Orkuverð og sæstrengir Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar 28. desember 2024 15:30 Það er alveg ljóst að í framhaldi þess að Norðmenn tengdu sig með sæstrengjum við Bretland og Danmörku fauk orkuverðið upp úr öllu valdi í Suður-Noregi. Það gerðist árið 2021, áður en stríðið í Úkraínu byrjaði. Stjórnvöld í Noregi eru ábyrg fyrir ástandinu en hafa reynt að breiða yfir staðreyndir með því að tengja hækkun á orkuverði stríðinu í Úkraínu. Stríðið hefur haft einhver áhrif en aðaláhrifin hafa verið frá ACER, sem sér um samninga um orkumagn og dreifingu og svo lokun kjarnorkuvera í Þýskalandi. Vindorkuverin í Evrópu eru óstöðug og þurfa endalausa jöfnunarorku sem kemur aðallega frá vatnsaflsvirkjunum Norðmanna. Hér á landi er almenningur mataður á röngum fréttum sem koma frá fréttamiðlum tengdum stjórnvöldum í Noregi. Núverandi ríkisstjórn undir forystu Jonas Gahr-Støre er spáð falli í næstu kosningum samkvæmt nýustu skoðanakönnunum. Ástandið er svo slæmt í Noregi að mörg fyrirtæki og iðnaður er á barmi gjaldþrots. Heimilum er skömmtuð niðurgreiðsla fyrir skýháa raforkureikninga. Er það lausnin? Nei segja Norðmenn. Þeir vilja fá fast orkuverð fyrir kílówattstundina og á því verði sem það kostar að framleiða vatnsaflsorkuna í Noregi. Vatnsaflsvirkjanir Norðmanna voru kostaðar af skattpeningum landsmanna og ættu að þjóna norskum heimilum og iðnaði. Nú, þegar orkupakkasamningar EES og EB telja orkuframleiðslu vera hverja aðra neysluvöru, er skylt að koma henni úr höndum ríkisins og í hendur einkaaðila. Innviðir sem eru lífsnauðsynlegir fyrir afkomu iðnaðar og framleiðslu eru teknir úr höndum Norðmanna og settir á opinn markað. ACER miðstýrir orkuframleiðslu álfunnar og þar með orkukostnaði. Þar með hafa Norðmenn misst sjálfræði yfir orkunni sinni. Í fréttum hér á landi má heyra að norsk heimili fái niðurgreiðslur og því ekkert mál að greiða rafmagnsreikninginn hvern mánuð. Þetta er alrangt. Niðurgreiðsla er aðeins upp að vissu marki. Orkukostnaður hefur verið frá 5-9 þús. nkr. á mánuði fyrir eldri húsnæði með niðurgreiðslu, eða allt að 110 þús. íkr. Margar fjölskyldur slökkva á rafmagninu, elda með gasi og hita upp með viði á veturna. Þá má spyrja sig hvort þetta sé rétta leiðin til að bjarga loftslaginu? Grafið sýnir hækkun á raforku í Suður-Noregi (bláar súlur) þar sem kaplarnir til Evrópu eru tengdir við vatnsorku landshlutans. Takið vel eftir ártölunum en kaplarnir voru tengdir 2021. Þegar grafið er undan efnahag ríkisins er ekki mikið sem ríkið getur gert til að byggja upp innviði. Þannig er það í Noregi í dag. Meðalstór og lítil orkufrek fyrirtæki eins og matvinnsla s.s. bakarí, og kjötvinnsla hafa einfaldlega ekki efni á að framleiða og fólk missir vinnu. Skattgreiðendum fækkar. Erlend risafyrirtæki sem geta ekki þrifist á vindorku vilja auðvitað fá vatnsorku á sérkjörum eins og við þekkjum varðandi álverin hér á landi. Í Noregi var það venja að orkufrek fyrirtæki tryggðu sjálf orkuþörf sína án þess að heimilin liðu orkuskort. Tölvuver ameríska tölvufyrirtækisins Google mun rísa í Skien á 2 þúsund ferkílómetra lóð. Planið er að fyrirtækið taki til starfa 2026 og verði keyrt á 99% vistvænni orku frá norska orkukerfinu. Google hefur þegar fengið leyfi fyrir 240 MW, en þarf fullbyggt 840 MW, sem er 5% af allri raforku sem framleidd er í dag í Noregi. Fimmtán ferkílómetra landflæmi undir vindtúrbínuver með 50 vindtúrbínum verður byggt til að tengja við tölvuverið. Slík orka er óstöðug og því þarf jöfnunarorku frá vatnsaflsvirkjun. Vindtúrbínuver þarf alltaf jöfnunarorku. Þetta mun hafa þær afleiðingar að rafmagnskostnaður heimilanna eykst töluvert auk þess að sveiflast til og frá eftir hvernig vindur blæs, í orðsins fyllstu merkingu. Þegar risafyrirtæki lofa mikilli uppbyggingu og gróða í litlu sveitarfélagi eru það peningar sem ráða ferð og allt annað svíður undan græðginni. Mikil mótstaða náttúruverndarsinna og almennings í Suður-Noregi hefur verið gegn þessum framkvæmdum, enda bæði náttúruslys vegna vindtúrbínuversins og gríðarlegt landsvæði sem fer undir vindtúrbínuverið og sjálft töluvuverið. Andstaða Norðmanna gegn EES hefur aukist mikið og vilja sífellt fleiri að Noregur gangi úr samningnum og rjúfi orkutenginguna við Evrópu. Tenglar á áhugaverða umfjöllun í Noregi: Strømpris-krisen: - - Kutt de føkkings kablene Strømpriser: Trond Giske vil true med stengte utenlandskabler – NRK Norge – Oversikt over nyheter fra ulike deler av landet https://www.nrk.no/nyheter/energiministeren-om-skyhoye-strompriser_-_-en-helt-jaevlig-situasjon-1.17165567 Höfundur er í Lýðræðisflokknum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Noregur Orkumál Evrópusambandið Innrás Rússa í Úkraínu Mest lesið „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson Skoðun Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun „Skömmin þín“ Jokka G. Birnudóttir Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson Skoðun Tölvupóstar fjórðu iðnbyltingarinnar Sigurjón Njarðarson Skoðun Stuðningur við nýsköpun í menntun: Leið að betra mati Bogi Ragnarsson Skoðun Afruglari Þórður Björn Sigurðsson Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tölvupóstar fjórðu iðnbyltingarinnar Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun „Skömmin þín“ Jokka G. Birnudóttir skrifar Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason skrifar Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson skrifar Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar Skoðun Stuðningur við nýsköpun í menntun: Leið að betra mati Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Afruglari Þórður Björn Sigurðsson skrifar Skoðun Þjóðkirkja á réttri leið Þórður Guðmundsson skrifar Skoðun Staðreyndir um einfaldara regluverk Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Við þurfum hagkvæmu virkjunarkostina Gunnar Guðni Tómasson skrifar Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar Skoðun „Jákvæð viðbrögð“ um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Gróf misbeiting illa fengins valds Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vísir að lægri orkureikningi Einar Vilmarsson skrifar Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald skrifar Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Sjá meira
Það er alveg ljóst að í framhaldi þess að Norðmenn tengdu sig með sæstrengjum við Bretland og Danmörku fauk orkuverðið upp úr öllu valdi í Suður-Noregi. Það gerðist árið 2021, áður en stríðið í Úkraínu byrjaði. Stjórnvöld í Noregi eru ábyrg fyrir ástandinu en hafa reynt að breiða yfir staðreyndir með því að tengja hækkun á orkuverði stríðinu í Úkraínu. Stríðið hefur haft einhver áhrif en aðaláhrifin hafa verið frá ACER, sem sér um samninga um orkumagn og dreifingu og svo lokun kjarnorkuvera í Þýskalandi. Vindorkuverin í Evrópu eru óstöðug og þurfa endalausa jöfnunarorku sem kemur aðallega frá vatnsaflsvirkjunum Norðmanna. Hér á landi er almenningur mataður á röngum fréttum sem koma frá fréttamiðlum tengdum stjórnvöldum í Noregi. Núverandi ríkisstjórn undir forystu Jonas Gahr-Støre er spáð falli í næstu kosningum samkvæmt nýustu skoðanakönnunum. Ástandið er svo slæmt í Noregi að mörg fyrirtæki og iðnaður er á barmi gjaldþrots. Heimilum er skömmtuð niðurgreiðsla fyrir skýháa raforkureikninga. Er það lausnin? Nei segja Norðmenn. Þeir vilja fá fast orkuverð fyrir kílówattstundina og á því verði sem það kostar að framleiða vatnsaflsorkuna í Noregi. Vatnsaflsvirkjanir Norðmanna voru kostaðar af skattpeningum landsmanna og ættu að þjóna norskum heimilum og iðnaði. Nú, þegar orkupakkasamningar EES og EB telja orkuframleiðslu vera hverja aðra neysluvöru, er skylt að koma henni úr höndum ríkisins og í hendur einkaaðila. Innviðir sem eru lífsnauðsynlegir fyrir afkomu iðnaðar og framleiðslu eru teknir úr höndum Norðmanna og settir á opinn markað. ACER miðstýrir orkuframleiðslu álfunnar og þar með orkukostnaði. Þar með hafa Norðmenn misst sjálfræði yfir orkunni sinni. Í fréttum hér á landi má heyra að norsk heimili fái niðurgreiðslur og því ekkert mál að greiða rafmagnsreikninginn hvern mánuð. Þetta er alrangt. Niðurgreiðsla er aðeins upp að vissu marki. Orkukostnaður hefur verið frá 5-9 þús. nkr. á mánuði fyrir eldri húsnæði með niðurgreiðslu, eða allt að 110 þús. íkr. Margar fjölskyldur slökkva á rafmagninu, elda með gasi og hita upp með viði á veturna. Þá má spyrja sig hvort þetta sé rétta leiðin til að bjarga loftslaginu? Grafið sýnir hækkun á raforku í Suður-Noregi (bláar súlur) þar sem kaplarnir til Evrópu eru tengdir við vatnsorku landshlutans. Takið vel eftir ártölunum en kaplarnir voru tengdir 2021. Þegar grafið er undan efnahag ríkisins er ekki mikið sem ríkið getur gert til að byggja upp innviði. Þannig er það í Noregi í dag. Meðalstór og lítil orkufrek fyrirtæki eins og matvinnsla s.s. bakarí, og kjötvinnsla hafa einfaldlega ekki efni á að framleiða og fólk missir vinnu. Skattgreiðendum fækkar. Erlend risafyrirtæki sem geta ekki þrifist á vindorku vilja auðvitað fá vatnsorku á sérkjörum eins og við þekkjum varðandi álverin hér á landi. Í Noregi var það venja að orkufrek fyrirtæki tryggðu sjálf orkuþörf sína án þess að heimilin liðu orkuskort. Tölvuver ameríska tölvufyrirtækisins Google mun rísa í Skien á 2 þúsund ferkílómetra lóð. Planið er að fyrirtækið taki til starfa 2026 og verði keyrt á 99% vistvænni orku frá norska orkukerfinu. Google hefur þegar fengið leyfi fyrir 240 MW, en þarf fullbyggt 840 MW, sem er 5% af allri raforku sem framleidd er í dag í Noregi. Fimmtán ferkílómetra landflæmi undir vindtúrbínuver með 50 vindtúrbínum verður byggt til að tengja við tölvuverið. Slík orka er óstöðug og því þarf jöfnunarorku frá vatnsaflsvirkjun. Vindtúrbínuver þarf alltaf jöfnunarorku. Þetta mun hafa þær afleiðingar að rafmagnskostnaður heimilanna eykst töluvert auk þess að sveiflast til og frá eftir hvernig vindur blæs, í orðsins fyllstu merkingu. Þegar risafyrirtæki lofa mikilli uppbyggingu og gróða í litlu sveitarfélagi eru það peningar sem ráða ferð og allt annað svíður undan græðginni. Mikil mótstaða náttúruverndarsinna og almennings í Suður-Noregi hefur verið gegn þessum framkvæmdum, enda bæði náttúruslys vegna vindtúrbínuversins og gríðarlegt landsvæði sem fer undir vindtúrbínuverið og sjálft töluvuverið. Andstaða Norðmanna gegn EES hefur aukist mikið og vilja sífellt fleiri að Noregur gangi úr samningnum og rjúfi orkutenginguna við Evrópu. Tenglar á áhugaverða umfjöllun í Noregi: Strømpris-krisen: - - Kutt de føkkings kablene Strømpriser: Trond Giske vil true med stengte utenlandskabler – NRK Norge – Oversikt over nyheter fra ulike deler av landet https://www.nrk.no/nyheter/energiministeren-om-skyhoye-strompriser_-_-en-helt-jaevlig-situasjon-1.17165567 Höfundur er í Lýðræðisflokknum.
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun
Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar
Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar
Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar
Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun