Dr. Bjarni Már Magnússon, deildarforseti lagadeildar Bifrastar, er í stjórn verkefnisins og segir vernd internetinnviða vera eitt stærsta varnar- og öryggismál Evrópu og þá sérstaklega Íslands. Innrás Rússa í Úkraínu brýni nauðsyn þess að tryggja internettengingu við umheiminn.
Gervihnettirnir með hundraðshluta gangaflutningsgetunnar
Verkefnið snýst um að þróa kerfi til að hægt sé að flytja gögn hratt og örugglega milli landa í gegnum gervihnetti laskist sæstrengirnir. Bjarni segir flutningsgetu núverandi gervihnattakerfa ekki vera næga til að hægt væri að tryggja tengingu við umheiminn. Það geti ekki flutt nema tæplega hundraðshluta þess sem sæstrengirnir geta. Bloomberg hefur eftir Bjarna að það þurfi ekki nema þrjár, fjórar sprengjur á rétta staði og allt samband Íslands við heiminn er rofið.
Atlantshafsbandalagið hefur ákveðið að veita verkefninu stuðning sem nemur 400 þúsund evrum eða rétt tæpum sextíu milljónum íslenskra króna. Fjárveitingin er á vegum átaks bandalagsins sem heitir Vísindi í þágu friðar og öryggis.
Í frétt Bloomberg frá í dag um verkefnið segir að Atlantshafsbandalagið hafi vaxandi áhyggjur af öryggi sæstrengja sem eru máttarstólpar internettengingar heimsins. Sæstrengir bera rúmlega trilljón króna virði af viðskiptum á hverjum einasta degi. Þess má geta að hin íslenska trilljón samsvarar hinni ensku kvadrilljón.
Ráðandi öfl innan bandalagsins hafi því verið að skoða hvernig hægt sé að bæta öryggi þessara strengja síðastliðna mánuði. Á síðasta ári var til að mynda sérstjórnstöð komið upp til að bregðast við tilfellum spjalla á neðansjávarköplum í kjölfar sprengingarinnar sem rauf Nord Stream 2-gasleiðsluna.
Aukin trygging fyrir Ísland
Áður en vinna hefst við að koma upp sjálfu kerfinu verður tveimur árum varið í að prufukeyra frumgerðir að sögn blaðamanns Bloomberg. Verkefnið sjálft ber hið þjála nafn Hybrid Space and Submarine Architecture to Ensure Information Security of Telecommunications upp á ensku sem gæti útlagst á íslensku sem Samsettir geim- og neðansjávarinnviðir til að tryggja upplýsingaöryggi fjarskipta. En enska nafnið er iðulega skammstafað sem HEIST.
„Með nægum tíma og með því að berja höfuðin okkar nógu oft utan í vegg erum við viss um að okkur takist þetta,“ hefur Bloomberg eftir Gregory Falco sem er í stjórn verkefnisins ásamt Bjarna. Hann starfar hjá Cornell-háskóla.
Íslenska netöryggisfyrirtækið Syndis tekur einnig þátt í verkefninu. Theódór Gíslason, tæknistjóri hjá Syndis, segist hlakka til að niðurstöður verkefnisins komi Íslandi til gagns í formi aukinnar tryggingar í tilfelli árásar á sæstrengina okkar.
