Geðveikir frasar – en það þarf að vera plan! Ragna Sigurðardóttir og Sigurþóra Bergsdóttir skrifa 26. nóvember 2024 10:41 Mörgum er tíðrætt um geðheilbrigðismál í kosningum. Auðvelt er að slengja fram fullyrðingum um að bæta þurfi geðheilbrigðiskerfið á Íslandi. Þegar komið er inn í kjörklefann er hins vegar gott að spyrja sig hvaða flokkur hefur trúverðugleika þegar kemur að því að leggja fram lausnir sem raunverulega munu bæta kerfið, lausnir sem virka, en ekki bara frasa sem hljóma vel. Snemmtæk íhlutun Rauði þráðurinn í stefnu Samfylkingarinnar og „planinu“ fyrir komandi kosningar er að byggja á gagnreyndri þekkingu. Lausnum sem virka. Við vitum að gagnreynd sálfræðimeðferð skilar árangri þegar kemur að algengum og vægum geðröskunum. Við vitum líka að snemmtæk íhlutun getur haft jákvæð fyrirbyggjandi áhrif og komið í veg fyrir örorku síðar á lífsleiðinni þegar kemur að alvarlegri geðröskunum. Á þeirri hugmyndafræði byggir Bergið Headspace, kostnaðarlaus lágþröskuldaþjónusta fyrir ungt fólk sem einblínir á snemmtæka íhlutun. Á þeirri hugmyndafræði byggir einnig Laugarásinn, sem er sérhæfð snemmtæk íhlutun fyrir ungt fólk með geðrofssjúkdóma á byrjunarstigi. Þessa þjónustu viljum við byggja upp af enn meiri krafti í samvinnu við fagaðila. Fyrsta stigs þjónusta Við teljum mikilvægt að styrkja fyrsta stigs-, annars stigs- og þriðja stigs þjónustu. Ein aðgerð mun ekki duga til að styrkja geðheilbrigðismál á Íslandi. Því viljum við styrkja heilsugæslustöðvar með því að auka aðgengi að sálfræðiþjónustu þar. Það felur ekki í sér að verkefnum verði hlaðið á heilsugæslustöðvar, einstaklingar þurfi áfram að bíða vikum saman eftir því að hitta lækni, sem síðar sendir tilvísun í sálfræðiviðtal sem aftur krefst margra vikna og jafnvel mánaða biðar. Við viljum leysa þetta - og útrýma því að tilvísunar er þörf frá lækni til þess að hægt sé að veita sálfræðiþjónustu á heilsugæslu, enda hafa rannsóknir sýnt fram á árangur sjálfstilvísana til sálfræðinga. Þá þarf að fjölga verulega sálfræðingum á heilsugæslum landsins, enda á þér ekki að vera mismunað út frá því hvar þú býrð með tilliti til þess hvort möguleiki sé á að þú fáir sálfræðiþjónustu. Annars stigs þjónusta Geðheilsuteymi heilsugæslunnar hafa verið í þróun síðastliðin tuttugu ár og eru mjög eftirsótt viðbót við geðheilbrigðiskerfið. Teymin ná hins vegar ekki að anna þeirri eftirspurn eða þeirri þörf sem til staðar er. Við viljum efla geðheilsuteymin þannig að aðgengi verði jafnara um allt land, og þannig að þau haldi í við þá eftirspurn og þörf sem er til staðar. Samfylkingin hefur stutt niðurgreiðslu á sálfræðiþjónustu í gegnum Sjúkratryggingar Íslands. Tryggja þarf á sama tíma að gæðaeftirlit sé virkt, að kerfin tali betur saman og að fjármagn sé vel nýtt og fylgi þörf. Þá þarf að endurskoða núverandi samning Sjúkratrygginga Íslands við sálfræðinga, fjölga þeim sjúkdómsgreiningum og geðröskunum sem hann tekur til og tryggja að SÍ hafi jafnframt bolmagn til þess að sinna því eftirliti sem ætlast er til af stofnuninni. Þetta á við um alla heilbrigðisþjónustu sem samið er um í gegnum SÍ. Þriðja stigs þjónusta Í íslensku heilbrigðiskerfi eru færri sálfræðingar á sjúkrahúsum en gengur og gerist í samanburðarlöndum. Úr þessu viljum við bæta. En það sem er mikilvægast af öllu er að uppbyggingu nýs geðsjúkrahúss verði hraðað eins og kostur er. Fyrir þessu hefur Samfylkingin barist á Alþingi í mörg ár og lagt fram þingsályktunartillögu um uppbyggingu geðspítala. Þetta fjárfestingarverkefni getur ekki mætt afgangi. Nýlega heimsóttum við Klepp þar sem uppbygging nýrrar öryggisgeðdeildar var stöðvuð í miðjum klíðum vegna skorts á fjármagni. Úr þessu viljum við bæta – og það krefst pólitísks vilja, forgangsröðunar og skilnings sem við búum yfir í Samfylkingunni. Höggvum á hnúta Ljóst er að geðheilbrigði stýrist ekki aðeins af þeirri þjónustu sem er veitt, heldur einnig af félagslegum aðstæðum fólks og þar hefur ríkisvaldið mikið að segja. Síðastliðin ár hafa úrræði, til að mynda fyrir börn með fjölþættan vanda, verið lögð niður trekk í trekk en ekkert komið í staðinn. Mörg sveitarfélög hafa átt erfitt með að fjármagna slík úrræði en ríkið hefur ekki komið til móts við þau í nægilega miklum mæli. Úrræði sem þessi eru kostnaðarsöm til styttri tíma en hafa sýnt gríðarlegan ábáta fyrir samfélagið til lengri tíma. Þau hafa ekki verið byggð upp í takt við þörf, en ljóst er að þörfin hverfur ekki. Við í Samfylkingunni viljum tryggja fjármögnun slíkra úrræða – enda er ljóst að skaðinn getur orðið mikill ef einstaklingar með fjölþættan félagslegan og geðrænan vanda fá ekki þá félagslegu aðstoð sem þörf er á. Það er alveg ljóst að varanleg rekstrarútgjöld til eflingar geðheilbrigðisþjónustu eða félagslegri þjónustu verða ekki fjármögnuð með sölu á eignum eða með meiriháttar niðurskurði í annarri velferðarþjónustu. Nú er kominn tími á nýtt upphaf Samfylkingin er til þjónustu reiðubúin fáum við til þess umboð í komandi kosningum 30. nóvember. Þar er margt undir – en við höfum þá þekkingu, reynslu og innsýn sem þarf til þess að koma breytingum á í geðheilbrigðiskerfinu. Ragna Sigurðardóttir, læknir skipar 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður Sigurþóra Bergsdóttir, stofnandi og framkvæmdastjóri Bergsins-Headspace, skipar 4. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragna Sigurðardóttir Samfylkingin Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Geðheilbrigði Sigurþóra Bergsdóttir Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun Skoðun Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Sjá meira
Mörgum er tíðrætt um geðheilbrigðismál í kosningum. Auðvelt er að slengja fram fullyrðingum um að bæta þurfi geðheilbrigðiskerfið á Íslandi. Þegar komið er inn í kjörklefann er hins vegar gott að spyrja sig hvaða flokkur hefur trúverðugleika þegar kemur að því að leggja fram lausnir sem raunverulega munu bæta kerfið, lausnir sem virka, en ekki bara frasa sem hljóma vel. Snemmtæk íhlutun Rauði þráðurinn í stefnu Samfylkingarinnar og „planinu“ fyrir komandi kosningar er að byggja á gagnreyndri þekkingu. Lausnum sem virka. Við vitum að gagnreynd sálfræðimeðferð skilar árangri þegar kemur að algengum og vægum geðröskunum. Við vitum líka að snemmtæk íhlutun getur haft jákvæð fyrirbyggjandi áhrif og komið í veg fyrir örorku síðar á lífsleiðinni þegar kemur að alvarlegri geðröskunum. Á þeirri hugmyndafræði byggir Bergið Headspace, kostnaðarlaus lágþröskuldaþjónusta fyrir ungt fólk sem einblínir á snemmtæka íhlutun. Á þeirri hugmyndafræði byggir einnig Laugarásinn, sem er sérhæfð snemmtæk íhlutun fyrir ungt fólk með geðrofssjúkdóma á byrjunarstigi. Þessa þjónustu viljum við byggja upp af enn meiri krafti í samvinnu við fagaðila. Fyrsta stigs þjónusta Við teljum mikilvægt að styrkja fyrsta stigs-, annars stigs- og þriðja stigs þjónustu. Ein aðgerð mun ekki duga til að styrkja geðheilbrigðismál á Íslandi. Því viljum við styrkja heilsugæslustöðvar með því að auka aðgengi að sálfræðiþjónustu þar. Það felur ekki í sér að verkefnum verði hlaðið á heilsugæslustöðvar, einstaklingar þurfi áfram að bíða vikum saman eftir því að hitta lækni, sem síðar sendir tilvísun í sálfræðiviðtal sem aftur krefst