Hæstiréttur vísaði frá hluta svonefnds Exeter-máls sem endurupptökudómur úrskurðaði að skyldi tekið upp aftur í síðasta mánuði. Frávísunin þýddi að sýknudómur Héraðsdóms Reykjavíkur yfir Styrmi Þór Bragasyni, fyrrverandi forstjóra MP-banka, var endurreistur. Hæstiréttur hafði snúið þeim dómi við og dæmt Styrmi Þór í eins árs fangelsi árið 2013.
Forsendur frávísunarinnar voru þær breytingar sem urðu á íslensku dómskerfi með tilkomu Landsréttar en munnleg sönnunarfærsla fer ekki lengur fram fyrir Hæstarétti. Ein af ástæðum þess að endurupptökudómstóll féllst á beiðni um endurupptöku máls Styrmirs Þórs var að ekki hefði farið fram milliliðalaus sönnunarfærsla þegar Hæstiréttur sakfelldi hann fyrir níu árum.
Hæstiréttur taldi sig þannig ekki getað bætt úr ágallanum sem leiddi til endurupptökunnar. Hann gæti heldur ekki hnekkt niðurstöðu endurupptökudóms eða vísað málinu sjálfur til Landsréttar. Því væri óhjákvæmilegt að vísa málinu frá með fyrrgreindum afleiðingum. Taldi Hæstiréttur að endurupptökudómur hefði átt að vísa málinu til Landsréttar.
Þrátt fyrir þessa niðurstöðu Hæstaréttar vísaði endurupptökudómur öðru hrunmáli, máli Ívars Guðjónssonar, fyrrverandi forstöðumanns eigin fjárfestinga Landsbankans, til Hæstaréttar í síðustu viku. Í úrskurði hans þá kom fram að að dómurinn túlkar lög þannig að hann geti aðeins sent þau mál til Landsréttar til endurupptöku sem voru upphaflega rekin þar.
Miðað við niðurstöðu Hæstaréttar í máli Styrmis Þórs má ætla að máli Ívars verði einnig vísað frá. Hann hlaut tveggja ára fangelsisdóm í Hæstarétti árið 2016 en í héraði var hann dæmdur í níu mánaða fangelsi.
Dósent við lagadeild Háskóla Íslands sagði Vísi í síðustu viku að þessi vinnubrögð endurupptökudóms væru „ótæk“.
Bregðast við sem allra fyrst
Í viðtali við mbl.is boðar Jón Gunnarsson, dómsmálaráðherra, frumvarp sem eigi að skýra löggjöfina um endurupptökudóm og koma í veg fyrir að slík pattstaða komi upp aftur.
„Þetta er mjög óheppileg staða þannig að við því verður að bregðast sem allra fyrst,“ er haft eftir ráðherranum.
Svaraði Jón ekki beint hver bæri ábyrgð á því að málum sem hafa velkst um fyrir dómstólum í áratug sé vísað frá vegna tæknilegra galla.
„Það er bara mistúlkun á milli Hæstaréttar og endurupptökudóms. Við verðum að koma fram með lagabreytingu til þess að höggva á þennan hnút.“
