Þverpólitískur vilji fyrir brotthvarfi óþarfa flugumferðar frá Reykjavíkurflugvelli Daði Rafnsson, Kristján Vigfússon og Margrét Manda Jónsdóttir skrifa 7. október 2024 10:01 Allir pólitískir fulltrúar sem fulltrúar Hljóðmarkar, samtaka um brotthvarf óþarfa flugs frá Reykjavíkurflugvallar hafa fundað með eru sammála því að áhrif þess á lífsgæði og lýðheilsu íbúa höfuðborgarsvæðisins séu slík að brýnna aðgerða sé þörf. Það kom meðlimum Hljóðmarkar á óvart hversu afgerandi og þverpólitísk viðbrögð stjórnmálafólks eru í þessu máli. Við erum því bjartsýn, meðal annars vegna þess að Innviðaráðherra sagðist sammála okkar megin kröfum um breytingar sem lagðar voru fram á fundi okkar í ráðuneyti innviða. Þær eru eftirfarandi: Að öll umferð einkaþotna og þyrluumferð einkafyrirtækja verði færð frá Reykjavíkurflugvelli fyrir 1. janúar 2025 og að önnur óþarfa flugumferð verði færð frá Reykjavíkurflugvelli fyrir 1. júní 2025. Á fundum með hagaðilum hefur það vakið með okkur ugg hversu óskýr ábyrgð á flugumferð á Reykjavíkurflugvelli er og hversu máttvana eftirlit með starfsemi vallarins er. Óljóst er hvar ábyrgð liggur, frumkvæðisskylda stjórnsýslu er ekki virk og samskipti og samráð milli eftirlits-og hagaðila er sáralítið. Þrátt fyrir að flugumferð hafi aukist verulega um Reykjavíkurflugvöll undanfarin ár með tilheyrandi hávaðamengun og umhverfisáhrifum liggur ekki fyrir hver ber ábyrgð á þessari aukningu. Engar reglur eru um hversu mikil umferðin getur orðið né hvaða tegundir flugs mega lenda á vellinum né hver eru þolmörk flugvallarins gagnvart flugumferð, öryggi eða hávaðamengun. Áhyggjuefni er að enginn virðist telja sig hafa heimildir til að takmarka flugumferð um völlinn, eða bera ábyrgð á að kanna áhrif flugs á nærumhverfið. Svo virðist að umferð hafi fengið að vaxa án þess að nokkuð mat hafi verið lagt á hvaða áhrif aukningin hefur á lífsgæði og lýðheilsu íbúa. Að minnsta kosti þrjú þyrlufyrirtæki hafa til að mynda auglýst sérstök útsýnisflug yfir Reykjavík fyrir ferðamenn. Eftirlit með hljóð-og loftmengun og ýmsum öryggismálum tengdum vellinum er verulega ábótavant og jafnframt virðist þekking á áhrifum hávaða- og loftmengunar vera takmörkuð. Mælingar á hljóð og loftmengun eru takmarkaðar en nauðsynlegir mælar eru ekki til á landinu og hafa ekki fengist fjármunir til að fjárfesta í slíkum búnaði auk þess sem raunhávaði er ekki mældur heldur er stuðst við reiknuð gildi. Öllum hagaðilum virtist koma á óvart að viðtekin þekking frá þyrluhönnuðum segir að ekki dugir að mæla hávaða frá þyrlum í desibelum því upplifun íbúa á jörðu niðri er allt að tvöfaldur mældur hávaði vegna þyrlusmella. Engar reglur virðast vera um hvar flugvélar eða þyrlur megi leggja við völlinn og hversu nálægt íbúðabyggð. Engar reglur virðast vera um gangsetningu eða flugtak þyrlna eða akstur einkaþotna nálægt íbúabyggð á stæðum. Ekkert eftirlit virðist vera með hversu lengi þyrlur eða einkaþotur eru í gangi á flughlöðum eða stæðum. Tilmæli til rekstraraðila flugvéla er að vera ekki með þær lengur í gangi en 20 mínútur en stjórnendur vallarins telja sig ekki hafa heimildir til að grípa inn í ef þau eru ekki virt. Margir íbúar hafa mælt vélar í gangi í vel á annan klukkutíma innan við 80 metra frá íbúðum með þeim afleiðingum að eldsneytismengun berst inní íbúðir, á leiksvæði barna, íþróttasvæði og garða íbúa. Eldsneytismengun er ekki mæld á Reykjavíkurflugvelli og ekkert eftirlit er með slíkri mengun né áhrifum hennar á lýðheilsu íbúa. Engar takmarkanir virðast vera á því hvort, hvenær eða hvernig þyrlur mega fljúga yfir íbúabyggð. Isavia segist hafa verið í vinnu við að breyta aðflugsleiðum og færa þær í auknum mæli yfir sjó til að minnka áhrif flugumferðarinnar, en óski flugmenn eftir því að fljúga yfir byggð telur flugumferðastjórn sig ekki hafa heimilidir til að hafna því. Mikil upplýsingaóreiða ríkir í kringum Reykjavíkurflugvöll og þörf er á auknu gagnsæi. Stjórnendur flugvallarins og flugmenn fullyrða að allt flug að nóttu sé sjúkraflug eða líffæraflutningar, en fjöldi íbúa í mismunandi hverfum telur sig hafa orðið vitni að öðru. Mikilvægt er að óháðir eftirlitsaðilar fylgist með umferð, mælingum og eftirliti og miðla til hagaðila og almennings. Áhrif sérhagsmunaafla virðast mikil og erfitt að átta sig á því hversu djúpt þau ná inn í stjórnsýsluna. Umhugsunarvert er hversu erfitt er að koma athugasemdum íbúa til stjórnsýslunnar, ISAVIA og annarra eftirlitsaðila. Of oft liggja vefsíður sem taka við athugasemdum niðri. Ferlið er ógegnsætt og flókið og ekki er ljóst hvort yfirhöfuð sé nokkuð gert með athugasemdir og kvartanir sem berast. Fyrir stofnun samtakanna Hljóðmarka fengu íbúar sem reyndu að koma upplifun sinni á framfæri svör á borð við að það væri hægt að kaupa eyrnatappa í apótekum eða að eðlilegt mætti teljast að það væri mikið flug á góðviðrisdögum þar sem við værum öll í samkeppni um góða veðrið. Opinberar stofnanir og kjörnir fulltrúar sem eiga að gæta hagsmuna almennings verða að velta því fyrir sér hvort slík svör séu viðeigandi. Samtökin hafa fengið virkilega góðar viðtökur frá Innviðarráðherra, Borgarstjóra Reykjavíkur og Bæjarstjóra Kópavogs og vonumst við til að þessir aðilar ásamt Samtökum Sveitafélaga á Höfuðborgarsvæðinu fari brátt markvisst í aðgerðir til að stýra óþarfa flugi frá Reykjavíkurflugvelli. Styr hefur staðið um flugumferð frá Reykjavíkurflugvelli frá upphafi. En undanfarin ár hefur byggð á höfuðborgarsvæðinu þéttst til muna, fjöldi erlendra ferðamanna margfaldast og þyrluflug stóraukist. Ferðir einkaþotna til Reykjavíkur eru valdur að nánanst jafnmiklu útstreymi gróðurhúsalofttegunda og allt innanlandsflug á Íslandi. Við sem stöndum að Hljóðmörk teljum að stjórnmálunum beri að setja af stað vinnu við að koma frá Reykjavíkurflugvelli óþarfa flugi fyrir öryggi, lífsgæði og almennahagsmuni höfuðborgarbúa. Við erum bjartsýn þar sem við höfum séð að ekkert stendur í raun í vegi fyrir því og markvissar aðgerðir ættu ekki að taka langan tíma. Höfundar eru meðlimir í Hljóðmörk, íbúasamtökum gegn óþarfa flugumferð um Reykjavíkurflugvöll. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavík Samgöngur Skipulag Fréttir af flugi Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Græðgin sem hlífir engum Snæbjörn Brynjarsson og Þórólfur Júlían Dagsson Skoðun Skoðun Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Sjá meira
Allir pólitískir fulltrúar sem fulltrúar Hljóðmarkar, samtaka um brotthvarf óþarfa flugs frá Reykjavíkurflugvallar hafa fundað með eru sammála því að áhrif þess á lífsgæði og lýðheilsu íbúa höfuðborgarsvæðisins séu slík að brýnna aðgerða sé þörf. Það kom meðlimum Hljóðmarkar á óvart hversu afgerandi og þverpólitísk viðbrögð stjórnmálafólks eru í þessu máli. Við erum því bjartsýn, meðal annars vegna þess að Innviðaráðherra sagðist sammála okkar megin kröfum um breytingar sem lagðar voru fram á fundi okkar í ráðuneyti innviða. Þær eru eftirfarandi: Að öll umferð einkaþotna og þyrluumferð einkafyrirtækja verði færð frá Reykjavíkurflugvelli fyrir 1. janúar 2025 og að önnur óþarfa flugumferð verði færð frá Reykjavíkurflugvelli fyrir 1. júní 2025. Á fundum með hagaðilum hefur það vakið með okkur ugg hversu óskýr ábyrgð á flugumferð á Reykjavíkurflugvelli er og hversu máttvana eftirlit með starfsemi vallarins er. Óljóst er hvar ábyrgð liggur, frumkvæðisskylda stjórnsýslu er ekki virk og samskipti og samráð milli eftirlits-og hagaðila er sáralítið. Þrátt fyrir að flugumferð hafi aukist verulega um Reykjavíkurflugvöll undanfarin ár með tilheyrandi hávaðamengun og umhverfisáhrifum liggur ekki fyrir hver ber ábyrgð á þessari aukningu. Engar reglur eru um hversu mikil umferðin getur orðið né hvaða tegundir flugs mega lenda á vellinum né hver eru þolmörk flugvallarins gagnvart flugumferð, öryggi eða hávaðamengun. Áhyggjuefni er að enginn virðist telja sig hafa heimildir til að takmarka flugumferð um völlinn, eða bera ábyrgð á að kanna áhrif flugs á nærumhverfið. Svo virðist að umferð hafi fengið að vaxa án þess að nokkuð mat hafi verið lagt á hvaða áhrif aukningin hefur á lífsgæði og lýðheilsu íbúa. Að minnsta kosti þrjú þyrlufyrirtæki hafa til að mynda auglýst sérstök útsýnisflug yfir Reykjavík fyrir ferðamenn. Eftirlit með hljóð-og loftmengun og ýmsum öryggismálum tengdum vellinum er verulega ábótavant og jafnframt virðist þekking á áhrifum hávaða- og loftmengunar vera takmörkuð. Mælingar á hljóð og loftmengun eru takmarkaðar en nauðsynlegir mælar eru ekki til á landinu og hafa ekki fengist fjármunir til að fjárfesta í slíkum búnaði auk þess sem raunhávaði er ekki mældur heldur er stuðst við reiknuð gildi. Öllum hagaðilum virtist koma á óvart að viðtekin þekking frá þyrluhönnuðum segir að ekki dugir að mæla hávaða frá þyrlum í desibelum því upplifun íbúa á jörðu niðri er allt að tvöfaldur mældur hávaði vegna þyrlusmella. Engar reglur virðast vera um hvar flugvélar eða þyrlur megi leggja við völlinn og hversu nálægt íbúðabyggð. Engar reglur virðast vera um gangsetningu eða flugtak þyrlna eða akstur einkaþotna nálægt íbúabyggð á stæðum. Ekkert eftirlit virðist vera með hversu lengi þyrlur eða einkaþotur eru í gangi á flughlöðum eða stæðum. Tilmæli til rekstraraðila flugvéla er að vera ekki með þær lengur í gangi en 20 mínútur en stjórnendur vallarins telja sig ekki hafa heimildir til að grípa inn í ef þau eru ekki virt. Margir íbúar hafa mælt vélar í gangi í vel á annan klukkutíma innan við 80 metra frá íbúðum með þeim afleiðingum að eldsneytismengun berst inní íbúðir, á leiksvæði barna, íþróttasvæði og garða íbúa. Eldsneytismengun er ekki mæld á Reykjavíkurflugvelli og ekkert eftirlit er með slíkri mengun né áhrifum hennar á lýðheilsu íbúa. Engar takmarkanir virðast vera á því hvort, hvenær eða hvernig þyrlur mega fljúga yfir íbúabyggð. Isavia segist hafa verið í vinnu við að breyta aðflugsleiðum og færa þær í auknum mæli yfir sjó til að minnka áhrif flugumferðarinnar, en óski flugmenn eftir því að fljúga yfir byggð telur flugumferðastjórn sig ekki hafa heimilidir til að hafna því. Mikil upplýsingaóreiða ríkir í kringum Reykjavíkurflugvöll og þörf er á auknu gagnsæi. Stjórnendur flugvallarins og flugmenn fullyrða að allt flug að nóttu sé sjúkraflug eða líffæraflutningar, en fjöldi íbúa í mismunandi hverfum telur sig hafa orðið vitni að öðru. Mikilvægt er að óháðir eftirlitsaðilar fylgist með umferð, mælingum og eftirliti og miðla til hagaðila og almennings. Áhrif sérhagsmunaafla virðast mikil og erfitt að átta sig á því hversu djúpt þau ná inn í stjórnsýsluna. Umhugsunarvert er hversu erfitt er að koma athugasemdum íbúa til stjórnsýslunnar, ISAVIA og annarra eftirlitsaðila. Of oft liggja vefsíður sem taka við athugasemdum niðri. Ferlið er ógegnsætt og flókið og ekki er ljóst hvort yfirhöfuð sé nokkuð gert með athugasemdir og kvartanir sem berast. Fyrir stofnun samtakanna Hljóðmarka fengu íbúar sem reyndu að koma upplifun sinni á framfæri svör á borð við að það væri hægt að kaupa eyrnatappa í apótekum eða að eðlilegt mætti teljast að það væri mikið flug á góðviðrisdögum þar sem við værum öll í samkeppni um góða veðrið. Opinberar stofnanir og kjörnir fulltrúar sem eiga að gæta hagsmuna almennings verða að velta því fyrir sér hvort slík svör séu viðeigandi. Samtökin hafa fengið virkilega góðar viðtökur frá Innviðarráðherra, Borgarstjóra Reykjavíkur og Bæjarstjóra Kópavogs og vonumst við til að þessir aðilar ásamt Samtökum Sveitafélaga á Höfuðborgarsvæðinu fari brátt markvisst í aðgerðir til að stýra óþarfa flugi frá Reykjavíkurflugvelli. Styr hefur staðið um flugumferð frá Reykjavíkurflugvelli frá upphafi. En undanfarin ár hefur byggð á höfuðborgarsvæðinu þéttst til muna, fjöldi erlendra ferðamanna margfaldast og þyrluflug stóraukist. Ferðir einkaþotna til Reykjavíkur eru valdur að nánanst jafnmiklu útstreymi gróðurhúsalofttegunda og allt innanlandsflug á Íslandi. Við sem stöndum að Hljóðmörk teljum að stjórnmálunum beri að setja af stað vinnu við að koma frá Reykjavíkurflugvelli óþarfa flugi fyrir öryggi, lífsgæði og almennahagsmuni höfuðborgarbúa. Við erum bjartsýn þar sem við höfum séð að ekkert stendur í raun í vegi fyrir því og markvissar aðgerðir ættu ekki að taka langan tíma. Höfundar eru meðlimir í Hljóðmörk, íbúasamtökum gegn óþarfa flugumferð um Reykjavíkurflugvöll.
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar