Kallað eftir grenndarlögum. Aspir um eru ört vaxandi vandamál. Blessun eða bölvun Sigurður Helgi Guðjónsson skrifar 20. júní 2023 13:01 Um grennd og nábýli. Til Húseigendafélagsins rata grenndarmál í öllum regnbogans litum og af öllum stærðum og gerðum. Allt frá léttum pirringi upp í háalvarleg mál þar sem miklir hagsmunir, fjárhagslegir og mannlegir, eru í húfi. Öll mannleg athafnasemi og brölt getur þróast í ónæði gagnvart nágrönnum. Sem klassíska ónæðisvalda má nefna tos um girðingar, lóðamörk, hávaða og hljóðmengun, loftmengun, vatnsmengun, titring, jarðvegskrið, vatnsaga, lykt, reyk, ljósaáreiti, sjónmengun, ljósmengun, sóðaskap, sorpurðun, byggingaframkvæmdir, uppgröft. Einnig má nefna aspir og annan villtan og trylltan, trjágróður, trambúlín, dýrahald, ærls og ónæði frá skólum, barnaheimilum og leikvöllum, sjónmengun, rassaköst og fyllirí í heitum sukkpottum heilu næturnar og guð má vita hvað fleira. Nábýlisréttur eru þær réttarreglur nefndar sem setja eignarráðum manna yfir fasteignum takmörk af tilliti til annarra fasteigna og þeirra er þar búa eða starfa. Hann byggist ekki á skráðum lögum, heldur á dómafordæmum og fræðikenningum og er einkaréttarlegs eðlis og segir til um rétt húseigenda innbyrðis. Á síðustu áratugum hafa verið settar margar og ítarlegar reglur af toga opinbers réttar á sviðum þar sem nábýlisrétturinn ríkti áður einn. Þjóðfélagið verður sí flóknara og reglukerfi þess að sama skapi. Það kallar á nákvæmar forskriftir, sett lög og skrifaðar reglur. Reglurnar í þessari opinberu löggjöf eru þó ekki grenndarreglur í eiginlegri merkingu. Það eru opinber yfirvöld, sem fara með forræði á því hvernig þeim reglum er framfylgt. Og yfirleitt geta borgarnir ekki borið fyrir sig og byggt á slíkum reglur í ágreiningsmálum sínum. Dómstólar eru óbundnir af því hvernig yfirvöld taka á málum en þó hafa dómstólar tekið mið af þeim reglum og viðmiðunum, sem slík opinber löggjöf hefur að geyma. Hagsmunamat er rauði þráðurinn eða möndullinn sem allt snýst um í grenndarmálum. Vegnir eru saman annars vegar hagsmunir eiganda af því að hafa frelsi til að hagnýta eign sína eins og hann kýs og honum er hagfelldast og hins vegar hagsmunir nágranna af því að hafa frið og næði til að geta notið eignar sinnar með eðlilegum hætti. Ónæði verður að vera viðvarandi að vissu marki. Sé um að tefla einangrað tjónstilvik skemur til kasta skaðabótarreglna, t.d. þegar um er að tefla foktjón frá fasteign og tímabundins ónæðis og hávaða vegna byggingarframkvæmda. Meta þarf hvort hægt sé að stemma stigu við óþægindunum eða draga úr þeim. Meginreglan er að eigandi þarf ekki að taka tillit viðkvæmi nágranna eða eignar hans gagnvart tilteknum óþægindum. Meginreglan er sem sagt sú, að menn þurfi ekki að hlíta því, að nágrannaeignir séu hagnýttar þannig að þeim sé óhæfilegur bagi af. Það er hins vegar matsatriði hvað er óhæfilegur bagi og verður að taka tillit til allra aðstæðna og staðhátta. Það er ljóst að menn verða að sætta sig við óþægindi í þéttbýli og að vissu marki frá nágrannaeign. Það er hins vegar álitamál hvenær komið er út fyrir þau mörk. Mörkin milli athafnafrelsis eins og friðar og næðisréttar annars eru hárfín. Þegar metið er hvort athafnir fasteignareiganda séu leyfilegar eða gangi um of á rétt granna er byggt á hagsmunamati. Annars vegar er hagnýtingarréttur þ.e. réttur granna til að nýta eign sína á þann veg sem honum er hagfelldast og hugnast best. Hins vegar er réttur granna til að nýta sínar eignir í friði og án truflunar og óþæginda umfram það sem óhjákvæmilegt, venjulegt og eðlilegt er. Í grenndarrétti er orðið nágranni notað í rýmri merkingu en samkvæmt almennri málvenju. Nágranni er ekki bara eigandi aðliggjandi eignar. Sameiginleg lóðarmörk eða merki eru ekki skilyrðið. Nábýlisreglur geta tekið til eigna sem liggja fjarri hvor annarri. Það er frekar ónæðið eðli þess og stig sem afgerandi er fremur en fjarlægðin. Það hafa gengið eitthvað um 50 hæstaréttardómar þar sem reynt hefur á reglur nábýlisréttar og grenndarsjónarmið. Fordæmisgildi þeirra er mjög mismunandi enda er nábýlisrétturinn kvikur og breytilegur eftir tíðaranda og samfélagsháttum. Þótt dómar í grenndarmálum séu tiltölulega fáir þá þýðir það alls ekki að um þýðingarlítið réttarsvið sé að ræða. Þvert á móti, það reynir mikið og oft á grenndarreglur. Menn eru að tosast á um þær sí og æ og út um borg og bí. Hagsmunamatið, þ.e. athafnafrelsi eins andspænis friði annars, er alltaf í gangi. Málin rata hins vega sjaldan á vit dómstóla. Menn láta kyrrt liggja og bera harm sinn í hljóði en ágreiningurinn og reiðin kraumar undir og eitrar samskiptin og brýst svo út í einhverju öðru. Hér á landi skortir sem sagt bagalega almenna löggjöf um grennd og nábýli. Með skýrri og ítarlegri löggjöf um grennd og nábýli má gera réttarstöðu fasteignaeigenda gegnsærri, betri og öruggari. Með því fækkar deilumálum. Aspir Allmörg mál og fyrirspurnir berast Húseigendafélaginu vegna aspa og vandræða sem af þeim stafa. Þessi mál eru oft illvíg, hatrömm og erfið. Miklar tilfinningar ólga í kring um aspirnar. Aspir eru með sanni ört vaxandivandamál og reynir varðandi þær á óskráðar nábýlistéttar eða grenndarréttar. Það er gömul saga og ný að hávaxin tré í görðum geta verið einum til yndis en öðrum til baga. Það er nefnilega ekki er alt vænt sem vel er grænt. Mikil tré geta dagsljósi í dimmu breytt. Það eru aðallega aspir sem eru til vandræða. Aspir eru fögur og tíguleg tré það verður ekki frá þeim tekið. Þær eru til gagns og prýði þar sem þær eiga við og fá að njóta sín. Þær eiga hins vegar alls ekki heima í þröngum húsagörðum og á lóðamörkum eins og limgerði. Þar eru þær oft skaðræði. Það dettur fáum í huga að troða górillu í hamstursbúr. Aspir eiga það sem þær eiga og geta bæði verið til blessunar og bölvunar. Þær eru fráleitt óhræsi eða illar í eðli sínu. Þær vera þá fyrst til vandræða þegar þeim er plantað þar sem þær eiga ekki heima. Þá er við menn en ekki aspir að sakast. Þær eru óhemju duglegar og vaxa hratt í allar áttir en mest þó neðanjarðar. Rótarkerfi þeirra er með eindæmum öflugt. Þær byrgja nágrönnum birtu og sýn og vega líka að þeim úr launsátri, þ.e. með rótum sínum neðanjarðar sem skemma stéttar, malbik og frárennslislagnir og jafnvel húsin sjálf. Þær rispa bíla í innkeyrslum grannans og fara ekki í bílgreinarálit. Gera engan bílamun á demantssvörtum og Range Rover og ryðskjóttri kjagaðri Lödu Fólki þykir undur vænt um aspirnar sínar. Þær eru oft það eina sem dafnað og vaxið hefur í þess garði. Aspirnar hafa stundum stöðu fjölskyldumeðlima. Miklar tilfinningar eru í spilinu og deilur vegna aspa verða því oft mjög hatrammar og öfgafullar. Í sumum lögnum hafa aspir verið bannaðar í húsagörðum og þéttbýli. Hvergi nema hér eru þær notaðar í limgerði og jafnvel hrúgað í tugatali í litla húsagarða. Þar eru þær skaðræði en þær eru til gagns og prýði þar sem þær eiga við og hafa vaxtarrými. Asparmál hafa komið til kasta dómstóla og hafa aspareigendur verið dæmdir til að fella þær eða hluta af þeim. Hefur hagsmunamati verið beitt. Gagn og ánægja eins er vegin á móti ama og óþægindum granna. Í einu máli t.d. var aspareigandi í Kópavogi dæmdur til að fella 16 aspir sem ollu usla á aðlægri eign. Í þessum húsum bjuggu hlið við hlið aldavinir í 40 ár en svo mikla heift leystu aspirnar úr læðingi að þær eyðilögðu vinskap þeirra. Í Mosfellsbæ risu harðvítugar deilur vegna aspa þar sem 57 aspir voru á einni lóð, í einum og sama húsagarðinum. Þær voru grönnum til mikils ama og óþægindum en eigandinn vill ekki hrófla við þeim. Þar ríkti stríðsástand. í heitum asparmálum er oft spurt hvort heimilt sé að grípa sjálfur til sinna ráða og aðgerða. Fella þær eða koma þeim fyrir kattarnef með öðrum hætti. Svarið er nei! Telji menn rétt á sér brotinn ber þeim að snúa sér til réttra yfirvalda og grípa til þeirra lagalegu úrræða sem í lög eru skrifuð og fara í hvívetna eftir forskriftum laga í því efni. Þótt menn eigi rétt og réttur sér á þeim brotinn þá mega þeir ekki taka lögin í sínar hendur og framfylgja þeim. Þjóðfélag sem leyfði slíkt myndi fljótlega loga í illindum þar sem hver væri dómari í sinni sök. Slíkt er kallað skeggöld og skálmöld. Sá sem fer sjálfur á stúfana til að ná rétti sínum eða til að binda endi á ólögleg ástand og athafnir sem skerða eða meiða rétt hans, getur m eð því sjálfur orðið sekur um refsivert brot. Slíkt brot kallast ólögmæt sjálftaka eða gertæki og er refsivert samkvæmt hegningarlögum. Menn geta sem sagt skaðað góðan málstað og réttarstöðu og gert illt verra með því að freista þess að taka rétt sinn sjálfir. Að lokum er spök og lýsandi vísa eftir Guðmund Arnfinnsson: Nóg er af nöldri og nagiUm nágrannans, gerðir og hagi,Það er óþarfa puðÞetta eilífa suð,Þegar allt er í stakasta lagi. Höfundur er formaður Húseigendafélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurður Helgi Guðjónsson Málefni fjölbýlishúsa Nágrannadeilur Garðyrkja Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Um grennd og nábýli. Til Húseigendafélagsins rata grenndarmál í öllum regnbogans litum og af öllum stærðum og gerðum. Allt frá léttum pirringi upp í háalvarleg mál þar sem miklir hagsmunir, fjárhagslegir og mannlegir, eru í húfi. Öll mannleg athafnasemi og brölt getur þróast í ónæði gagnvart nágrönnum. Sem klassíska ónæðisvalda má nefna tos um girðingar, lóðamörk, hávaða og hljóðmengun, loftmengun, vatnsmengun, titring, jarðvegskrið, vatnsaga, lykt, reyk, ljósaáreiti, sjónmengun, ljósmengun, sóðaskap, sorpurðun, byggingaframkvæmdir, uppgröft. Einnig má nefna aspir og annan villtan og trylltan, trjágróður, trambúlín, dýrahald, ærls og ónæði frá skólum, barnaheimilum og leikvöllum, sjónmengun, rassaköst og fyllirí í heitum sukkpottum heilu næturnar og guð má vita hvað fleira. Nábýlisréttur eru þær réttarreglur nefndar sem setja eignarráðum manna yfir fasteignum takmörk af tilliti til annarra fasteigna og þeirra er þar búa eða starfa. Hann byggist ekki á skráðum lögum, heldur á dómafordæmum og fræðikenningum og er einkaréttarlegs eðlis og segir til um rétt húseigenda innbyrðis. Á síðustu áratugum hafa verið settar margar og ítarlegar reglur af toga opinbers réttar á sviðum þar sem nábýlisrétturinn ríkti áður einn. Þjóðfélagið verður sí flóknara og reglukerfi þess að sama skapi. Það kallar á nákvæmar forskriftir, sett lög og skrifaðar reglur. Reglurnar í þessari opinberu löggjöf eru þó ekki grenndarreglur í eiginlegri merkingu. Það eru opinber yfirvöld, sem fara með forræði á því hvernig þeim reglum er framfylgt. Og yfirleitt geta borgarnir ekki borið fyrir sig og byggt á slíkum reglur í ágreiningsmálum sínum. Dómstólar eru óbundnir af því hvernig yfirvöld taka á málum en þó hafa dómstólar tekið mið af þeim reglum og viðmiðunum, sem slík opinber löggjöf hefur að geyma. Hagsmunamat er rauði þráðurinn eða möndullinn sem allt snýst um í grenndarmálum. Vegnir eru saman annars vegar hagsmunir eiganda af því að hafa frelsi til að hagnýta eign sína eins og hann kýs og honum er hagfelldast og hins vegar hagsmunir nágranna af því að hafa frið og næði til að geta notið eignar sinnar með eðlilegum hætti. Ónæði verður að vera viðvarandi að vissu marki. Sé um að tefla einangrað tjónstilvik skemur til kasta skaðabótarreglna, t.d. þegar um er að tefla foktjón frá fasteign og tímabundins ónæðis og hávaða vegna byggingarframkvæmda. Meta þarf hvort hægt sé að stemma stigu við óþægindunum eða draga úr þeim. Meginreglan er að eigandi þarf ekki að taka tillit viðkvæmi nágranna eða eignar hans gagnvart tilteknum óþægindum. Meginreglan er sem sagt sú, að menn þurfi ekki að hlíta því, að nágrannaeignir séu hagnýttar þannig að þeim sé óhæfilegur bagi af. Það er hins vegar matsatriði hvað er óhæfilegur bagi og verður að taka tillit til allra aðstæðna og staðhátta. Það er ljóst að menn verða að sætta sig við óþægindi í þéttbýli og að vissu marki frá nágrannaeign. Það er hins vegar álitamál hvenær komið er út fyrir þau mörk. Mörkin milli athafnafrelsis eins og friðar og næðisréttar annars eru hárfín. Þegar metið er hvort athafnir fasteignareiganda séu leyfilegar eða gangi um of á rétt granna er byggt á hagsmunamati. Annars vegar er hagnýtingarréttur þ.e. réttur granna til að nýta eign sína á þann veg sem honum er hagfelldast og hugnast best. Hins vegar er réttur granna til að nýta sínar eignir í friði og án truflunar og óþæginda umfram það sem óhjákvæmilegt, venjulegt og eðlilegt er. Í grenndarrétti er orðið nágranni notað í rýmri merkingu en samkvæmt almennri málvenju. Nágranni er ekki bara eigandi aðliggjandi eignar. Sameiginleg lóðarmörk eða merki eru ekki skilyrðið. Nábýlisreglur geta tekið til eigna sem liggja fjarri hvor annarri. Það er frekar ónæðið eðli þess og stig sem afgerandi er fremur en fjarlægðin. Það hafa gengið eitthvað um 50 hæstaréttardómar þar sem reynt hefur á reglur nábýlisréttar og grenndarsjónarmið. Fordæmisgildi þeirra er mjög mismunandi enda er nábýlisrétturinn kvikur og breytilegur eftir tíðaranda og samfélagsháttum. Þótt dómar í grenndarmálum séu tiltölulega fáir þá þýðir það alls ekki að um þýðingarlítið réttarsvið sé að ræða. Þvert á móti, það reynir mikið og oft á grenndarreglur. Menn eru að tosast á um þær sí og æ og út um borg og bí. Hagsmunamatið, þ.e. athafnafrelsi eins andspænis friði annars, er alltaf í gangi. Málin rata hins vega sjaldan á vit dómstóla. Menn láta kyrrt liggja og bera harm sinn í hljóði en ágreiningurinn og reiðin kraumar undir og eitrar samskiptin og brýst svo út í einhverju öðru. Hér á landi skortir sem sagt bagalega almenna löggjöf um grennd og nábýli. Með skýrri og ítarlegri löggjöf um grennd og nábýli má gera réttarstöðu fasteignaeigenda gegnsærri, betri og öruggari. Með því fækkar deilumálum. Aspir Allmörg mál og fyrirspurnir berast Húseigendafélaginu vegna aspa og vandræða sem af þeim stafa. Þessi mál eru oft illvíg, hatrömm og erfið. Miklar tilfinningar ólga í kring um aspirnar. Aspir eru með sanni ört vaxandivandamál og reynir varðandi þær á óskráðar nábýlistéttar eða grenndarréttar. Það er gömul saga og ný að hávaxin tré í görðum geta verið einum til yndis en öðrum til baga. Það er nefnilega ekki er alt vænt sem vel er grænt. Mikil tré geta dagsljósi í dimmu breytt. Það eru aðallega aspir sem eru til vandræða. Aspir eru fögur og tíguleg tré það verður ekki frá þeim tekið. Þær eru til gagns og prýði þar sem þær eiga við og fá að njóta sín. Þær eiga hins vegar alls ekki heima í þröngum húsagörðum og á lóðamörkum eins og limgerði. Þar eru þær oft skaðræði. Það dettur fáum í huga að troða górillu í hamstursbúr. Aspir eiga það sem þær eiga og geta bæði verið til blessunar og bölvunar. Þær eru fráleitt óhræsi eða illar í eðli sínu. Þær vera þá fyrst til vandræða þegar þeim er plantað þar sem þær eiga ekki heima. Þá er við menn en ekki aspir að sakast. Þær eru óhemju duglegar og vaxa hratt í allar áttir en mest þó neðanjarðar. Rótarkerfi þeirra er með eindæmum öflugt. Þær byrgja nágrönnum birtu og sýn og vega líka að þeim úr launsátri, þ.e. með rótum sínum neðanjarðar sem skemma stéttar, malbik og frárennslislagnir og jafnvel húsin sjálf. Þær rispa bíla í innkeyrslum grannans og fara ekki í bílgreinarálit. Gera engan bílamun á demantssvörtum og Range Rover og ryðskjóttri kjagaðri Lödu Fólki þykir undur vænt um aspirnar sínar. Þær eru oft það eina sem dafnað og vaxið hefur í þess garði. Aspirnar hafa stundum stöðu fjölskyldumeðlima. Miklar tilfinningar eru í spilinu og deilur vegna aspa verða því oft mjög hatrammar og öfgafullar. Í sumum lögnum hafa aspir verið bannaðar í húsagörðum og þéttbýli. Hvergi nema hér eru þær notaðar í limgerði og jafnvel hrúgað í tugatali í litla húsagarða. Þar eru þær skaðræði en þær eru til gagns og prýði þar sem þær eiga við og hafa vaxtarrými. Asparmál hafa komið til kasta dómstóla og hafa aspareigendur verið dæmdir til að fella þær eða hluta af þeim. Hefur hagsmunamati verið beitt. Gagn og ánægja eins er vegin á móti ama og óþægindum granna. Í einu máli t.d. var aspareigandi í Kópavogi dæmdur til að fella 16 aspir sem ollu usla á aðlægri eign. Í þessum húsum bjuggu hlið við hlið aldavinir í 40 ár en svo mikla heift leystu aspirnar úr læðingi að þær eyðilögðu vinskap þeirra. Í Mosfellsbæ risu harðvítugar deilur vegna aspa þar sem 57 aspir voru á einni lóð, í einum og sama húsagarðinum. Þær voru grönnum til mikils ama og óþægindum en eigandinn vill ekki hrófla við þeim. Þar ríkti stríðsástand. í heitum asparmálum er oft spurt hvort heimilt sé að grípa sjálfur til sinna ráða og aðgerða. Fella þær eða koma þeim fyrir kattarnef með öðrum hætti. Svarið er nei! Telji menn rétt á sér brotinn ber þeim að snúa sér til réttra yfirvalda og grípa til þeirra lagalegu úrræða sem í lög eru skrifuð og fara í hvívetna eftir forskriftum laga í því efni. Þótt menn eigi rétt og réttur sér á þeim brotinn þá mega þeir ekki taka lögin í sínar hendur og framfylgja þeim. Þjóðfélag sem leyfði slíkt myndi fljótlega loga í illindum þar sem hver væri dómari í sinni sök. Slíkt er kallað skeggöld og skálmöld. Sá sem fer sjálfur á stúfana til að ná rétti sínum eða til að binda endi á ólögleg ástand og athafnir sem skerða eða meiða rétt hans, getur m eð því sjálfur orðið sekur um refsivert brot. Slíkt brot kallast ólögmæt sjálftaka eða gertæki og er refsivert samkvæmt hegningarlögum. Menn geta sem sagt skaðað góðan málstað og réttarstöðu og gert illt verra með því að freista þess að taka rétt sinn sjálfir. Að lokum er spök og lýsandi vísa eftir Guðmund Arnfinnsson: Nóg er af nöldri og nagiUm nágrannans, gerðir og hagi,Það er óþarfa puðÞetta eilífa suð,Þegar allt er í stakasta lagi. Höfundur er formaður Húseigendafélagsins.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun