaðar að vinna að gerð réttindaspjalda þar sem farið er yfir réttarstöðu fólks sem notar vímuefni á Íslandi og við erum einnig byrjuð að hanna skaðaminnkunarspjöld með leiðbeiningum og upplýsingum til að reyna lágmarka áhættu á ofskömmtun á vímuefnum,“ segir Svala.
Fíkn Mannréttindi Tengdar fréttir Alvarlegt að ráðherra rugli saman hugtökum Sérfræðingur í skaðaminnkun telur alvarlegt að ráðherrar vilji eins og því er lýst halda áfram að refsa fólki fyrir neyslu eiturlyfja. Úrræðaleysi í málaflokknum eigi ekki að standa í vegi fyrir afglæpavæðingu. 27. mars 2022 13:51 Mest lesið Gengst við eftirlíkingunum: „Ég þekki ekki þessi lög og seldi þessar myndir ekki“ Innlent Segir Bjarna Benediktssyni að stinga tappa upp í „tengdasoninn“ Innlent „Ozempic tennur“ meðal aukaverkana þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Lýsa miklum troðningi, átökum og gráti á FM95BLÖ Innlent „Glatað að heyra af því að fólk hafi meitt sig“ Innlent Verða boðaðir á fund lögreglu Innlent Þrír fluttir á bráðamóttökuna af tónleikum FM95BLÖ Innlent Stutt pása hleypti öllu í bál og brand Innlent „Beið eftir því að eitthvað stórslys myndi gerast“ Innlent Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Innlent Fleiri fréttir Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Fundað vegna örtraðarinnar í höllinni Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Kalla út snjóruðningstæki og bændur koma búfé í skjól Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Óveður, yfirlið á tónleikum og málahali Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Hvergi af baki dottinn og fer með áminninguna fyrir Landsrétt Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut „Yfirgnæfandi líkur“ á að Oscar fái íslenskan ríkisborgararétt Útskrifaður samdægurs eftir hnífaárás á Húsavík Gæti komið til lokana á vegum Selfosskirkjugarður að fyllast Í haldi grunaður um að hafa valdið alvarlegum áverkum Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Brottvísun Oscars frestað Segir vegið að rétti fatlaðra við uppbyggingu á Fannborgar- og Traðarreit Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Áminning Höskuldar stendur Þarf ekki að víkja úr dómsal: „Þegar þú drepst þá mun ég brosa“ Frá Goðafossi að Gróttuvita með hundrað kíló í eftirdragi Slæmt að fá hret á varptíma Verða boðaðir á fund lögreglu Lögregla boðar tónleikahaldara á sinn fund Segir „rasistum“ að leggja íslenska fánanum og fá sér sinn eigin Þorleifur keilari hvergi nærri af baki dottinn Áhugi á Bandaríkjareisum snarminnkar Sjá meira
Alvarlegt að ráðherra rugli saman hugtökum Sérfræðingur í skaðaminnkun telur alvarlegt að ráðherrar vilji eins og því er lýst halda áfram að refsa fólki fyrir neyslu eiturlyfja. Úrræðaleysi í málaflokknum eigi ekki að standa í vegi fyrir afglæpavæðingu. 27. mars 2022 13:51