Viðhaldsmeðferðir manneskjulegar en örugg umgjörð nauðsynleg Hólmfríður Gísladóttir skrifar 4. nóvember 2022 06:25 Valgerður Rúnarsdóttir, Marín Þórsdóttir og Steinunn Þórðardóttir. „Við erum ekki að tengja saman einstaklinga og lækna. Rauði krossinn gerir ekki svoleiðis. Við höfum enga sérþekkingu til að gera það og höfum ekkert utanumhald til að styðja við einstaklinga í viðhaldsmeðferð.“ Þetta segir Marín Þórsdóttir, deildarstjóri höfuðborgardeildar Rauða krossins, spurð að því hvort starfsmenn Frú Ragnheiðar hafi komið að því að benda læknum á langt leidda vímuefnaneytendur sem gætu haft gagn af svokallaðri „viðhaldsmeðferð“, sem felst í því að skrifa upp á ákveðinn skammt af vímuefnum til að bæta lífsgæði þeirra. Tilefnið er aðsend grein sem birtist í Morgunblaðinu á miðvikudag, eftir Árna Tómas Ragnarsson lækni, þar sem hann fjallar um skaðaminnkun og það úrræðaleysi sem fíknisjúklingar mæta í heilbrigðiskerfinu. Í greininni segir Árni meðal annars: „Ég og nokkrir aðrir læknar tókum upp samstarf við Frú Ragnheiði og fengum ábendingar um það hverjir væru mest veikir og vel treystandi. Við fórum því að skrifa út lyfseðla með stórum skömmtum af morfíni, sem fíklarnir gátu sótt í apótek, einn dagskammt í einu af hreinu efni í stöðluðum styrkleika. Þetta hefur verið hálfgert feimnismál, en það hefur verið sannfæring okkar að með þessu séum við að minnka skaðann fyrir þessa skjólstæðinga okkar – rétt eins og fyrir aðra.“ Getur verið til góða en umgjörðin þarf að vera til staðar Árni Tómas segir þetta hafa gefist vel en fréttastofa hefur rætt við nokkra einstaklinga sem koma að þjónustu við vímuefnaneytendur, sem segja aðferðafræðina orka tvímælis. Helsta gagnrýnin snýr að því sem Árni Tómas vekur sjálfur athygli á; að engin yfirstjórn eða skipulag sé á meðferðinni, sem þurfi að breytast. Skorar hann á landlæknisembættið að bæta úr málum. Marín segir viðhaldsmeðferðir þekktar víða um heim og þær séu sannarlega mörgum til góða. „Fólki eru þá gefin lyfin sem það þarf og er alltaf að fá sama skammtinn. Ná jafnvægi, sem efnin á götunni geta ekki komið á því þar er þetta ekki alltaf rétta skammtastærðin. En það er ekki nóg að gefa lyfin, það þarf líka að vera til staðar félagslegur stuðningur og við eigum langt í land með það á Íslandi að geta komið viðhaldsmeðferðum á laggirnar,“ segir hún. Frú Ragnheiður er skaðaminnkandi úrræði. Í bifreið Frú Ragnheiðar er þjónusta veitt á vettvangi. Í bifreið Ylju, sem er færanlegt neyslurými, geta þeir sem nota vímuefni neytt efnanna í öruggu rými undir leiðsögn frá heilbrigðismenntuðum einstakling.Rauði krossinn Marín segist vita til þess að starfsmenn Rauða krossins hafi fylgt skjólstæðingum til lækna sem skrifa upp á lyf á borð við morfín, eins og Árni Tómas segist gera, en aðeins sé um fylgd að ræða. Fólkinu sé einnig fylgt í önnur heilbrigðis- og félagsleg úrræði og Marín ítrekar mikilvægi alhliða þjónustu. Hún segir fíknisjúkdóminn margslunginn og það hafi ekki hjálpað að hingað til hafi verið litið á hann sem félagslegt fyrirbæri en ekki vandamál heilbrigðiskerfisins. Fólk sé enn að fela vandann til að verða ekki fyrir fordómum þegar kemur að þjónustu; til að mynda séu margir með fíknivanda í gistiskýlum í stað þess að vera á hjúkrunarheimilum þar sem ættu miklu frekar heima. „Þetta er manneskjulegt“ Steinunn Þórðardóttir, formaður Læknafélags Íslands, sagði frásögn Árna Tómasar koma sér á óvart; hún hefði ekki heyrt af því áður að læknar væru að skrifa upp á stóra skammta af morfíni fyrir einstaklinga í neyslu. Hún sagði landlæknisembættið hins vegar verða að svara til um lögmæti uppáskriftanna. „Þetta er ein leið til að sinna fólki sem er með alvarlega fíkn; að gera eins mikið og við treystum okkur til þess að minnka lífshættulegar afleiðingar,“ segir Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga á Vogi, aðspurð um framtak Árna Tómasar og félaga. Hún tekur í sama streng og Marín með það að í öðrum ríkjum sé langt leiddum einstaklingum gefin vímuefni en umgjörðin og stefnan þurfi að vera afar skýr. Um sé að ræða lokaúrræði þegar verið sé að glíma við alvarlegan fíknivanda og mörg skref séu stigi áður en að þessu kemur. „Þetta er manneskjulegt,“ segir Valgerður, ef samfélagið vill grípa til úrræða á borð við þetta, en hún ítrekar að það þurfi að vanda mjög vel til verka, þar sem meðferð af þessu tagi getur verið hættuleg. Valgerður vill ekki tjá sig um þetta tiltekna mál en vísar, líkt og Steinunn, á landlæknisembættið. Hún segir þennan mjög svo langt leidda hóp sem betur fer fámennan og best sé að geta gripið inn í mun fyrr. Þess ber að geta að fréttastofa hefur leitað viðbragða landlæknisembættisins. Heilbrigðismál Fíkn Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira
Þetta segir Marín Þórsdóttir, deildarstjóri höfuðborgardeildar Rauða krossins, spurð að því hvort starfsmenn Frú Ragnheiðar hafi komið að því að benda læknum á langt leidda vímuefnaneytendur sem gætu haft gagn af svokallaðri „viðhaldsmeðferð“, sem felst í því að skrifa upp á ákveðinn skammt af vímuefnum til að bæta lífsgæði þeirra. Tilefnið er aðsend grein sem birtist í Morgunblaðinu á miðvikudag, eftir Árna Tómas Ragnarsson lækni, þar sem hann fjallar um skaðaminnkun og það úrræðaleysi sem fíknisjúklingar mæta í heilbrigðiskerfinu. Í greininni segir Árni meðal annars: „Ég og nokkrir aðrir læknar tókum upp samstarf við Frú Ragnheiði og fengum ábendingar um það hverjir væru mest veikir og vel treystandi. Við fórum því að skrifa út lyfseðla með stórum skömmtum af morfíni, sem fíklarnir gátu sótt í apótek, einn dagskammt í einu af hreinu efni í stöðluðum styrkleika. Þetta hefur verið hálfgert feimnismál, en það hefur verið sannfæring okkar að með þessu séum við að minnka skaðann fyrir þessa skjólstæðinga okkar – rétt eins og fyrir aðra.“ Getur verið til góða en umgjörðin þarf að vera til staðar Árni Tómas segir þetta hafa gefist vel en fréttastofa hefur rætt við nokkra einstaklinga sem koma að þjónustu við vímuefnaneytendur, sem segja aðferðafræðina orka tvímælis. Helsta gagnrýnin snýr að því sem Árni Tómas vekur sjálfur athygli á; að engin yfirstjórn eða skipulag sé á meðferðinni, sem þurfi að breytast. Skorar hann á landlæknisembættið að bæta úr málum. Marín segir viðhaldsmeðferðir þekktar víða um heim og þær séu sannarlega mörgum til góða. „Fólki eru þá gefin lyfin sem það þarf og er alltaf að fá sama skammtinn. Ná jafnvægi, sem efnin á götunni geta ekki komið á því þar er þetta ekki alltaf rétta skammtastærðin. En það er ekki nóg að gefa lyfin, það þarf líka að vera til staðar félagslegur stuðningur og við eigum langt í land með það á Íslandi að geta komið viðhaldsmeðferðum á laggirnar,“ segir hún. Frú Ragnheiður er skaðaminnkandi úrræði. Í bifreið Frú Ragnheiðar er þjónusta veitt á vettvangi. Í bifreið Ylju, sem er færanlegt neyslurými, geta þeir sem nota vímuefni neytt efnanna í öruggu rými undir leiðsögn frá heilbrigðismenntuðum einstakling.Rauði krossinn Marín segist vita til þess að starfsmenn Rauða krossins hafi fylgt skjólstæðingum til lækna sem skrifa upp á lyf á borð við morfín, eins og Árni Tómas segist gera, en aðeins sé um fylgd að ræða. Fólkinu sé einnig fylgt í önnur heilbrigðis- og félagsleg úrræði og Marín ítrekar mikilvægi alhliða þjónustu. Hún segir fíknisjúkdóminn margslunginn og það hafi ekki hjálpað að hingað til hafi verið litið á hann sem félagslegt fyrirbæri en ekki vandamál heilbrigðiskerfisins. Fólk sé enn að fela vandann til að verða ekki fyrir fordómum þegar kemur að þjónustu; til að mynda séu margir með fíknivanda í gistiskýlum í stað þess að vera á hjúkrunarheimilum þar sem ættu miklu frekar heima. „Þetta er manneskjulegt“ Steinunn Þórðardóttir, formaður Læknafélags Íslands, sagði frásögn Árna Tómasar koma sér á óvart; hún hefði ekki heyrt af því áður að læknar væru að skrifa upp á stóra skammta af morfíni fyrir einstaklinga í neyslu. Hún sagði landlæknisembættið hins vegar verða að svara til um lögmæti uppáskriftanna. „Þetta er ein leið til að sinna fólki sem er með alvarlega fíkn; að gera eins mikið og við treystum okkur til þess að minnka lífshættulegar afleiðingar,“ segir Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga á Vogi, aðspurð um framtak Árna Tómasar og félaga. Hún tekur í sama streng og Marín með það að í öðrum ríkjum sé langt leiddum einstaklingum gefin vímuefni en umgjörðin og stefnan þurfi að vera afar skýr. Um sé að ræða lokaúrræði þegar verið sé að glíma við alvarlegan fíknivanda og mörg skref séu stigi áður en að þessu kemur. „Þetta er manneskjulegt,“ segir Valgerður, ef samfélagið vill grípa til úrræða á borð við þetta, en hún ítrekar að það þurfi að vanda mjög vel til verka, þar sem meðferð af þessu tagi getur verið hættuleg. Valgerður vill ekki tjá sig um þetta tiltekna mál en vísar, líkt og Steinunn, á landlæknisembættið. Hún segir þennan mjög svo langt leidda hóp sem betur fer fámennan og best sé að geta gripið inn í mun fyrr. Þess ber að geta að fréttastofa hefur leitað viðbragða landlæknisembættisins.
Heilbrigðismál Fíkn Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira