Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar 4. október 2024 13:01 Alger umskipti hafa orðið á nokkrum árum á viðhorfi vísinda- og háskólasamfélagsins til nýsköpunar. Afrakstur rannsókna á nú greiðari leið til áhrifa í samfélaginu og eflir samkeppnishæfni þjóðarinnar. Þekkingarsamfélag fjárfestir - í þekkingu Þegar við fjárfestum í heilsu, húsnæði eða fyrirtæki væntum við þess að sú fjárfesting beri ávöxt í formi betri heilsu, huggulegu heimili eða verðmætara fyrirtæki. Við sem samfélag fjárfestum í menntun þjóðarinnar í gegnum menntakerfi okkar og í nýrri þekkingu með því að fjármagna rannsóknir og þróun í landinu. Við væntum þess að bæði menntunin og þekkingin skili sér í betra og upplýstara þekkingarsamfélagi þar sem verða til spennandi störf og verðmæti sem gera okkur samkeppnishæf meðal þjóða. Ísland býr að hágæða vísindafólki sem hefur menntað sig innan sem utan landsteinanna og ber með sér færni og þekkingu sem er á heimsmælikvarða. Þessa þekkingu þarf að virkja og flytja út í samfélagið til að þróa þar lausnir, tækni og verðmæti sem eru einmitt - á heimsmælikvarða! Rannsóknar- og þróunarstarf fer fram bæði innan veggja fyrirtækja og einkum innan háskóla og rannsóknastofnana. Stuðningur Íslands við rannsóknir og þróun (R&Þ) fyrirtækja fer fram með endurgreiðslu R&Þ kostnaðar og er þar um að ræða verulegar upphæðir, enda er Ísland einna rausnarlegast meðal OECD ríkja í þessum flokki stuðnings. Rannsóknar- og vísindastarf innan háskóla og rannsóknastofnana er fjármagnað að langmestu leyti í gegnum samkeppnissjóði þar sem fjármagni er veitt í bestu verkefnin á samkeppnisgrundvelli. Samanburðarþjóðir okkar eru þessa dagana að stórauka fjárfestingu sína í þekkingu í gegnum slíka samkeppnissjóði til að efla vísindarannsóknir til að vera betur undirbúin undir framtíðina og sífellt hraðari tækniframfarir. Því miður stefnum við í öfuga átt og hyggjumst skera niður framlög til slíkra samkeppnissjóða sem er ákaflega skammgóður vermir. Sérstaklega þar sem nú er kominn farvegur fyrir þessa fjárfestingu til að berast aftur til samfélagsins, sem er tækni-og þekkingaryfirfærsla. Farvegur til nýsköpunar Fyrir nokkrum árum sameinuðust allir háskólar landsins og helstu rannsóknastofnanir ásamt Landspítalanum háskólasjúkrahúsi, Vísindagörðum HÍ og Samtökum iðnaðarins um stofnun landsskrifstofu í tækni- og þekkingaryfirfærslu. Markmiðið var að skapa farveg fyrir hagnýtanlegar rannsóknir út í samfélagið og í hendur þeirra sem skapa störf, verðmæti og áhrif samfélaginu til heilla. Stjórnvöld hafa með stuðningi sínum og framsýni gert kleift að taka skrefið. Auðna tæknitorg varð til. Auðna sinnir mörgu öðru en tækni, s.s. þjálfun í nýsköpun og frumkvöðlamennsku, greiningum á tækifærum, hugverkavernd og ráðgjöf til sprota sem byggja á rannsóknum. Vísinda- og rannsóknastarf aflar nýrrar þekkingar og er uppspretta uppgötvana og uppfinninga. Góð vísindi skila umbyltandi uppfinningum sem oft á tíðum leggja til lausnir við stóru áskorununum sem mannkynið stendur frammi fyrir. Vísindaleg- og rannsóknasprottin nýsköpun er því þjóðþrifamál auk þess sem hún skapar verðmæti og störf og eykur samkeppnishæfni þjóðarinnar. Rannsóknir benda til þess að vísindasprotar séu jafnvel minna áhættusöm fjárfesting en „venjuleg“ sprotafyrirtæki; meira en 90% vísindasprota eru enn á lífi 5 árum frá stofnun. Ein skýringin er sú að starfsemi sem byggir á margra ára rannsóknum og sjaldgæfri sérþekkingu ásamt tryggðum hugverkarétti, t.a.m. með öflun einkaleyfa snemma í ferlinu, skapar samkeppnisforskot til lengri tíma. Sprenging í einkaleyfaumsóknum Við stofnun Auðnu voru aðilar meðvitaðir um að vísindaumhverfið ætti mikið inni í nýsköpunargetu en samanborið við viðmiðunarlönd eins og t.d. Bandaríkin og ýmis Evrópulönd vorum við einungis að sjá tæplega 10% virkni í einkaleyfaumsóknum hér á landi. Í dag erum við að sjá vakningu í vísindaumhverfinu sem er m.a. afrakstur af starfi Auðnu. Við höfum stuðlað að þessari vakningu með öflugri þjálfun og kynningarstarfsemi og verið óþreytandi í að vekja athygli á mikilvægi þess að rannsóknir skili sér út í samfélagið. Nú er aukin vitund um mikilvægi nýsköpunar innan háskóla- og rannsóknasamfélagsins að skila sér kröftuglega og hefur orðið sprenging í einkaleyfaumsóknum úr háskólaumhverfinu á undanförnum misserum. Umsóknum hefur fjölgað úr einni á ári í eina á mánuði! Einkaleyfi skapa betri forsendur fyrir fjármögnun sprota og við sjáum að vísindasprotunum fjölgar. Bjart framundan? Það er bjart framundan í íslensku þekkingarsamfélagi ef svo fer fram sem horfir. Nú gildir að styðja myndarlega við rannsókna- og vísindastarfsemi í landinu og sjá til þess að farvegirnir til verðmætasköpunar og samfélagslegra áhrifa þorni ekki upp og þekkingar- og tækniyfirfærslan sé öflug. Rannsóknir eru ekki sama og nýsköpun, en þær eru mikilvægasta uppspretta umbyltandi uppfinninga og þekkingar sem í góðu stuðningsumhverfi leiðir til stórkostlegrar nýsköpunar fyrir mannkynið. Höfundur er framkvæmdastjóri Auðnu tæknitorgs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Nýsköpun Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Sjá meira
Alger umskipti hafa orðið á nokkrum árum á viðhorfi vísinda- og háskólasamfélagsins til nýsköpunar. Afrakstur rannsókna á nú greiðari leið til áhrifa í samfélaginu og eflir samkeppnishæfni þjóðarinnar. Þekkingarsamfélag fjárfestir - í þekkingu Þegar við fjárfestum í heilsu, húsnæði eða fyrirtæki væntum við þess að sú fjárfesting beri ávöxt í formi betri heilsu, huggulegu heimili eða verðmætara fyrirtæki. Við sem samfélag fjárfestum í menntun þjóðarinnar í gegnum menntakerfi okkar og í nýrri þekkingu með því að fjármagna rannsóknir og þróun í landinu. Við væntum þess að bæði menntunin og þekkingin skili sér í betra og upplýstara þekkingarsamfélagi þar sem verða til spennandi störf og verðmæti sem gera okkur samkeppnishæf meðal þjóða. Ísland býr að hágæða vísindafólki sem hefur menntað sig innan sem utan landsteinanna og ber með sér færni og þekkingu sem er á heimsmælikvarða. Þessa þekkingu þarf að virkja og flytja út í samfélagið til að þróa þar lausnir, tækni og verðmæti sem eru einmitt - á heimsmælikvarða! Rannsóknar- og þróunarstarf fer fram bæði innan veggja fyrirtækja og einkum innan háskóla og rannsóknastofnana. Stuðningur Íslands við rannsóknir og þróun (R&Þ) fyrirtækja fer fram með endurgreiðslu R&Þ kostnaðar og er þar um að ræða verulegar upphæðir, enda er Ísland einna rausnarlegast meðal OECD ríkja í þessum flokki stuðnings. Rannsóknar- og vísindastarf innan háskóla og rannsóknastofnana er fjármagnað að langmestu leyti í gegnum samkeppnissjóði þar sem fjármagni er veitt í bestu verkefnin á samkeppnisgrundvelli. Samanburðarþjóðir okkar eru þessa dagana að stórauka fjárfestingu sína í þekkingu í gegnum slíka samkeppnissjóði til að efla vísindarannsóknir til að vera betur undirbúin undir framtíðina og sífellt hraðari tækniframfarir. Því miður stefnum við í öfuga átt og hyggjumst skera niður framlög til slíkra samkeppnissjóða sem er ákaflega skammgóður vermir. Sérstaklega þar sem nú er kominn farvegur fyrir þessa fjárfestingu til að berast aftur til samfélagsins, sem er tækni-og þekkingaryfirfærsla. Farvegur til nýsköpunar Fyrir nokkrum árum sameinuðust allir háskólar landsins og helstu rannsóknastofnanir ásamt Landspítalanum háskólasjúkrahúsi, Vísindagörðum HÍ og Samtökum iðnaðarins um stofnun landsskrifstofu í tækni- og þekkingaryfirfærslu. Markmiðið var að skapa farveg fyrir hagnýtanlegar rannsóknir út í samfélagið og í hendur þeirra sem skapa störf, verðmæti og áhrif samfélaginu til heilla. Stjórnvöld hafa með stuðningi sínum og framsýni gert kleift að taka skrefið. Auðna tæknitorg varð til. Auðna sinnir mörgu öðru en tækni, s.s. þjálfun í nýsköpun og frumkvöðlamennsku, greiningum á tækifærum, hugverkavernd og ráðgjöf til sprota sem byggja á rannsóknum. Vísinda- og rannsóknastarf aflar nýrrar þekkingar og er uppspretta uppgötvana og uppfinninga. Góð vísindi skila umbyltandi uppfinningum sem oft á tíðum leggja til lausnir við stóru áskorununum sem mannkynið stendur frammi fyrir. Vísindaleg- og rannsóknasprottin nýsköpun er því þjóðþrifamál auk þess sem hún skapar verðmæti og störf og eykur samkeppnishæfni þjóðarinnar. Rannsóknir benda til þess að vísindasprotar séu jafnvel minna áhættusöm fjárfesting en „venjuleg“ sprotafyrirtæki; meira en 90% vísindasprota eru enn á lífi 5 árum frá stofnun. Ein skýringin er sú að starfsemi sem byggir á margra ára rannsóknum og sjaldgæfri sérþekkingu ásamt tryggðum hugverkarétti, t.a.m. með öflun einkaleyfa snemma í ferlinu, skapar samkeppnisforskot til lengri tíma. Sprenging í einkaleyfaumsóknum Við stofnun Auðnu voru aðilar meðvitaðir um að vísindaumhverfið ætti mikið inni í nýsköpunargetu en samanborið við viðmiðunarlönd eins og t.d. Bandaríkin og ýmis Evrópulönd vorum við einungis að sjá tæplega 10% virkni í einkaleyfaumsóknum hér á landi. Í dag erum við að sjá vakningu í vísindaumhverfinu sem er m.a. afrakstur af starfi Auðnu. Við höfum stuðlað að þessari vakningu með öflugri þjálfun og kynningarstarfsemi og verið óþreytandi í að vekja athygli á mikilvægi þess að rannsóknir skili sér út í samfélagið. Nú er aukin vitund um mikilvægi nýsköpunar innan háskóla- og rannsóknasamfélagsins að skila sér kröftuglega og hefur orðið sprenging í einkaleyfaumsóknum úr háskólaumhverfinu á undanförnum misserum. Umsóknum hefur fjölgað úr einni á ári í eina á mánuði! Einkaleyfi skapa betri forsendur fyrir fjármögnun sprota og við sjáum að vísindasprotunum fjölgar. Bjart framundan? Það er bjart framundan í íslensku þekkingarsamfélagi ef svo fer fram sem horfir. Nú gildir að styðja myndarlega við rannsókna- og vísindastarfsemi í landinu og sjá til þess að farvegirnir til verðmætasköpunar og samfélagslegra áhrifa þorni ekki upp og þekkingar- og tækniyfirfærslan sé öflug. Rannsóknir eru ekki sama og nýsköpun, en þær eru mikilvægasta uppspretta umbyltandi uppfinninga og þekkingar sem í góðu stuðningsumhverfi leiðir til stórkostlegrar nýsköpunar fyrir mannkynið. Höfundur er framkvæmdastjóri Auðnu tæknitorgs.
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun