Gögn sem ekki er hægt að TReysta Kristófer Már Maronsson skrifar 11. september 2024 18:33 Í gær birti ég hér grein undir nafninu “Þið mótmælið… afleiðingum eigin gjörða”. Greinin var svargrein við hluta af grein formanns VR og þingmanns Flokks fólksins þar sem þau boðuðu fólk með sér til mótmæla á Austurvelli. Í upphafi greinar tók ég dæmi þeirra af einstæðri móður í erfiðri stöðu og reyndi að átta mig á forsendunum. Til þess notaði ég m.a. reiknivél sem var að finna á vef TR (Tryggingastofnunar Ríkisins), opinberrar stofnunar, til þess að reyna að áætla hvaða ráðstöfunartekjur einstæða móðirin hefði. Það voru mistök, enda komst ég að því eftir á að reiknivélin var gölluð. Það kom hvergi fram þegar forsendurnar voru slegnar inn. Mér fannst tekjurnar háar, miðað við umræðuna um kjör öryrkja, þegar ég hafði slegið inn forsendurnar. Ég skoðaði reiknivélina aftur og bað annan aðila um að athuga hvort hann fengi sömu niðurstöður. Ég skoðaði einnig upplýsingar um fjárhæðir örorku- og endurhæfingarlífeyris á vefsíðu TR og gat ekki séð að þar væru einhverjir fyrirvarar. Hér má sjá hvað stendur þar: Þá er nánar fjallað um framfærsluuppbót þar sem sagt að hún greiðist sjálfkrafa þeim sem eru undir viðmiðunartekjum. Margir hafa sagt mér, misfallega, að ég hefði nú átt að vita að þessi niðurstaða gæti ekki verið rétt. Í einfeldni minni hélt ég að ég væri með réttar tölur í höndunum þegar ég var búinn að skoða reiknivél, sem opinber stofnun birtir á island.is og nánari útskýringar sem birtar eru þar. Mér hefur verið gert ljóst að þessi opinberu gögn eru röng sem ég vísaði í - í góðri trú. Reiknivélin hefur nú verið tekin úr umferð, sem er vel og rétt hjá TR á meðan unnið er að viðgerð á henni. Ég vona að TR skýri einnig í kjölfarið betur út hvernig fjárhæðirnar spila saman á vefsíðu sinni. Mér þykir leitt að þessi mistök hafi átt sér stað. Ég vísaði í opinber gögn mér til stuðnings og vildi trúa því að þau væru rétt. Stundum er sagt um gögn á lélegri íslensku: “bullshit in, bullshit out” og er þá vísað í að gagnavinnsla skili ekki réttum niðurstöðum ef gögnin eru ekki rétt. Það á vel við í þessu tilfelli. Við hefðum að vísu getað sloppið við þennan misskilning ef greinarhöfundar hefðu upprunalega vísað í gögn og birt ráðstöfunartekjur einstæðu móðurinnar frekar en að skilja þann hluta eftir fyrir ímyndunaraflið. Þá þyrftu lesendur eins og ég ekki að gefa sér forsendur. Mig langaði raunverulega að vita hver staðan væri, því það er mikilvægt að við grípum utan um þá sem minnst hafa á milli handanna. Hver er þá staðan í raun og veru? Hér er uppfærður útreikningur eftir að hafa ráðfært mig við aðila sem er betur að sér í örorkulífeyriskerfinu en ég: Frá TR eftir skatt: tæplega 475 þús. kr. Barna- og vaxtabætur: tæplega 124 þús. kr.Samtals: rúmlega 598 þús. kr. sé öllum bótum deilt jafnt á mánuði, en barna- og vaxtabætur greiðast ársfjórðungslega Þessu til viðbótar fær einstæða móðirin 200 þús kr. í sérstakan vaxtastuðning í ár (16.667 kr. ef deilt á 12 mánuði) sem hún getur notað til að lækka afborgun húsnæðislánsins og myndi þá auka ráðstöfunartekjur á meðan heimildin er nýtt. Þetta er auðvitað allt saman eftir að ég gef mér ákveðnar forsendur, t.d. um eignastöðu, en ég birti útreikninga mína fyrir hvern sem er að skoða og talan gæti verið einhversstaðar á þessu bili ef það eru ekki fleiri villur í reiknivél og upplýsingum á vefsíðu TR. Ráðstöfunartekjurnar væru svo hærri ef einstæða móðirin hefði einhverjar atvinnutekjur sjálf, en það hafa ekki allir öryrkjar kost á að afla sér tekna og því ákvað ég að miða við engar tekjur. Ég var ekki að gera lítið úr öryrkjum Í fyrri grein minni var ekki meiningin að gera lítið úr öryrkjum eða segja að einstæða móðirin hefði það bara sæmilegt. Ég bað fólk um að dæma fyrir sig hvort þetta væri glæpsamlegt ofbeldi eins og það var kallað. Það eru stór orð að tala um glæpsamlegt ofbeldi. Miðað við uppfærðar ráðstöfunartekjur og þær forsendur sem gefnar voru upp um afborganir þá væri afborgun af verðtryggðu láni um 26% af ráðstöfunartekjum (155 þús. kr. á mánuði) og af óverðtryggðu láni um 45% af ráðstöfunartekjum (270 þús. kr. á mánuði) án sérstaks vaxtastuðnings. Mér finnst mikilvægt að allar forsendur séu settar fram þegar við ræðum um kjör fólks. Slík umræða verður að byggja á staðreyndum en ekki tilfinningum - því kerfin okkar eru flókin. Hvort sem það er örorkulífeyris-, barnabóta- eða skattkerfið. Mín persónulega skoðun er sú að þessi einstæða móðir sem er vitnað í geti ráðið við afborgun á verðtryggðu láni m.v. þessar forsendur reynist þær réttar. Ég hef hins vegar mun meiri áhyggjur af þeim sem ekki hafa getað eignast fasteign, hvort sem það eru öryrkjar eða heilsuhraustir. Þessi grein er birt til þess að leiðrétta villur sem rötuðu í inngang greinar minnar í gær. Það er ekki gott að gögn frá opinberri stofnun séu röng og ekki nægilega skýr. Það er alltaf hægt að gera enn betur og ég mun sannarlega læra af þessu. Það breytir því ekki að það sem á eftir kom í greininni var aðalatriðið og þar var vísað í gögn OECD og skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Ég ætla að leyfa mér að treysta því að þessar alþjóðlegu stofnanir séu með rétt gögn. Ég mun svara Ragnari Þór sérstaklega í grein, en mér fannst viðeigandi að þessi grein skyldi fjalla eingöngu um villurnar sem var að finna í inngangi fyrri greinar minnar og þær leiðréttar með réttum tölum. Höfundur er hagfræðingur og starfsmaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjálfstæðisflokkurinn Fjármál heimilisins Verðlag Efnahagsmál Kristófer Már Maronsson Mest lesið Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson Skoðun Skoðun Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Sjá meira
Í gær birti ég hér grein undir nafninu “Þið mótmælið… afleiðingum eigin gjörða”. Greinin var svargrein við hluta af grein formanns VR og þingmanns Flokks fólksins þar sem þau boðuðu fólk með sér til mótmæla á Austurvelli. Í upphafi greinar tók ég dæmi þeirra af einstæðri móður í erfiðri stöðu og reyndi að átta mig á forsendunum. Til þess notaði ég m.a. reiknivél sem var að finna á vef TR (Tryggingastofnunar Ríkisins), opinberrar stofnunar, til þess að reyna að áætla hvaða ráðstöfunartekjur einstæða móðirin hefði. Það voru mistök, enda komst ég að því eftir á að reiknivélin var gölluð. Það kom hvergi fram þegar forsendurnar voru slegnar inn. Mér fannst tekjurnar háar, miðað við umræðuna um kjör öryrkja, þegar ég hafði slegið inn forsendurnar. Ég skoðaði reiknivélina aftur og bað annan aðila um að athuga hvort hann fengi sömu niðurstöður. Ég skoðaði einnig upplýsingar um fjárhæðir örorku- og endurhæfingarlífeyris á vefsíðu TR og gat ekki séð að þar væru einhverjir fyrirvarar. Hér má sjá hvað stendur þar: Þá er nánar fjallað um framfærsluuppbót þar sem sagt að hún greiðist sjálfkrafa þeim sem eru undir viðmiðunartekjum. Margir hafa sagt mér, misfallega, að ég hefði nú átt að vita að þessi niðurstaða gæti ekki verið rétt. Í einfeldni minni hélt ég að ég væri með réttar tölur í höndunum þegar ég var búinn að skoða reiknivél, sem opinber stofnun birtir á island.is og nánari útskýringar sem birtar eru þar. Mér hefur verið gert ljóst að þessi opinberu gögn eru röng sem ég vísaði í - í góðri trú. Reiknivélin hefur nú verið tekin úr umferð, sem er vel og rétt hjá TR á meðan unnið er að viðgerð á henni. Ég vona að TR skýri einnig í kjölfarið betur út hvernig fjárhæðirnar spila saman á vefsíðu sinni. Mér þykir leitt að þessi mistök hafi átt sér stað. Ég vísaði í opinber gögn mér til stuðnings og vildi trúa því að þau væru rétt. Stundum er sagt um gögn á lélegri íslensku: “bullshit in, bullshit out” og er þá vísað í að gagnavinnsla skili ekki réttum niðurstöðum ef gögnin eru ekki rétt. Það á vel við í þessu tilfelli. Við hefðum að vísu getað sloppið við þennan misskilning ef greinarhöfundar hefðu upprunalega vísað í gögn og birt ráðstöfunartekjur einstæðu móðurinnar frekar en að skilja þann hluta eftir fyrir ímyndunaraflið. Þá þyrftu lesendur eins og ég ekki að gefa sér forsendur. Mig langaði raunverulega að vita hver staðan væri, því það er mikilvægt að við grípum utan um þá sem minnst hafa á milli handanna. Hver er þá staðan í raun og veru? Hér er uppfærður útreikningur eftir að hafa ráðfært mig við aðila sem er betur að sér í örorkulífeyriskerfinu en ég: Frá TR eftir skatt: tæplega 475 þús. kr. Barna- og vaxtabætur: tæplega 124 þús. kr.Samtals: rúmlega 598 þús. kr. sé öllum bótum deilt jafnt á mánuði, en barna- og vaxtabætur greiðast ársfjórðungslega Þessu til viðbótar fær einstæða móðirin 200 þús kr. í sérstakan vaxtastuðning í ár (16.667 kr. ef deilt á 12 mánuði) sem hún getur notað til að lækka afborgun húsnæðislánsins og myndi þá auka ráðstöfunartekjur á meðan heimildin er nýtt. Þetta er auðvitað allt saman eftir að ég gef mér ákveðnar forsendur, t.d. um eignastöðu, en ég birti útreikninga mína fyrir hvern sem er að skoða og talan gæti verið einhversstaðar á þessu bili ef það eru ekki fleiri villur í reiknivél og upplýsingum á vefsíðu TR. Ráðstöfunartekjurnar væru svo hærri ef einstæða móðirin hefði einhverjar atvinnutekjur sjálf, en það hafa ekki allir öryrkjar kost á að afla sér tekna og því ákvað ég að miða við engar tekjur. Ég var ekki að gera lítið úr öryrkjum Í fyrri grein minni var ekki meiningin að gera lítið úr öryrkjum eða segja að einstæða móðirin hefði það bara sæmilegt. Ég bað fólk um að dæma fyrir sig hvort þetta væri glæpsamlegt ofbeldi eins og það var kallað. Það eru stór orð að tala um glæpsamlegt ofbeldi. Miðað við uppfærðar ráðstöfunartekjur og þær forsendur sem gefnar voru upp um afborganir þá væri afborgun af verðtryggðu láni um 26% af ráðstöfunartekjum (155 þús. kr. á mánuði) og af óverðtryggðu láni um 45% af ráðstöfunartekjum (270 þús. kr. á mánuði) án sérstaks vaxtastuðnings. Mér finnst mikilvægt að allar forsendur séu settar fram þegar við ræðum um kjör fólks. Slík umræða verður að byggja á staðreyndum en ekki tilfinningum - því kerfin okkar eru flókin. Hvort sem það er örorkulífeyris-, barnabóta- eða skattkerfið. Mín persónulega skoðun er sú að þessi einstæða móðir sem er vitnað í geti ráðið við afborgun á verðtryggðu láni m.v. þessar forsendur reynist þær réttar. Ég hef hins vegar mun meiri áhyggjur af þeim sem ekki hafa getað eignast fasteign, hvort sem það eru öryrkjar eða heilsuhraustir. Þessi grein er birt til þess að leiðrétta villur sem rötuðu í inngang greinar minnar í gær. Það er ekki gott að gögn frá opinberri stofnun séu röng og ekki nægilega skýr. Það er alltaf hægt að gera enn betur og ég mun sannarlega læra af þessu. Það breytir því ekki að það sem á eftir kom í greininni var aðalatriðið og þar var vísað í gögn OECD og skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Ég ætla að leyfa mér að treysta því að þessar alþjóðlegu stofnanir séu með rétt gögn. Ég mun svara Ragnari Þór sérstaklega í grein, en mér fannst viðeigandi að þessi grein skyldi fjalla eingöngu um villurnar sem var að finna í inngangi fyrri greinar minnar og þær leiðréttar með réttum tölum. Höfundur er hagfræðingur og starfsmaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar