Ávísanir geri ekkert til að minnka alvarlegasta skaðann Árni Sæberg skrifar 17. desember 2023 11:02 Bjarni Össurarson Rafnar, geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala, og Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ. Vísir Geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala og framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ segja það að skrifa út morfíntöflur fyrir fíkla ekki taka á mestu hættunni sem steðjar að þeim. Þau Bjarni Össurarson Rafnar, geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala, og Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ, hafa ritað grein um lyfjameðferð í skaðaminnkun. Þau segja tilefni skrifanna umræðu sem hefur átt sér stað vegna ávísana sjálfstætt starfandi læknis á morfíntöflum í nafni skaðaminnkunar, til handa fólks sem sprautar í æð. Þar vísa þau til máls Árna Tómasar Ragnarssonar, gigtarlæknis sem sviptur var læknaleyfi sínu að hluta á dögunum og má því ekki ávísa lyfjum til sjúklinga sinna. Árni Tómas hefur skrifað talsvert út af lyfjum undanfarin ár en hann aðhyllist skaðaminnkunarúrræði sem til að mynda Frú Ragnheiður hefur keyrt á. „Ég hef starfað sem læknir í 40 ár og í því felst að minnka skaðann af sjúkdómum fólks og láta því líða betur,“ sagði Árni Tómas Ragnarsson í samtali við mbl.is í fyrra. Landlæknir hefur nú gripið í taumana og Árni Tómas hefur verið settur í skammarkrókinn. Fólk sprauti sig áfram Ef marka má skrif þeirra Bjarna og Valgerðar fagna þau ákvörðun Landlæknis um að svipta Árna Tómas valdi til að ávísa morfíni í töfluformi til fíkla sem sprauta sig í æð. Þau segja að beinn skaði á líkamlega heilsu einstaklinga sem sprauta í æð sé fyrst og fremst tvenns konar. Fyrst sé sprautunotkunin sjálf, sem beri með sér hættu á alvarlegum bakteríusýkingum, til dæmis sýking á hjartalokum, og veirusýkingum sem smitast milli manna með blóði, HIV og lifrarbólga. Síðan sé hættan af lyfjaflokknum sjálfum, sem í tilfelli ópíóíða er dauði við ofskammt. „Að skrifa morfíntöflur á stofu tekur ekki á neinum af þessum þáttum. Fólk sprautar sig áfram og er áfram í hættu hvað varðar sýkingar og ofskammt. Vissulega veit neytandinn hversu mikið magn er í hverri töflu sem gæti minnkað hættu á ofskammti. Hins vegar eru töflur ekki hannaðar til að sprauta þeim muldum beint í æð, í þeim eru margs konar aukaefni sem geta haft skaðleg áhrif á ýmis líffæri.“ Engin gögn styðji aðferðir Árna Tómasar Þau segja grunngildi heilbrigðisstétta vera að valda ekki skaða. Þess vegna verði allar meðferðir og inngrip að hafa traustan vísindalegan grunn. Engin vísindaleg gögn liggi fyrir sem sýna fram á að ávísun morfíns á töfluformi á stofu minnki skaða hjá fólki sem sprautar í æð. Það sé enginn eðlismunur á að ávísa morfíntöflum eða OxyContin, bæði efnin séu ópíóíðar sem valda dauða í ofskammti. „Hver er ábyrgð læknis ef einstaklingur í fíknivanda fær hjá honum ávísað morfíntöflum og deyr síðan úr ofskammti? Eða þá þegar þriðji aðili deyr sem keypti efnið af skjólstæðingi læknisins?“ Góð meðferð þegar til Bjarni og Valgerður segja svo vilja til að mjög góð meðferð sé til við við ópíóíðafíkn. Hún byggi á áratuga rannsóknum sem hafi sýnt frábæran árangur. Meðferðin kallist viðhaldsmeðferð og byggi á reglulegum stuðningi fagaðila ásamt lyfjagjöf. Þessi meðferð sé veitt hjá SÁÁ og í minna mæli á fíknigeðdeild Landspítala. Upprunalega hafi lyfið methadone verið notað en síðustu tuttugu ár hafi lyfið buprenorphine (Suboxoneâ, Buvidalâ) tekið við. Ástæðan sé að þetta lyf sé öflugt, öruggt og hreinlega verji fólk gegn ofskammti. Ekki sé hægt að sprauta því í æð og það valdi ekki dauða í ofskammti. Í seinni tíð sé buprenorphine í vaxandi notkun hjá þeim sem stunda skaðaminnkandi meðferð, það er að segja þröskuldur fyrir að ávísa þessu örugga lyfi hafi sífellt lækkað. „Ef styðja á enn frekar skaðaminnkun fyrir fólk sem sprautar ópíóíðum í æð, ætti að styðja við ráðlagða lyfjameðferð (viðhaldsmeðferð) sem nú er veitt í vel skilgreindu og faglegu umhverfi og auðvelda aðgengi að henni t.d. í nær umhverfi með faglegri skaðaminnkun. Lyfjagjöf er einungis einn af mörgum þáttum skaðaminnkunar. Skaðaminnkun er mikilvæg og er í dag stunduð af mörgum aðilum á Íslandi t.d. Frú Ragnheiði, SÁÁ, geðdeild og smitsjúkdómadeild Landspítala og VOR teymi Reykjavíkurborgar. Stefnumörkun í þessum málaflokki stendur nú yfir í Heilbrigðisráðuneytinu.“ Fíkn Heilbrigðismál SÁÁ Landspítalinn Lyf Tengdar fréttir Segir sviptingu Árna Tómasar mögulega ekki hugsaða til enda Greint var frá því í gær að Árni Tómas Ragnarsson gigtarlæknir hafi verið sviptur læknaleyfi sínu að hluta og gæti ekki lengur ávísað lyfjum til sjúklinga sinna. Árni hefur aðstoðað hóp fíkla en hann aðhyllist skaðaminnkandi úrúrræði. 15. desember 2023 08:30 Mest lesið Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Innlent Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Innlent Framtíð kirkjunnar enn óráðin Innlent Margt ábótavant við byggingu Brákarborgar Innlent Fyrirsjáanlegar deilur: Valdamesti maður heims og sá ríkasti hnakkrífast Erlent Nýtt slagorð Ísland Duty Free: „Ég er á leiðinni“ Innlent Eldar loguðu í Kænugarði eftir umfangsmiklar árásir Rússa Erlent Strandveiðisjómenn vilji aftur fá kvóta sem þeir hafi selt frá sér Innlent Ferðamaður ók húsbíl niður göngustíg Innlent Braust inn hjá vinsælum hársnyrti og hafði af honum vegabréfið Innlent Fleiri fréttir Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Neitaði að blása í áfengismæli Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Margt ábótavant við byggingu Brákarborgar Framtíð kirkjunnar enn óráðin Strandveiðisjómenn vilji aftur fá kvóta sem þeir hafi selt frá sér Nýtt slagorð Ísland Duty Free: „Ég er á leiðinni“ Börn verði að fá þau skilaboð að ofbeldi gegn þeim sé aldrei réttlætanlegt Gestum ráðið frá að heimsækja Dettifoss vegna stórrar skriðu Inga Sæland segist vera allt of löt að hreyfa sig Fá Barnaverndarmál leiða til ákæru og Herkastalinn í nýjar hendur Ísland, þvert á flokka boðar til annarra mótmæla Parísarhjólið rís á ný Lögregla fann bakpoka fullan af skilríkjum Braust inn hjá vinsælum hársnyrti og hafði af honum vegabréfið Sérsveitin kölluð út vegna vopnaðs manns Ferðamaður ók húsbíl niður göngustíg Biðjast afsökunar á ummælum björgunarmanns Dómar fólks sem sótti fíkniefni fyrir salann sinn mildaðir Dómur yfir Erni Geirdal mildaður Óskýrt hvort loftbyssuskot að hinsegin fólki hafi verið hatursglæpur Ljósmyndaskólinn lokar dyrum sínum: „Þetta er mikil sorg“ Málinu lokið með sátt: „Við erum mjög sáttar með niðurstöðuna“ Fimmtíu vilja nýja stöðu verkefnastjóra samskipta Metfjöldi barna í Kvennaathvarfinu Þaggaði niður í þingmönnum sem sögðu Kristrúnu snúa út úr Ekkert sem bendi til þess að Víðir hafi stigið yfir strikið Leigubílstjórar ósáttir við lokun skúrsins: „Aumingjaskapur í þeim“ „Þetta er úrkoma sem má vænta á einhverra áratuga fresti“ Metfjöldi barna í Kvennaathvarfinu og sérfræðingur segir Víði ekki hafa brotið reglur Sjá meira
Þau Bjarni Össurarson Rafnar, geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala, og Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ, hafa ritað grein um lyfjameðferð í skaðaminnkun. Þau segja tilefni skrifanna umræðu sem hefur átt sér stað vegna ávísana sjálfstætt starfandi læknis á morfíntöflum í nafni skaðaminnkunar, til handa fólks sem sprautar í æð. Þar vísa þau til máls Árna Tómasar Ragnarssonar, gigtarlæknis sem sviptur var læknaleyfi sínu að hluta á dögunum og má því ekki ávísa lyfjum til sjúklinga sinna. Árni Tómas hefur skrifað talsvert út af lyfjum undanfarin ár en hann aðhyllist skaðaminnkunarúrræði sem til að mynda Frú Ragnheiður hefur keyrt á. „Ég hef starfað sem læknir í 40 ár og í því felst að minnka skaðann af sjúkdómum fólks og láta því líða betur,“ sagði Árni Tómas Ragnarsson í samtali við mbl.is í fyrra. Landlæknir hefur nú gripið í taumana og Árni Tómas hefur verið settur í skammarkrókinn. Fólk sprauti sig áfram Ef marka má skrif þeirra Bjarna og Valgerðar fagna þau ákvörðun Landlæknis um að svipta Árna Tómas valdi til að ávísa morfíni í töfluformi til fíkla sem sprauta sig í æð. Þau segja að beinn skaði á líkamlega heilsu einstaklinga sem sprauta í æð sé fyrst og fremst tvenns konar. Fyrst sé sprautunotkunin sjálf, sem beri með sér hættu á alvarlegum bakteríusýkingum, til dæmis sýking á hjartalokum, og veirusýkingum sem smitast milli manna með blóði, HIV og lifrarbólga. Síðan sé hættan af lyfjaflokknum sjálfum, sem í tilfelli ópíóíða er dauði við ofskammt. „Að skrifa morfíntöflur á stofu tekur ekki á neinum af þessum þáttum. Fólk sprautar sig áfram og er áfram í hættu hvað varðar sýkingar og ofskammt. Vissulega veit neytandinn hversu mikið magn er í hverri töflu sem gæti minnkað hættu á ofskammti. Hins vegar eru töflur ekki hannaðar til að sprauta þeim muldum beint í æð, í þeim eru margs konar aukaefni sem geta haft skaðleg áhrif á ýmis líffæri.“ Engin gögn styðji aðferðir Árna Tómasar Þau segja grunngildi heilbrigðisstétta vera að valda ekki skaða. Þess vegna verði allar meðferðir og inngrip að hafa traustan vísindalegan grunn. Engin vísindaleg gögn liggi fyrir sem sýna fram á að ávísun morfíns á töfluformi á stofu minnki skaða hjá fólki sem sprautar í æð. Það sé enginn eðlismunur á að ávísa morfíntöflum eða OxyContin, bæði efnin séu ópíóíðar sem valda dauða í ofskammti. „Hver er ábyrgð læknis ef einstaklingur í fíknivanda fær hjá honum ávísað morfíntöflum og deyr síðan úr ofskammti? Eða þá þegar þriðji aðili deyr sem keypti efnið af skjólstæðingi læknisins?“ Góð meðferð þegar til Bjarni og Valgerður segja svo vilja til að mjög góð meðferð sé til við við ópíóíðafíkn. Hún byggi á áratuga rannsóknum sem hafi sýnt frábæran árangur. Meðferðin kallist viðhaldsmeðferð og byggi á reglulegum stuðningi fagaðila ásamt lyfjagjöf. Þessi meðferð sé veitt hjá SÁÁ og í minna mæli á fíknigeðdeild Landspítala. Upprunalega hafi lyfið methadone verið notað en síðustu tuttugu ár hafi lyfið buprenorphine (Suboxoneâ, Buvidalâ) tekið við. Ástæðan sé að þetta lyf sé öflugt, öruggt og hreinlega verji fólk gegn ofskammti. Ekki sé hægt að sprauta því í æð og það valdi ekki dauða í ofskammti. Í seinni tíð sé buprenorphine í vaxandi notkun hjá þeim sem stunda skaðaminnkandi meðferð, það er að segja þröskuldur fyrir að ávísa þessu örugga lyfi hafi sífellt lækkað. „Ef styðja á enn frekar skaðaminnkun fyrir fólk sem sprautar ópíóíðum í æð, ætti að styðja við ráðlagða lyfjameðferð (viðhaldsmeðferð) sem nú er veitt í vel skilgreindu og faglegu umhverfi og auðvelda aðgengi að henni t.d. í nær umhverfi með faglegri skaðaminnkun. Lyfjagjöf er einungis einn af mörgum þáttum skaðaminnkunar. Skaðaminnkun er mikilvæg og er í dag stunduð af mörgum aðilum á Íslandi t.d. Frú Ragnheiði, SÁÁ, geðdeild og smitsjúkdómadeild Landspítala og VOR teymi Reykjavíkurborgar. Stefnumörkun í þessum málaflokki stendur nú yfir í Heilbrigðisráðuneytinu.“
Fíkn Heilbrigðismál SÁÁ Landspítalinn Lyf Tengdar fréttir Segir sviptingu Árna Tómasar mögulega ekki hugsaða til enda Greint var frá því í gær að Árni Tómas Ragnarsson gigtarlæknir hafi verið sviptur læknaleyfi sínu að hluta og gæti ekki lengur ávísað lyfjum til sjúklinga sinna. Árni hefur aðstoðað hóp fíkla en hann aðhyllist skaðaminnkandi úrúrræði. 15. desember 2023 08:30 Mest lesið Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Innlent Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Innlent Framtíð kirkjunnar enn óráðin Innlent Margt ábótavant við byggingu Brákarborgar Innlent Fyrirsjáanlegar deilur: Valdamesti maður heims og sá ríkasti hnakkrífast Erlent Nýtt slagorð Ísland Duty Free: „Ég er á leiðinni“ Innlent Eldar loguðu í Kænugarði eftir umfangsmiklar árásir Rússa Erlent Strandveiðisjómenn vilji aftur fá kvóta sem þeir hafi selt frá sér Innlent Ferðamaður ók húsbíl niður göngustíg Innlent Braust inn hjá vinsælum hársnyrti og hafði af honum vegabréfið Innlent Fleiri fréttir Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Neitaði að blása í áfengismæli Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Margt ábótavant við byggingu Brákarborgar Framtíð kirkjunnar enn óráðin Strandveiðisjómenn vilji aftur fá kvóta sem þeir hafi selt frá sér Nýtt slagorð Ísland Duty Free: „Ég er á leiðinni“ Börn verði að fá þau skilaboð að ofbeldi gegn þeim sé aldrei réttlætanlegt Gestum ráðið frá að heimsækja Dettifoss vegna stórrar skriðu Inga Sæland segist vera allt of löt að hreyfa sig Fá Barnaverndarmál leiða til ákæru og Herkastalinn í nýjar hendur Ísland, þvert á flokka boðar til annarra mótmæla Parísarhjólið rís á ný Lögregla fann bakpoka fullan af skilríkjum Braust inn hjá vinsælum hársnyrti og hafði af honum vegabréfið Sérsveitin kölluð út vegna vopnaðs manns Ferðamaður ók húsbíl niður göngustíg Biðjast afsökunar á ummælum björgunarmanns Dómar fólks sem sótti fíkniefni fyrir salann sinn mildaðir Dómur yfir Erni Geirdal mildaður Óskýrt hvort loftbyssuskot að hinsegin fólki hafi verið hatursglæpur Ljósmyndaskólinn lokar dyrum sínum: „Þetta er mikil sorg“ Málinu lokið með sátt: „Við erum mjög sáttar með niðurstöðuna“ Fimmtíu vilja nýja stöðu verkefnastjóra samskipta Metfjöldi barna í Kvennaathvarfinu Þaggaði niður í þingmönnum sem sögðu Kristrúnu snúa út úr Ekkert sem bendi til þess að Víðir hafi stigið yfir strikið Leigubílstjórar ósáttir við lokun skúrsins: „Aumingjaskapur í þeim“ „Þetta er úrkoma sem má vænta á einhverra áratuga fresti“ Metfjöldi barna í Kvennaathvarfinu og sérfræðingur segir Víði ekki hafa brotið reglur Sjá meira
Segir sviptingu Árna Tómasar mögulega ekki hugsaða til enda Greint var frá því í gær að Árni Tómas Ragnarsson gigtarlæknir hafi verið sviptur læknaleyfi sínu að hluta og gæti ekki lengur ávísað lyfjum til sjúklinga sinna. Árni hefur aðstoðað hóp fíkla en hann aðhyllist skaðaminnkandi úrúrræði. 15. desember 2023 08:30