margra vikna og jafnvel mánaða biðar. Við viljum leysa þetta - og útrýma því að tilvísunar er þörf frá lækni til þess að hægt sé að veita sálfræðiþjónustu á heilsugæslu, enda hafa rannsóknir sýnt fram á árangur sjálfstilvísana til sálfræðinga. Þá þarf að fjölga verulega sálfræðingum á heilsugæslum landsins, enda á þér ekki að vera mismunað út frá því hvar þú býrð með tilliti til þess hvort möguleiki sé á að þú fáir sálfræðiþjónustu. Annars stigs þjónusta Geðheilsuteymi heilsugæslunnar hafa verið í þróun síðastliðin tuttugu ár og eru mjög eftirsótt viðbót við geðheilbrigðiskerfið. Teymin ná hins vegar ekki að anna þeirri eftirspurn eða þeirri þörf sem til staðar er. Við viljum efla geðheilsuteymin þannig að aðgengi verði jafnara um allt land, og þannig að þau haldi í við þá eftirspurn og þörf sem er til staðar. Samfylkingin hefur stutt niðurgreiðslu á sálfræðiþjónustu í gegnum Sjúkratryggingar Íslands. Tryggja þarf á sama tíma að gæðaeftirlit sé virkt, að kerfin tali betur saman og að fjármagn sé vel nýtt og fylgi þörf. Þá þarf að endurskoða núverandi samning Sjúkratrygginga Íslands við sálfræðinga, fjölga þeim sjúkdómsgreiningum og geðröskunum sem hann tekur til og tryggja að SÍ hafi jafnframt bolmagn til þess að sinna því eftirliti sem ætlast er til af stofnuninni. Þetta á við um alla heilbrigðisþjónustu sem samið er um í gegnum SÍ. Þriðja stigs þjónusta Í íslensku heilbrigðiskerfi eru færri sálfræðingar á sjúkrahúsum en gengur og gerist í samanburðarlöndum. Úr þessu viljum við bæta. En það sem er mikilvægast af öllu er að uppbyggingu nýs geðsjúkrahúss verði hraðað eins og kostur er. Fyrir þessu hefur Samfylkingin barist á Alþingi í mörg ár og lagt fram þingsályktunartillögu um uppbyggingu geðspítala. Þetta fjárfestingarverkefni getur ekki mætt afgangi. Nýlega heimsóttum við Klepp þar sem uppbygging nýrrar öryggisgeðdeildar var stöðvuð í miðjum klíðum vegna skorts á fjármagni. Úr þessu viljum við bæta – og það krefst pólitísks vilja, forgangsröðunar og skilnings sem við búum yfir í Samfylkingunni. Höggvum á hnúta Ljóst er að geðheilbrigði stýrist ekki aðeins af þeirri þjónustu sem er veitt, heldur einnig af félagslegum aðstæðum fólks og þar hefur ríkisvaldið mikið að segja. Síðastliðin ár hafa úrræði, til að mynda fyrir börn með fjölþættan vanda, verið lögð niður trekk í trekk en ekkert komið í staðinn. Mörg sveitarfélög hafa átt erfitt með að fjármagna slík úrræði en ríkið hefur ekki komið til móts við þau í nægilega miklum mæli. Úrræði sem þessi eru kostnaðarsöm til styttri tíma en hafa sýnt gríðarlegan ábáta fyrir samfélagið til lengri tíma. Þau hafa ekki verið byggð upp í takt við þörf, en ljóst er að þörfin hverfur ekki. Við í Samfylkingunni viljum tryggja fjármögnun slíkra úrræða – enda er ljóst að skaðinn getur orðið mikill ef einstaklingar með fjölþættan félagslegan og geðrænan vanda fá ekki þá félagslegu aðstoð sem þörf er á. Það er alveg ljóst að varanleg rekstrarútgjöld til eflingar geðheilbrigðisþjónustu eða félagslegri þjónustu verða ekki fjármögnuð með sölu á eignum eða með meiriháttar niðurskurði í annarri velferðarþjónustu. Nú er kominn tími á nýtt upphaf Samfylkingin er til þjónustu reiðubúin fáum við til þess umboð í komandi kosningum 30. nóvember. Þar er margt undir – en við höfum þá þekkingu, reynslu og innsýn sem þarf til þess að koma breytingum á í geðheilbrigðiskerfinu. Ragna Sigurðardóttir, læknir skipar 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður Sigurþóra Bergsdóttir, stofnandi og framkvæmdastjóri Bergsins-Headspace, skipar 4. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun