Rúv hefur gert mikið í aðgengi fyrir táknmálssamfélagið í fjölmiðlum Berglind Stefánsdóttir skrifar 13. desember 2023 15:00 Mig langar til að svara innsendri grein um RÚV og táknmál frá þeim Elsu, Sigurlín Margréti, Kolbrúnu og Guðmundi. Ég svara sem fulltrúi Félags heyrnarlausra, en ég hef verið varaformaður félagsins frá því í vor. Ég var ein af fyrstu táknmálsþulum hjá RÚV þegar táknmálsfréttir hófust þar fyrir 40 árum síðan. Margir hafa velt fyrir sér hvort táknmálsamfélagið sé ólgandi út af uppsagnir táknmálsþula en svo er ekki. Þvert á móti er almenn ánægja með táknmálaðgengi í fjölmiðlinum.. Fyrst langar mig að hrósa RÚV fyrir þetta framtak sem hófst fyrir 40 árum síðan og svo að auka þjónustuna með því að hafa kvöldfréttir táknmálstúlkaðar, það var stórt skref að auka aðgengi okkar að fréttum á þennan hátt í stað þess að hafa einungis 10 mínútna fréttir á táknmáli. Oft gleymist það sem vel er gert, þó að fréttir á táknmáli hafi verið stuttar þá var þetta verulega til bóta og vakti athygli erlendis. Í talsverðan tíma var engin breyting þar á og það tók 40 ár að bæta við þjónustuna sem er ansi langur tími þess má geta að fyrir 40 árum þá voru umræður í Rúv hjá þáverandi dagskrárstjóra og fleiri aðilum hvernig væri hægt að þjóna samfélaginu sem best og ein hugmynd var að túlkur væri í glugga á myndfletinum, líkt og gert var víða erlendis. RÚV á hól skilið að auka þjónustuna og gefa okkur táknmálsfólki færi á að fylgjast með fréttum á jafnræðisgrundvelli. Í stað þess að fá 10 mínútna fréttatíma fáum við að fylgjast með fréttum eins og aðrir. Táknmálstúlkar eru aðgengistæki fyrir okkur, okkar leið til að fá aðgengi að upplýsingum svo það er beinlínis rangt að segja að þeir hafi stolið vinnu af táknmálsþulum enda er þetta tvennt ólíkt. Ég sjálf hef samanburð við þjónustuna í Noregi, eftir 11 ára búsetu þar í landi, NRK norska sjónvarpið fór fyrst af stað að táknmálstúlkun árið 2000 á sérstökum sjónvarps rásum og er svo enn þann dag í dag, svo að þau hafa nú 23 ára reynslu. Táknmálstúlkaðar fréttir eru hluti af þjónustu við samfélagið þar sem enginn vill missa og segja Norðmenn sjálfir að það sé mikilvægt að táknmálssamfélagið sé hluti af stóra samfélaginu. Í Noregi eru einnig sérstakar táknmálsfréttir fluttar af málhöfum auk þess sem NRK kaupir ýmsa þætti á táknmáli sem framleiddir eru af öðrum. Hjá NRK koma margir fagmenn að fréttum sem fluttar eru af málhöfum með táknforða, vali á fréttum og klæðnaði. Þau hefðu aldrei samþykkt vinnubrögð eins og hafa tíðkast hér á landi þar sem var ekkert eftirlit með starfi táknmálsþula sem höfðu fullt frjálsræði með vali á fréttum, sem dæmi má nefna að oft voru fréttirnar frá hádegi en ekki kvöldfréttum, sem komu að litlu gagni. Þegar Félag heyrnarlausra hóf samvinnu við RÚV var lögð áhersla að vera sem næst kvöldfréttum. Það er ekki nóg að vera málhafar eins og önnur tungumál þarf að vanda sig vel og svo gæðin séu góð. Hér á landi hefur þetta farið á annan veg. Táknmálsþulir hafa ekki unnið í teymi, líkt og gert er í Noregi. Þar skorti á samvinnu, það hefði mátt funda með öðrum málhöfum til að fá upplýsingar frá samfélaginu hvað mætti betur fara og eins að funda sín á milli til að fara yfir táknforða og rýna í störf hvers annars. Ef hver er að vinna í sínu horni gefur það auga leið að gæðin hraka og það sá ég þegar ég flutti til Íslands fyrir þremur árum síðan og gerði strax við það athugasemdir. Félag heyrnarlausra mátti ekki koma með tillögur að úrbótum enda voru þau sjálfstæðir verktakar. Fyrir mitt leyti þá mátti taka hlé á táknmálsfréttum og endurskoða kerfið. Það er alltaf leiðinlegt að missa vinnu, sérlega eftir langan starfsferil en þarna þurfti að staldra við og skoða hagsmuni táknmálssamfélagsins í heild. Við vildum meira en 10 mínútna fréttir og þegar RÚV lagði fyrir könnun hjá félagsmönnum Félags heyrnarlausra þá sýndi það sig að félagsmenn vildu táknmálstúlkaðar fréttir og einnig túlkun á þáttum líkt og Kastljós. Margir kusu einnig að halda fréttum með táknmálsþulum en spurning er hvort það sé þörf vegna smæðar samfélagsins, sem telur um 200 manns en til samanburðar er í Noregi 5000 manna samfélag. Ég sá spurningalistann sem var sendur félagsmönnum og spurningarnar voru einfaldar auk þess sem félagsmenn höfðu aðgengi að táknmálstalandi starfsfólki félagsins ef þörf krafði. Íslenskt táknmál er fyrir okkur öll sem málið nota, ekki eingöngu fjóra málhafa. Ég dreg ekki út því hversu slæmt það er fyrir þau fjögur að missa vinnuna en þetta var hlutastarf og að senda reikning til Félags heyrnarlausra upp á hálfa milljón er ekki eðlilegt. Verktakar sem vinna sjálfstætt, sem starfa án að komu félagsin og hafa ekki viljað afskipti þess en vilja að félagið greiði lögfræðikostnað. Félagið er með samning við lögfræðing og eðlilegast er að kanna málið fyrst hjá Félagi heyrnarlausra. Ég hef fulla trú á að RÚV hafi vilja til að bæta þjónustuna enn meir og bíð spennt eftir nýjum andlitum, nýjum málhöfum og ferskum hugmyndum. Höfundur er varaformaður Félags heyrnarlausra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Táknmál Ríkisútvarpið Mest lesið Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson skrifar Sjá meira
Mig langar til að svara innsendri grein um RÚV og táknmál frá þeim Elsu, Sigurlín Margréti, Kolbrúnu og Guðmundi. Ég svara sem fulltrúi Félags heyrnarlausra, en ég hef verið varaformaður félagsins frá því í vor. Ég var ein af fyrstu táknmálsþulum hjá RÚV þegar táknmálsfréttir hófust þar fyrir 40 árum síðan. Margir hafa velt fyrir sér hvort táknmálsamfélagið sé ólgandi út af uppsagnir táknmálsþula en svo er ekki. Þvert á móti er almenn ánægja með táknmálaðgengi í fjölmiðlinum.. Fyrst langar mig að hrósa RÚV fyrir þetta framtak sem hófst fyrir 40 árum síðan og svo að auka þjónustuna með því að hafa kvöldfréttir táknmálstúlkaðar, það var stórt skref að auka aðgengi okkar að fréttum á þennan hátt í stað þess að hafa einungis 10 mínútna fréttir á táknmáli. Oft gleymist það sem vel er gert, þó að fréttir á táknmáli hafi verið stuttar þá var þetta verulega til bóta og vakti athygli erlendis. Í talsverðan tíma var engin breyting þar á og það tók 40 ár að bæta við þjónustuna sem er ansi langur tími þess má geta að fyrir 40 árum þá voru umræður í Rúv hjá þáverandi dagskrárstjóra og fleiri aðilum hvernig væri hægt að þjóna samfélaginu sem best og ein hugmynd var að túlkur væri í glugga á myndfletinum, líkt og gert var víða erlendis. RÚV á hól skilið að auka þjónustuna og gefa okkur táknmálsfólki færi á að fylgjast með fréttum á jafnræðisgrundvelli. Í stað þess að fá 10 mínútna fréttatíma fáum við að fylgjast með fréttum eins og aðrir. Táknmálstúlkar eru aðgengistæki fyrir okkur, okkar leið til að fá aðgengi að upplýsingum svo það er beinlínis rangt að segja að þeir hafi stolið vinnu af táknmálsþulum enda er þetta tvennt ólíkt. Ég sjálf hef samanburð við þjónustuna í Noregi, eftir 11 ára búsetu þar í landi, NRK norska sjónvarpið fór fyrst af stað að táknmálstúlkun árið 2000 á sérstökum sjónvarps rásum og er svo enn þann dag í dag, svo að þau hafa nú 23 ára reynslu. Táknmálstúlkaðar fréttir eru hluti af þjónustu við samfélagið þar sem enginn vill missa og segja Norðmenn sjálfir að það sé mikilvægt að táknmálssamfélagið sé hluti af stóra samfélaginu. Í Noregi eru einnig sérstakar táknmálsfréttir fluttar af málhöfum auk þess sem NRK kaupir ýmsa þætti á táknmáli sem framleiddir eru af öðrum. Hjá NRK koma margir fagmenn að fréttum sem fluttar eru af málhöfum með táknforða, vali á fréttum og klæðnaði. Þau hefðu aldrei samþykkt vinnubrögð eins og hafa tíðkast hér á landi þar sem var ekkert eftirlit með starfi táknmálsþula sem höfðu fullt frjálsræði með vali á fréttum, sem dæmi má nefna að oft voru fréttirnar frá hádegi en ekki kvöldfréttum, sem komu að litlu gagni. Þegar Félag heyrnarlausra hóf samvinnu við RÚV var lögð áhersla að vera sem næst kvöldfréttum. Það er ekki nóg að vera málhafar eins og önnur tungumál þarf að vanda sig vel og svo gæðin séu góð. Hér á landi hefur þetta farið á annan veg. Táknmálsþulir hafa ekki unnið í teymi, líkt og gert er í Noregi. Þar skorti á samvinnu, það hefði mátt funda með öðrum málhöfum til að fá upplýsingar frá samfélaginu hvað mætti betur fara og eins að funda sín á milli til að fara yfir táknforða og rýna í störf hvers annars. Ef hver er að vinna í sínu horni gefur það auga leið að gæðin hraka og það sá ég þegar ég flutti til Íslands fyrir þremur árum síðan og gerði strax við það athugasemdir. Félag heyrnarlausra mátti ekki koma með tillögur að úrbótum enda voru þau sjálfstæðir verktakar. Fyrir mitt leyti þá mátti taka hlé á táknmálsfréttum og endurskoða kerfið. Það er alltaf leiðinlegt að missa vinnu, sérlega eftir langan starfsferil en þarna þurfti að staldra við og skoða hagsmuni táknmálssamfélagsins í heild. Við vildum meira en 10 mínútna fréttir og þegar RÚV lagði fyrir könnun hjá félagsmönnum Félags heyrnarlausra þá sýndi það sig að félagsmenn vildu táknmálstúlkaðar fréttir og einnig túlkun á þáttum líkt og Kastljós. Margir kusu einnig að halda fréttum með táknmálsþulum en spurning er hvort það sé þörf vegna smæðar samfélagsins, sem telur um 200 manns en til samanburðar er í Noregi 5000 manna samfélag. Ég sá spurningalistann sem var sendur félagsmönnum og spurningarnar voru einfaldar auk þess sem félagsmenn höfðu aðgengi að táknmálstalandi starfsfólki félagsins ef þörf krafði. Íslenskt táknmál er fyrir okkur öll sem málið nota, ekki eingöngu fjóra málhafa. Ég dreg ekki út því hversu slæmt það er fyrir þau fjögur að missa vinnuna en þetta var hlutastarf og að senda reikning til Félags heyrnarlausra upp á hálfa milljón er ekki eðlilegt. Verktakar sem vinna sjálfstætt, sem starfa án að komu félagsin og hafa ekki viljað afskipti þess en vilja að félagið greiði lögfræðikostnað. Félagið er með samning við lögfræðing og eðlilegast er að kanna málið fyrst hjá Félagi heyrnarlausra. Ég hef fulla trú á að RÚV hafi vilja til að bæta þjónustuna enn meir og bíð spennt eftir nýjum andlitum, nýjum málhöfum og ferskum hugmyndum. Höfundur er varaformaður Félags heyrnarlausra.
Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun
Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar
Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun
Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun