Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović skrifar 7. október 2024 11:31 Ísraelsríki heldur áfram að stunda nýlenduhyggju (e. Colonialism) í Palestínu, meðal annars með þjóðarmorði á Gaza og nú með sprengjuregni og innrás í Líbanon. Háskólar á Vesturlöndum hafa fordæmt innrás Rússlands í Úkraínu. Við sjáum einnig hvernig háskólarými eru örugg rými (e. spaces) fyrir allt tal og gagnrýni á innrásina í Úkraínu. Meðal annars er lesefni um Úkraínustríðið mjög sýnilegt þegar labbað er um í bóksölu sem er partur af rými Háskóla Íslands. Þar hefur verið gnægð af gagnrýnum bókum um Rússland Vladímir Pútins. Einnig hafa háskólayfirvöld og fræðasamfélagið á Vesturlöndum fordæmt stríðsrekstur Rússlands, og allt samstarf við stofnanir og háskóla í Rússlandi hafa verið sett á ís í Háskóla Íslands. Nú hafa viðbrögð HÍ og þá sérstaklega háskólayfirvalda ekki verið þau sömu. Í samfélaginu okkar grundvallast þekking, listir og fjölmiðlar af ríkjandi Evrópuhverfu og nýlenduhugafari (e. colonial mentality). Slíkt umhverfi samþykkir ekki jafn mikla gagnrýni á nýlenduhyggju og þjóðarmorð þegar Ísrael á í hlut og það sem ég á hér við með nýlenduvæddum rýmum. Nýlenduvædd rými og hugarfar Nýlenduvædd rými (e. Colonial spaces) eru rými og umhverfi í samfélögum okkar þar sem að ríkjandi og viðunandi viðhorf einkennast af nýlenduhugarfari; rými þar sem að orðræða, þekking „sannleikur“ samþykkir vestrænan raunveruleika . Eins og umræða í kennslustofu þar sem að „átök“ og „innrás“ eru notuð til að tala um nýlenduhyggju og þjóðarmorð í Palestínu. Þannig er raunveruleikinn „okkar“ innrás eða átök en „þeirra“ (e. the other) nýlenduhyggja og þjóðarmorð. Það er útilokun á „annarra“ upplifun og rauveruleika. Nýlenduvædd rými geta líka verið námskrár og bókasöfn þar sem að sjónarhorn, orðræða og „sannleikur“ ríkjandi lesefnis er evrócentrískt og „hvítt“ eða háskólayfirvöld sem kalla þjóðarmorð og nýlendustefnu „pólítískt álitamál“. Afnýlenduvædd rými (e. decolonising spaces) eru þá rými sem skora slíkt hugarfar á hólm, gera sér grein fyrir og samþykkja aðra raunveruleika og upplifanir umfram hina vestrænu; skoðanir viðhorf, þekkingar (e. epistemologies) og „sannleika“. Hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ hefur verið mjög sýnilegur og mikilvægur í sinni baráttu fyrir frjálsri Palestínu. Fjöldi mótmæla hafa einnig átt sér stað vegna aðgerða– og afstöðuleysis íslenskra stjórnvalda vegna þjóðarmorðs í Palestínu. Ísland viðurkenndi sjálfstæði og fullveldi Palestínu árið 2011, og var fyrsta vestræna ríkið til að gera slíkt. Þótt það sé frelsi í samfélaginu til að gagnrýna þjóðarmorðið í Palestínu, hvort sem það er í formi mótmæla eða skrifa, velti ég því fyrir mér hvernig þessir hlutir fléttast saman við hið samþykkta norm samfélagsins almennt. Samfélagsnormið Þá á ég við hvernig viðurkenning sjálfstæðis og fullveldis Palestínu, eða yfirlýsing háskólastarfsmanna, verður þegar öllu er á botninn hvolft ekkert annað en táknrænn þáttur þar sem hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist af nýlenduvæddum rýmum og hugarfari. Þetta birtist okkur bersýnilega í aðgerðar– og afstöðuleysi íslenskra stjórnvalda gagnvart nýlendustefnu og þjóðarmorði, samtímis og þau vitna samt oft í þann „sögulega“ atburð að Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði Palestínu – á meðan er verið að þurrka þessa sömu þjóð út af landakortinu. Í grein sem birtist á Vísí í maí á þessu ári „Siðferðisleg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs“ gagnrýnir hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ málflutning og stefnu stjórnenda við Háskóla Íslands þar sem að Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hefur kallað þjóðarmorðið „pólítískt álitamál“. Slík afstaða er dæmi um að Háskóli Íslands og rými þess einkennist af nýlenduvæddu umhverfi og hugarfari. Nýlenduvædd rými og hugafar birtast einnig í svari Bjarna Benediktssonar þáverandi utanríkisráðherra, að áras á Jabalia-flóttamannabúðirnar hafi verið „stríð gegn hryðjuverkamönnum“ og ætti að nálgast atburðinn þannig. Við sáum það líka skýrt hversu erfitt það var fyrir forsetaframbjóðendur síðastliðið vor að nefna orðið þjóðarmorð eða nýlenduhyggju í samhengi við Palestínu, og hvort og hvernig slík afstaða og hugtakanotkun myndi hafa áhrif á þeirra kjör eða jafnvel hagsmuni Íslands almennt. Ég velti því auk þess fyrir mér hvort að akademískir starfsmenn sem starfa við Háskóla Íslands sem hafa skrifað undir yfirlýsingu til stuðnings Palestínu átti sig á því að þeir geta gert meira fyrir málefni Palestinu, eins t.d með því að við myndum öll auka meðvitund okkar um það hvernig bókasöfn, kennslustofur og námskrár geta verið nýlenduvædd rými. Þekking og veruháttur sem nýlenduhyggja Lengi var það til dæmis talið „vísindalegur sannleikur“ að kynþættir væru staðreynd. Þessar hugmyndir hafa síðan verið notaðar til að réttlæta yfirráð „hvíta mannsins“ á öðrum menningarhópum, bæði í fortíð og í nútíð. Kynþáttaflokkanir voru í gruninn byggðar á hugmyndinni um „okkur“ og „hina“ til að réttlæta nýlendustefnu, rétt eins og áframhaldandi nýlendustefna og útþensla Ísraels í Palestínu. Ég tel það vera gríðarlega í mikilvægt í allri umræðunni um Palestínu og háskóla, ekki einungis háskólayfirvalda heldur líka að fræðasamfélagið átti sig á sínu hlutverki. Fræðafólk býr yfir ákveðnu yfirvaldi (e. authority) til að skapa þekkingu sem samfélagið í heild sinni ber traust til - ekki bara fjölmiðlar heldur almenningur sem kýs fyrst og fremst að sækja sér þekkingu í háskólum. Grein: „Decolonizing Higher Education“: https://academic.oup.com/jope/article/58/2-3/227/7250434 Í skrifum sínum notar norski fræðimaðurinn Johan Galtung hugtakið „kerfisbundið ofbeldi“ til að lýsa valdastrúkturum byggða á miklu misrétti. Með kerfisbundnu ofbeldi á ég hér hvernig hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist evrópuhverfu; nýlenduhugarfari og nýlenduvæddum rými. Ég á við þekkingar- og verufræðilega útilokun (e. epistemic and ontological exclusion) sem birtist t.d í því að reynsluheimar og upplifanir ákveðinna hópa sem ógna norminu eru kerfisbundið útilokaðir, og þegar hin ríkjandi orðræða skapar hóp sem „fjarlægan“ á grundvelli afmennskuvæðingar. Fræðafólk sem og fjölmiðlar eða háskólayfirvöld í okkar heimshluta verða að átta sig á því að orðræða, hugtakanotkun, afstaða og framsetning gerir okkur samsek á áframhaldandi þjóðarmorði. Það skiptir því miklu máli að við gerum okkur öll grein fyrir því að nýlenduhyggja er ekki bara landnámnýlendustefna eða þjóðarmorð, heldur líka orðræða - þekking. Ísraelsríki er kannski sýnilegur gerandi sem stundar ofbeldi, en valdastrúktúr samfélagsins okkar sem grundvallast af ríkjandi evrópuhverfu og nýlenduhugarfari er ósýnilegur gerandi í að viðhalda kerfi og þekkingu (kerfisbundið ofbeldi) sem veldur og normalíserar landránsnýlendustefnu og þjóðarmorð. „En þegar að kerfisbundið ofbeldi á í hlut að þá er enginn (sýnilegur) gerandi, hverjum er þá um að kenna? Hver ber ábyrgð á ofbeldinu“ ? Spurði Galtung. Svarið er: Við gerum það öll. Að skora nýlenduhugarfar á hólm og að afnýlenduvæða rýmin í samfélaginu okkar er samfélagsleg ábyrgð. En spurningin er alltaf hver á að byrja? Hvaðan á breytingin að koma? Það virðist vera að vestrænir fjölmiðlar geti ómögulega komið sér saman um það hvernig eigi að framsetja og tala um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, en þá verða fræðafólk að gera það afþví að fræðasamfélagið er traustur þekkingar – og hugmyndabanki sem skapar þekkingu og aðrir aðilar samfélagsins leita. Breytingin verður að koma þaðan og ábyrgðin liggur þar. (Af)nýlenduvæddrými (e. Decolinising space): Ábyrgð fræðimanna? Bandaríski fræðimaðurinn Noam Chomsky hefur talað um háskólasamfélagið sem geranda sem viðheldur valdastúktúrum byggðan á misrétti, á sama tíma og það á það vera rými fyrir gagnrýna hugsun sem ögrar slíku valdi. Í ritgerðinni sinni um ábyrgð fræðimanna gagrýnir Chomsky áratuga meðvirkni fræðasamfélagsins, sérstaklega þegar kemur að stríðsbrölti Bandaríkjanna. Hann hvetur fræðafólk til að gagnrýna hina ríkjandi orðræðu og samþykkt viðhorf sem almannahagsmuni; Að hlutverk fræðafólks sé að þjóna almenningi, réttlætinu og „sannleikanum“, en ekki nýlendu- og heimsvaldastefnu. Bókin: „Decolonising University Spaces“: https://www.plutobooks.com/9780745338200/decolonising-the-university/ Afnýlenduvæðum (háskóla) rýmin okkar; kennslustofuna, námskrána, bókasöfnin, háskólayfirvöld. Þrátt fyrir að það geti verið óþægilegt og „ógni“ okkar eigin normii. Útgangan úr þægindarammanum er mikilvægt skref til að samþykkja ekki áframhaldandi nýlendustefnu og þjóðarmorð í Miðausturlöndum. Ég vil hvetja fræðafólk og kennara til að mæta með stúdentum á verkfall stúdenta kl 12:00 í dag. Sýna þeim samstöðu og gefa þeim vitneskju um að háskólarýmið okkar sé réttur vettvangur til að mótmæla þjóðarmorði og nýlenduhyggju: https://www.facebook.com/events/1472644946728172 Örstutt samantekt: - Að orsök hins sýnilegs ofbeldis (eins og þjóðarmorðs) er í nýlenduhugarfari (sem felur í sér nýlenduvædd rými, evrópuhverfingu ofl – kerfisbundið ofbeldi) -Að fræðasamfélaginu beri skylda til (sem það hefur ekki uppfyllt nógu vel) að upplýsa um og vinna gegn nýlenduhugarfari, sem birtist m.a. í (nýlenduvæddu) námsefni og skorti á öðru námsefni (svo sem skrifum fólks frá hnattræna Suðrinu). Höfundur er mannfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun Skoðun Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Ósunginn óður til doktorsnema Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Tannhjól í mulningsvél? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Ísraelsríki heldur áfram að stunda nýlenduhyggju (e. Colonialism) í Palestínu, meðal annars með þjóðarmorði á Gaza og nú með sprengjuregni og innrás í Líbanon. Háskólar á Vesturlöndum hafa fordæmt innrás Rússlands í Úkraínu. Við sjáum einnig hvernig háskólarými eru örugg rými (e. spaces) fyrir allt tal og gagnrýni á innrásina í Úkraínu. Meðal annars er lesefni um Úkraínustríðið mjög sýnilegt þegar labbað er um í bóksölu sem er partur af rými Háskóla Íslands. Þar hefur verið gnægð af gagnrýnum bókum um Rússland Vladímir Pútins. Einnig hafa háskólayfirvöld og fræðasamfélagið á Vesturlöndum fordæmt stríðsrekstur Rússlands, og allt samstarf við stofnanir og háskóla í Rússlandi hafa verið sett á ís í Háskóla Íslands. Nú hafa viðbrögð HÍ og þá sérstaklega háskólayfirvalda ekki verið þau sömu. Í samfélaginu okkar grundvallast þekking, listir og fjölmiðlar af ríkjandi Evrópuhverfu og nýlenduhugafari (e. colonial mentality). Slíkt umhverfi samþykkir ekki jafn mikla gagnrýni á nýlenduhyggju og þjóðarmorð þegar Ísrael á í hlut og það sem ég á hér við með nýlenduvæddum rýmum. Nýlenduvædd rými og hugarfar Nýlenduvædd rými (e. Colonial spaces) eru rými og umhverfi í samfélögum okkar þar sem að ríkjandi og viðunandi viðhorf einkennast af nýlenduhugarfari; rými þar sem að orðræða, þekking „sannleikur“ samþykkir vestrænan raunveruleika . Eins og umræða í kennslustofu þar sem að „átök“ og „innrás“ eru notuð til að tala um nýlenduhyggju og þjóðarmorð í Palestínu. Þannig er raunveruleikinn „okkar“ innrás eða átök en „þeirra“ (e. the other) nýlenduhyggja og þjóðarmorð. Það er útilokun á „annarra“ upplifun og rauveruleika. Nýlenduvædd rými geta líka verið námskrár og bókasöfn þar sem að sjónarhorn, orðræða og „sannleikur“ ríkjandi lesefnis er evrócentrískt og „hvítt“ eða háskólayfirvöld sem kalla þjóðarmorð og nýlendustefnu „pólítískt álitamál“. Afnýlenduvædd rými (e. decolonising spaces) eru þá rými sem skora slíkt hugarfar á hólm, gera sér grein fyrir og samþykkja aðra raunveruleika og upplifanir umfram hina vestrænu; skoðanir viðhorf, þekkingar (e. epistemologies) og „sannleika“. Hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ hefur verið mjög sýnilegur og mikilvægur í sinni baráttu fyrir frjálsri Palestínu. Fjöldi mótmæla hafa einnig átt sér stað vegna aðgerða– og afstöðuleysis íslenskra stjórnvalda vegna þjóðarmorðs í Palestínu. Ísland viðurkenndi sjálfstæði og fullveldi Palestínu árið 2011, og var fyrsta vestræna ríkið til að gera slíkt. Þótt það sé frelsi í samfélaginu til að gagnrýna þjóðarmorðið í Palestínu, hvort sem það er í formi mótmæla eða skrifa, velti ég því fyrir mér hvernig þessir hlutir fléttast saman við hið samþykkta norm samfélagsins almennt. Samfélagsnormið Þá á ég við hvernig viðurkenning sjálfstæðis og fullveldis Palestínu, eða yfirlýsing háskólastarfsmanna, verður þegar öllu er á botninn hvolft ekkert annað en táknrænn þáttur þar sem hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist af nýlenduvæddum rýmum og hugarfari. Þetta birtist okkur bersýnilega í aðgerðar– og afstöðuleysi íslenskra stjórnvalda gagnvart nýlendustefnu og þjóðarmorði, samtímis og þau vitna samt oft í þann „sögulega“ atburð að Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði Palestínu – á meðan er verið að þurrka þessa sömu þjóð út af landakortinu. Í grein sem birtist á Vísí í maí á þessu ári „Siðferðisleg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs“ gagnrýnir hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ málflutning og stefnu stjórnenda við Háskóla Íslands þar sem að Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hefur kallað þjóðarmorðið „pólítískt álitamál“. Slík afstaða er dæmi um að Háskóli Íslands og rými þess einkennist af nýlenduvæddu umhverfi og hugarfari. Nýlenduvædd rými og hugafar birtast einnig í svari Bjarna Benediktssonar þáverandi utanríkisráðherra, að áras á Jabalia-flóttamannabúðirnar hafi verið „stríð gegn hryðjuverkamönnum“ og ætti að nálgast atburðinn þannig. Við sáum það líka skýrt hversu erfitt það var fyrir forsetaframbjóðendur síðastliðið vor að nefna orðið þjóðarmorð eða nýlenduhyggju í samhengi við Palestínu, og hvort og hvernig slík afstaða og hugtakanotkun myndi hafa áhrif á þeirra kjör eða jafnvel hagsmuni Íslands almennt. Ég velti því auk þess fyrir mér hvort að akademískir starfsmenn sem starfa við Háskóla Íslands sem hafa skrifað undir yfirlýsingu til stuðnings Palestínu átti sig á því að þeir geta gert meira fyrir málefni Palestinu, eins t.d með því að við myndum öll auka meðvitund okkar um það hvernig bókasöfn, kennslustofur og námskrár geta verið nýlenduvædd rými. Þekking og veruháttur sem nýlenduhyggja Lengi var það til dæmis talið „vísindalegur sannleikur“ að kynþættir væru staðreynd. Þessar hugmyndir hafa síðan verið notaðar til að réttlæta yfirráð „hvíta mannsins“ á öðrum menningarhópum, bæði í fortíð og í nútíð. Kynþáttaflokkanir voru í gruninn byggðar á hugmyndinni um „okkur“ og „hina“ til að réttlæta nýlendustefnu, rétt eins og áframhaldandi nýlendustefna og útþensla Ísraels í Palestínu. Ég tel það vera gríðarlega í mikilvægt í allri umræðunni um Palestínu og háskóla, ekki einungis háskólayfirvalda heldur líka að fræðasamfélagið átti sig á sínu hlutverki. Fræðafólk býr yfir ákveðnu yfirvaldi (e. authority) til að skapa þekkingu sem samfélagið í heild sinni ber traust til - ekki bara fjölmiðlar heldur almenningur sem kýs fyrst og fremst að sækja sér þekkingu í háskólum. Grein: „Decolonizing Higher Education“: https://academic.oup.com/jope/article/58/2-3/227/7250434 Í skrifum sínum notar norski fræðimaðurinn Johan Galtung hugtakið „kerfisbundið ofbeldi“ til að lýsa valdastrúkturum byggða á miklu misrétti. Með kerfisbundnu ofbeldi á ég hér hvernig hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist evrópuhverfu; nýlenduhugarfari og nýlenduvæddum rými. Ég á við þekkingar- og verufræðilega útilokun (e. epistemic and ontological exclusion) sem birtist t.d í því að reynsluheimar og upplifanir ákveðinna hópa sem ógna norminu eru kerfisbundið útilokaðir, og þegar hin ríkjandi orðræða skapar hóp sem „fjarlægan“ á grundvelli afmennskuvæðingar. Fræðafólk sem og fjölmiðlar eða háskólayfirvöld í okkar heimshluta verða að átta sig á því að orðræða, hugtakanotkun, afstaða og framsetning gerir okkur samsek á áframhaldandi þjóðarmorði. Það skiptir því miklu máli að við gerum okkur öll grein fyrir því að nýlenduhyggja er ekki bara landnámnýlendustefna eða þjóðarmorð, heldur líka orðræða - þekking. Ísraelsríki er kannski sýnilegur gerandi sem stundar ofbeldi, en valdastrúktúr samfélagsins okkar sem grundvallast af ríkjandi evrópuhverfu og nýlenduhugarfari er ósýnilegur gerandi í að viðhalda kerfi og þekkingu (kerfisbundið ofbeldi) sem veldur og normalíserar landránsnýlendustefnu og þjóðarmorð. „En þegar að kerfisbundið ofbeldi á í hlut að þá er enginn (sýnilegur) gerandi, hverjum er þá um að kenna? Hver ber ábyrgð á ofbeldinu“ ? Spurði Galtung. Svarið er: Við gerum það öll. Að skora nýlenduhugarfar á hólm og að afnýlenduvæða rýmin í samfélaginu okkar er samfélagsleg ábyrgð. En spurningin er alltaf hver á að byrja? Hvaðan á breytingin að koma? Það virðist vera að vestrænir fjölmiðlar geti ómögulega komið sér saman um það hvernig eigi að framsetja og tala um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, en þá verða fræðafólk að gera það afþví að fræðasamfélagið er traustur þekkingar – og hugmyndabanki sem skapar þekkingu og aðrir aðilar samfélagsins leita. Breytingin verður að koma þaðan og ábyrgðin liggur þar. (Af)nýlenduvæddrými (e. Decolinising space): Ábyrgð fræðimanna? Bandaríski fræðimaðurinn Noam Chomsky hefur talað um háskólasamfélagið sem geranda sem viðheldur valdastúktúrum byggðan á misrétti, á sama tíma og það á það vera rými fyrir gagnrýna hugsun sem ögrar slíku valdi. Í ritgerðinni sinni um ábyrgð fræðimanna gagrýnir Chomsky áratuga meðvirkni fræðasamfélagsins, sérstaklega þegar kemur að stríðsbrölti Bandaríkjanna. Hann hvetur fræðafólk til að gagnrýna hina ríkjandi orðræðu og samþykkt viðhorf sem almannahagsmuni; Að hlutverk fræðafólks sé að þjóna almenningi, réttlætinu og „sannleikanum“, en ekki nýlendu- og heimsvaldastefnu. Bókin: „Decolonising University Spaces“: https://www.plutobooks.com/9780745338200/decolonising-the-university/ Afnýlenduvæðum (háskóla) rýmin okkar; kennslustofuna, námskrána, bókasöfnin, háskólayfirvöld. Þrátt fyrir að það geti verið óþægilegt og „ógni“ okkar eigin normii. Útgangan úr þægindarammanum er mikilvægt skref til að samþykkja ekki áframhaldandi nýlendustefnu og þjóðarmorð í Miðausturlöndum. Ég vil hvetja fræðafólk og kennara til að mæta með stúdentum á verkfall stúdenta kl 12:00 í dag. Sýna þeim samstöðu og gefa þeim vitneskju um að háskólarýmið okkar sé réttur vettvangur til að mótmæla þjóðarmorði og nýlenduhyggju: https://www.facebook.com/events/1472644946728172 Örstutt samantekt: - Að orsök hins sýnilegs ofbeldis (eins og þjóðarmorðs) er í nýlenduhugarfari (sem felur í sér nýlenduvædd rými, evrópuhverfingu ofl – kerfisbundið ofbeldi) -Að fræðasamfélaginu beri skylda til (sem það hefur ekki uppfyllt nógu vel) að upplýsa um og vinna gegn nýlenduhugarfari, sem birtist m.a. í (nýlenduvæddu) námsefni og skorti á öðru námsefni (svo sem skrifum fólks frá hnattræna Suðrinu). Höfundur er mannfræðingur.
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun