Stefnumótun og leikni í ferðaþjónustu Guðmundur Björnsson skrifar 7. september 2023 13:01 Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðaþjónusta Guðmundur Björnsson Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands.
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar