Þjóðarréttur Íslendinga Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar 17. september 2023 23:55 Nú er ég stoltur viðvaningur í eldhúsinu, er aldrei beðin um að sjá um jólamatinn og má kenna bæði reynsluleysi og áhugaleysi um getuleysi mitt við pottana. Ég elda afar sjaldan á mínu heimili og kann öllu betur við mig við þvottavélina þar sem ég hef fullkomna stjórn á flokkun og samanbroti. Ég strauja þó ekki nema fyrir fæðingar, en þá strauja ég líka allt. Líka þvottapoka. Hormónar og hreiðurgerð konu í jarðgöngum. En það er ljós við enda ganganna og þessu lýkur blessunarlega með fæðingu barnsins, heimilið fær að leggjast í rúst og konan missir tökin á heimilishaldinu með ælu á öxl og barnabik undir nöglunum. Ég fæ sjaldnast að koma nálægt eldhúsinu og ástæðan er augljós: flest sem ég bý til er óætt, ekkert er tilbúið á sama tíma, eldun annað hvort of eða van, geng ekki frá neinu jafnóðum og eldhúsið eins og eftir tveggja ára barn að eldamennsku lokinni. Þannig að ég er vinsamlegast beðin um að halda mig í þvottahúsinu en það er mér að þakka að mitt fólk gengur um sómasamlega til fara og er ekki í upplituðum, hnökróttum og ljótum fötum alla daga. Einu sinni varð ég þó að elda, slapp blessunarlega við að fara með tvö börn í búð, skapið heldur verra í frúnni en börnunum. Þau eru fín búð. Ég öllu verri. Ef ég fer ein og kaupi í matinn þá passar ekkert saman þegar ég kem heim. Þannig að ég fæ sjaldan að fara ein í búð. Ég var svo heppin að þjóðarréttur Íslendinga var til í frystinum ásamt kartöflum sem ég henti í pott, gúgglaði tímann og sauð þær í um 20 mínútur því mér er það lífsins ómögulegt að muna hvernig maður á að sjóða kartöflur. Þær voru þó í minni kantinum, gæti verið að þær hafi soðið þær of lengi. Við biðum í ofvæni eftir réttinum: ýsa og kartöflur stappaðar með smjöri. Namm! Ýsuna setti ég svo frosna í pott og sauð í um 10 mínútur eftir misvísandi leiðbeiningum af Bland. Hvítlauksbrauðið fór í ofninn á sama tíma og kom heldur hart út 11 mínútum síðar. Fór þó eftir leiðbeiningunum á pakkanum þannig að það var ekki mér að kenna. Nú, þegar ég var að bíða eftir ýsunni þá dettur mér þjóðráð í hug. Ég ákveð að vinna mér í haginn svo ég þyrfti ekki að stappa ofan í hvern og einn. Ég flysja flusið af kartöflunum, teygi mig eftir blendernum og hendi þeim í ásamt rammíslensku smjéri, hélt ég væri með grófstillinguna á - en fínstillingin var það heillin. Á meðan ég hellti vatninu af ýsunni lét ég blenderinn malla í um 20 sekúndur. Þegar ég stoppaði hann og ætlaði að ná í grófstappaðar kartöflurnar þá sá ég að ég búin að búa til kartöflutyggjó. Kartöflutyggjóinu hrærði ég svo við stappaða ýsuna því ég þorði ekki að setja hana í blenderinn. Þetta skánaði þó lítið og börnin borðuðu ekkert af þessum dýrindismat sem þau oftast slafra í sig með bestu lyst. Þau fengu því hart hvítlauksbrauð og mjólk í matinn. Þau sofnuðu södd af þessu fína kolvetni frá Hatting og próteini frá MS. Mér hefur margoft verið ráðlagt að halda mig frá eldamennsku. Mér færi náttúrlega best að éta bara hráfæði eins og gúrkur og gulrætur og ristað brauð með því. Ég er nefnilega fín í að skera og smyrja. Fæ reyndar sjaldnast að halda á hníf hér heima. Maðurinn minn segir að það hafi gleymst að kenna mér að skera með hníf. Held það sé rétt hjá honum. Þetta gengur nú yfirleitt en á meðan ég beiti hnífnum neyðist heimilisfólk að halda sér fjarri. Ég ætti að vera í svona fálkatemjarahönskum til að koma í veg fyrir að ég endi fingralaus fyrir fimmtugt. En hver er efnafræðin á bak við það að kartöflur breyti sér í tyggjó í blender? Einhver sagði sterkjan. Það segir mér ekki neitt enda efnafræði ekki mín sterkasta hlið frekar en eldhúsverkin. Mesta snilldin var þó þegar krakkinn henti disknum sínum á gólfið því það fór enginn matur á gólfið, enda sat tyggjófiskiklessan föst. Ég þurfti gluggasköfu til að ná þessu af disknum. Annars er ýsa og kartöflur stappað saman með smjöri okkar þjóðarréttur. Það er víst hægt að elda kartöflurnar á ýmsan máta að mér skilst og gera þennan rétt enn meira framandi. En kartöflurnar vilja víst ekki fara í blenderinn. Latar húsmæður þurfa því að hysja upp um sig og stappa þær upp á gamla mátann með gaffli. En þessi nýja aðferð mín nýtist engum nema maður ætli sér að kála óvini sínum og láta hann kafna á kartöflutyggjói. Höfundur er leikkona, handritshöfundur og leikstjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Anna Gunndís Guðmundsdóttir Mest lesið Takk starfsfólk og forysta ÁTVR Siv Friðleifsdóttir Skoðun Umgengnistálmanir – brot á réttindum barna Einar Hugi Bjarnason Skoðun Meðsek um þjóðarmorð vegna aðgerðaleysis? Pétur Heimisson Skoðun Eldra fólk, þolendum ofbeldis oft ekki trúað Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þjóðarmorðið í Palestínu Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Tölfræði og raunveruleikinn Jón Frímann Jónsson Skoðun Tóbakslaust Ísland! - Með hjálp stefnu um skaðaminnkun Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun Ytra mat í skólum og hvað svo? Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Tími ábyrgðar í útlendingamálum – ekki uppgjafar Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun Sorglegur uppgjafar doði varðandi áframhaldandi stríðin í dag Matthildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ytra mat í skólum og hvað svo? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Sorglegur uppgjafar doði varðandi áframhaldandi stríðin í dag Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslaust Ísland! - Með hjálp stefnu um skaðaminnkun Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Meðsek um þjóðarmorð vegna aðgerðaleysis? Pétur Heimisson skrifar Skoðun Tími ábyrgðar í útlendingamálum – ekki uppgjafar Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Takk starfsfólk og forysta ÁTVR Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Þjóðarmorðið í Palestínu Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Eldra fólk, þolendum ofbeldis oft ekki trúað Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Tölfræði og raunveruleikinn Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Umgengnistálmanir – brot á réttindum barna Einar Hugi Bjarnason skrifar Skoðun Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir skrifar Skoðun Baráttan um þjóðarsálina Alexandra Briem skrifar Skoðun Lagaleg réttindi skipta máli Kári Garðarsson skrifar Skoðun Pride and Progress: Advancing Equality Through Unity Clara Ganslandt skrifar Skoðun Hver rödd skiptir máli! Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Sýnum þeim frelsið Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Endurhæfing skiptir öllu máli í Parkinson Helga G Halldórsdóttir skrifar Skoðun Hinsegin í vinnunni Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Við stöndum þeim næst en fáum ekki rödd Svava Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Sjá meira
Nú er ég stoltur viðvaningur í eldhúsinu, er aldrei beðin um að sjá um jólamatinn og má kenna bæði reynsluleysi og áhugaleysi um getuleysi mitt við pottana. Ég elda afar sjaldan á mínu heimili og kann öllu betur við mig við þvottavélina þar sem ég hef fullkomna stjórn á flokkun og samanbroti. Ég strauja þó ekki nema fyrir fæðingar, en þá strauja ég líka allt. Líka þvottapoka. Hormónar og hreiðurgerð konu í jarðgöngum. En það er ljós við enda ganganna og þessu lýkur blessunarlega með fæðingu barnsins, heimilið fær að leggjast í rúst og konan missir tökin á heimilishaldinu með ælu á öxl og barnabik undir nöglunum. Ég fæ sjaldnast að koma nálægt eldhúsinu og ástæðan er augljós: flest sem ég bý til er óætt, ekkert er tilbúið á sama tíma, eldun annað hvort of eða van, geng ekki frá neinu jafnóðum og eldhúsið eins og eftir tveggja ára barn að eldamennsku lokinni. Þannig að ég er vinsamlegast beðin um að halda mig í þvottahúsinu en það er mér að þakka að mitt fólk gengur um sómasamlega til fara og er ekki í upplituðum, hnökróttum og ljótum fötum alla daga. Einu sinni varð ég þó að elda, slapp blessunarlega við að fara með tvö börn í búð, skapið heldur verra í frúnni en börnunum. Þau eru fín búð. Ég öllu verri. Ef ég fer ein og kaupi í matinn þá passar ekkert saman þegar ég kem heim. Þannig að ég fæ sjaldan að fara ein í búð. Ég var svo heppin að þjóðarréttur Íslendinga var til í frystinum ásamt kartöflum sem ég henti í pott, gúgglaði tímann og sauð þær í um 20 mínútur því mér er það lífsins ómögulegt að muna hvernig maður á að sjóða kartöflur. Þær voru þó í minni kantinum, gæti verið að þær hafi soðið þær of lengi. Við biðum í ofvæni eftir réttinum: ýsa og kartöflur stappaðar með smjöri. Namm! Ýsuna setti ég svo frosna í pott og sauð í um 10 mínútur eftir misvísandi leiðbeiningum af Bland. Hvítlauksbrauðið fór í ofninn á sama tíma og kom heldur hart út 11 mínútum síðar. Fór þó eftir leiðbeiningunum á pakkanum þannig að það var ekki mér að kenna. Nú, þegar ég var að bíða eftir ýsunni þá dettur mér þjóðráð í hug. Ég ákveð að vinna mér í haginn svo ég þyrfti ekki að stappa ofan í hvern og einn. Ég flysja flusið af kartöflunum, teygi mig eftir blendernum og hendi þeim í ásamt rammíslensku smjéri, hélt ég væri með grófstillinguna á - en fínstillingin var það heillin. Á meðan ég hellti vatninu af ýsunni lét ég blenderinn malla í um 20 sekúndur. Þegar ég stoppaði hann og ætlaði að ná í grófstappaðar kartöflurnar þá sá ég að ég búin að búa til kartöflutyggjó. Kartöflutyggjóinu hrærði ég svo við stappaða ýsuna því ég þorði ekki að setja hana í blenderinn. Þetta skánaði þó lítið og börnin borðuðu ekkert af þessum dýrindismat sem þau oftast slafra í sig með bestu lyst. Þau fengu því hart hvítlauksbrauð og mjólk í matinn. Þau sofnuðu södd af þessu fína kolvetni frá Hatting og próteini frá MS. Mér hefur margoft verið ráðlagt að halda mig frá eldamennsku. Mér færi náttúrlega best að éta bara hráfæði eins og gúrkur og gulrætur og ristað brauð með því. Ég er nefnilega fín í að skera og smyrja. Fæ reyndar sjaldnast að halda á hníf hér heima. Maðurinn minn segir að það hafi gleymst að kenna mér að skera með hníf. Held það sé rétt hjá honum. Þetta gengur nú yfirleitt en á meðan ég beiti hnífnum neyðist heimilisfólk að halda sér fjarri. Ég ætti að vera í svona fálkatemjarahönskum til að koma í veg fyrir að ég endi fingralaus fyrir fimmtugt. En hver er efnafræðin á bak við það að kartöflur breyti sér í tyggjó í blender? Einhver sagði sterkjan. Það segir mér ekki neitt enda efnafræði ekki mín sterkasta hlið frekar en eldhúsverkin. Mesta snilldin var þó þegar krakkinn henti disknum sínum á gólfið því það fór enginn matur á gólfið, enda sat tyggjófiskiklessan föst. Ég þurfti gluggasköfu til að ná þessu af disknum. Annars er ýsa og kartöflur stappað saman með smjöri okkar þjóðarréttur. Það er víst hægt að elda kartöflurnar á ýmsan máta að mér skilst og gera þennan rétt enn meira framandi. En kartöflurnar vilja víst ekki fara í blenderinn. Latar húsmæður þurfa því að hysja upp um sig og stappa þær upp á gamla mátann með gaffli. En þessi nýja aðferð mín nýtist engum nema maður ætli sér að kála óvini sínum og láta hann kafna á kartöflutyggjói. Höfundur er leikkona, handritshöfundur og leikstjóri.
Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar
Skoðun Sorglegur uppgjafar doði varðandi áframhaldandi stríðin í dag Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar
Skoðun Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir skrifar
Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar