Er skilorðsbundin refsing hér við hæfi? Hvaða skilaboð sendir þessi dómur? Ole Anton Bieltvedt skrifar 5. janúar 2025 06:02 Laugardaginn 4. janúar birtist þessi frétt í Morgunblaðinu: „Átta mánuðir fyrir stórfellda árás“ „Rúmlega fimmtugur karlmaður hefur verið dæmdur í átta mánaða skilorðsbundið fangelsi í Héraðsdómi Reykjaness fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás í Hafnarfirði í apríl árið 2021... “. Ef dómurinn er skoðaður, en þetta er mál nr. S-2437/2024 hjá Héraðsdómi Reykjaness, dómari Hulda Árnadóttir, verður myndin af þeim misþyrmingum, meiðslum og stórfelldu áverkum, sem fórnarlambið sætti, hrikaleg. Er þessi lýsing í dóminum svona: „...fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás með því að hafa, sunnudagskvöldið 11. apríl 2021, í og fyrir framan íbúð nr. […] á annarri hæð í húsi nr. […] við […] í […], slegið A, kt. 000000-0000, að minnsta kosti tvisvar sinnum með krepptum hnefa í höfuðið en við höggin féll A tvívegis í gólfið, þrýst hendi á hnakka A, þar sem hann lá á maganum á gólfinu, og eftir að A var staðinn upp í seinna skiptið, kastað í eða slegið A með stól, lamið A í höfuð og búk með stólfæti en við það féll A í gólfið og síðan dregið A meðvitundarlausan og/eða meðvitundarlítinn fram á stigapall fyrir framan íbúðina, niður stigann og út á bifreiðastæði fyrir utan húsið, allt með þeim afleiðingum að A missti a.m.k. eina tönn og nokkrar aðrar tennur losnuðu og duttu úr nokkru síðar og/eða voru fjarlægðar, A hlaut 4-5 sm sár vinstra megin á hvirfli, lítið sár aftanvert á vinstra eyra, tvö sár á hægri augabrún, sár á vinstri augabrún, glóðuraugu á báðum augum, blæðingu í hvítu beggja augna, mikla bólgu yfir hægra augnloki, blæðingu í forhólf og glerhlaup og bjúg í sjónhimnu á hægra auga og sjónskerðingu og sjóntruflanir á báðum augum, mar á enni, sár og bólgu yfir nef og nefrót, mar yfir báðum kinnbeinum og á neðri vör og sést móta fyrir mynstrun sums staðar, mynstrað mar aftanvert á hálsi og upp í hnakkagrófina og hnakkann, mynstraða marbletti yfir allri hryggsúlunni og út frá henni og niður undir mjaðmagrind, dreifða marbletti víðsvegar um líkamann, þar á meðal mar yfir vinstri mjaðmakambi, mynstraða 2-2,5 sm línu á vinstra herðablaði, mynstrað línulega 2 sm breitt mar yfir hægra herðablaði og út á hægri öxl, mikla höfuðverki og svima og langvarandi andlegar afleiðingar, vanlíðan og kvíða“. Er þessi lýsing hrottaleg og með því versta, sem undirritaður hefur séð um vísvitandi meiðingar, limlestingar og miskunnarleysi - hér var auðvitað um skýran ásetning árásarmanns að ræða - og hvarlar að manni, að það hafi verið lán beggja, að ekki fór verr; að þessi árás hafi ekki leitt til háls- eða hryggjarbrots og varanlegrar lömunar eða dauða fórnarlambsins, sem hefði þá verið manndráp. Menn geta hér líka velt fyrir sér tilfinningalegu og andlegu ástandi fórnarlambsins; mun það nokkurn tíma jafna sig á þeim ótta og þeirri sálarkvöl, sem árásin olli því og mun eflaust sitja fast í undirmeðvitund og minningu þess ævilangt? Í nýlegu manndrápsmáli – auðvitað allt annað mál og aðstæður og atvik önnur, en hrottaskapur og vægðarleysi ekki ósvipaður – herti Landsréttur nýlega héraðsdóm úr tíu í tólf ára fangelsi. Og hvaða dóm fékk árásarmaðurinn í þessu máli? Hér kemur dómsorð dómarans: Dómsorð Ákærði, ... , sæti fangelsi í átta mánuði, en fresta skal fullnustu refsingar og hún falla niður að liðnum tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa, haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ákærði greiði A 4.012.464 krónur,með vöxtum... Kröfu A um viðurkenningu á bótaskylduákærða vegna varanlegs líkamstjóns, sem hann hafi hlotið í kjölfar árásarinnar, er vísað frá dómi. Ákærðigreiði 1.215.948 krónurí sakarkostnað...“ Hér er árásarmaður dæmdur í umtalsverða fjársekt, en miskabætur eru þó ekki nema 1.500.000 krónur. Ég spyr mig: Hefði einhver verið tilbúinn í slík skipti? Hinn hluti fjárhæðarinnar er tilkominn vegna sjúkrakostnaðar og annars skaða brotaþola. Átta mánaða fangelsi er skilorðsbundið. Haldi árásarmaður almennt skilorð í tvö ár, fellur fangelsisrefsing niður. Tilgangur refsinga Ástæða er hér til að rifja stuttlega upp tilganginn með refsingum við lögbrotum: 1.Menn verða að bera ábyrgð á því, sem þeir gera, og bæta fyrir brot sín, eftir því, sem slíkt er hægt. Líf manna er nú ekki lengur tekið fyrir brot, ekki heldur manndráp, en menn sviptir frelsi sínu í staðinn. Fjársektir eru svo algeng refsi- og bótaleið. Mikið gengur þetta enn, eða á að ganga, út á gamla réttlætissjónarmiðið „Auga-fyrir-auga-og-tönn-fyrir-tönn“. 2.Óyndismenn og illvirkjar eru teknir úr umferð, settir í fanglesi, til að tryggja almenn borgara gegn þeim og fyrirbyggja það, að þeir geti brotið frekar af sér. Vernd borgaranna. 3.Jafnhliða á refsing að vera viðvörun, skilaboð, til samfélagsþegna um það, að brot á reglum og lögum samfélagsins hafi afleiðingar, leiði til fjársekta eða frelsissviptinga í samræmi við alvarleika brots. Þessi síðasti þáttur er auðvitað mjög mikilvægur, en hann getur haft og hefur örugglega fyrirbyggjandi áhrif. Mér er til efs, að dómurinn í umræddu máli Héraðsdóms Reykjaness fullnægji þeim tilgangi, sem refsidómur á að hafa. Mildi hans virðist byggjast á tvennu: Skýrri játningu brotamanns og því, að langur tími hefði liðið milli brots og rannsóknar/ákæru. Í þessu gengur dómari fyrir mér of langt. Mildi og fyrirgefning á við og er af hinu góða í almennum við- og samskiptum manna. Í refsi og dómsmálum verða hins vegar lög og reglur og tilgangur þeirra að gilda. Höfundur er samfélagsrýnir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Dómsmál Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson Skoðun Skoðun Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Sjá meira
Laugardaginn 4. janúar birtist þessi frétt í Morgunblaðinu: „Átta mánuðir fyrir stórfellda árás“ „Rúmlega fimmtugur karlmaður hefur verið dæmdur í átta mánaða skilorðsbundið fangelsi í Héraðsdómi Reykjaness fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás í Hafnarfirði í apríl árið 2021... “. Ef dómurinn er skoðaður, en þetta er mál nr. S-2437/2024 hjá Héraðsdómi Reykjaness, dómari Hulda Árnadóttir, verður myndin af þeim misþyrmingum, meiðslum og stórfelldu áverkum, sem fórnarlambið sætti, hrikaleg. Er þessi lýsing í dóminum svona: „...fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás með því að hafa, sunnudagskvöldið 11. apríl 2021, í og fyrir framan íbúð nr. […] á annarri hæð í húsi nr. […] við […] í […], slegið A, kt. 000000-0000, að minnsta kosti tvisvar sinnum með krepptum hnefa í höfuðið en við höggin féll A tvívegis í gólfið, þrýst hendi á hnakka A, þar sem hann lá á maganum á gólfinu, og eftir að A var staðinn upp í seinna skiptið, kastað í eða slegið A með stól, lamið A í höfuð og búk með stólfæti en við það féll A í gólfið og síðan dregið A meðvitundarlausan og/eða meðvitundarlítinn fram á stigapall fyrir framan íbúðina, niður stigann og út á bifreiðastæði fyrir utan húsið, allt með þeim afleiðingum að A missti a.m.k. eina tönn og nokkrar aðrar tennur losnuðu og duttu úr nokkru síðar og/eða voru fjarlægðar, A hlaut 4-5 sm sár vinstra megin á hvirfli, lítið sár aftanvert á vinstra eyra, tvö sár á hægri augabrún, sár á vinstri augabrún, glóðuraugu á báðum augum, blæðingu í hvítu beggja augna, mikla bólgu yfir hægra augnloki, blæðingu í forhólf og glerhlaup og bjúg í sjónhimnu á hægra auga og sjónskerðingu og sjóntruflanir á báðum augum, mar á enni, sár og bólgu yfir nef og nefrót, mar yfir báðum kinnbeinum og á neðri vör og sést móta fyrir mynstrun sums staðar, mynstrað mar aftanvert á hálsi og upp í hnakkagrófina og hnakkann, mynstraða marbletti yfir allri hryggsúlunni og út frá henni og niður undir mjaðmagrind, dreifða marbletti víðsvegar um líkamann, þar á meðal mar yfir vinstri mjaðmakambi, mynstraða 2-2,5 sm línu á vinstra herðablaði, mynstrað línulega 2 sm breitt mar yfir hægra herðablaði og út á hægri öxl, mikla höfuðverki og svima og langvarandi andlegar afleiðingar, vanlíðan og kvíða“. Er þessi lýsing hrottaleg og með því versta, sem undirritaður hefur séð um vísvitandi meiðingar, limlestingar og miskunnarleysi - hér var auðvitað um skýran ásetning árásarmanns að ræða - og hvarlar að manni, að það hafi verið lán beggja, að ekki fór verr; að þessi árás hafi ekki leitt til háls- eða hryggjarbrots og varanlegrar lömunar eða dauða fórnarlambsins, sem hefði þá verið manndráp. Menn geta hér líka velt fyrir sér tilfinningalegu og andlegu ástandi fórnarlambsins; mun það nokkurn tíma jafna sig á þeim ótta og þeirri sálarkvöl, sem árásin olli því og mun eflaust sitja fast í undirmeðvitund og minningu þess ævilangt? Í nýlegu manndrápsmáli – auðvitað allt annað mál og aðstæður og atvik önnur, en hrottaskapur og vægðarleysi ekki ósvipaður – herti Landsréttur nýlega héraðsdóm úr tíu í tólf ára fangelsi. Og hvaða dóm fékk árásarmaðurinn í þessu máli? Hér kemur dómsorð dómarans: Dómsorð Ákærði, ... , sæti fangelsi í átta mánuði, en fresta skal fullnustu refsingar og hún falla niður að liðnum tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa, haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ákærði greiði A 4.012.464 krónur,með vöxtum... Kröfu A um viðurkenningu á bótaskylduákærða vegna varanlegs líkamstjóns, sem hann hafi hlotið í kjölfar árásarinnar, er vísað frá dómi. Ákærðigreiði 1.215.948 krónurí sakarkostnað...“ Hér er árásarmaður dæmdur í umtalsverða fjársekt, en miskabætur eru þó ekki nema 1.500.000 krónur. Ég spyr mig: Hefði einhver verið tilbúinn í slík skipti? Hinn hluti fjárhæðarinnar er tilkominn vegna sjúkrakostnaðar og annars skaða brotaþola. Átta mánaða fangelsi er skilorðsbundið. Haldi árásarmaður almennt skilorð í tvö ár, fellur fangelsisrefsing niður. Tilgangur refsinga Ástæða er hér til að rifja stuttlega upp tilganginn með refsingum við lögbrotum: 1.Menn verða að bera ábyrgð á því, sem þeir gera, og bæta fyrir brot sín, eftir því, sem slíkt er hægt. Líf manna er nú ekki lengur tekið fyrir brot, ekki heldur manndráp, en menn sviptir frelsi sínu í staðinn. Fjársektir eru svo algeng refsi- og bótaleið. Mikið gengur þetta enn, eða á að ganga, út á gamla réttlætissjónarmiðið „Auga-fyrir-auga-og-tönn-fyrir-tönn“. 2.Óyndismenn og illvirkjar eru teknir úr umferð, settir í fanglesi, til að tryggja almenn borgara gegn þeim og fyrirbyggja það, að þeir geti brotið frekar af sér. Vernd borgaranna. 3.Jafnhliða á refsing að vera viðvörun, skilaboð, til samfélagsþegna um það, að brot á reglum og lögum samfélagsins hafi afleiðingar, leiði til fjársekta eða frelsissviptinga í samræmi við alvarleika brots. Þessi síðasti þáttur er auðvitað mjög mikilvægur, en hann getur haft og hefur örugglega fyrirbyggjandi áhrif. Mér er til efs, að dómurinn í umræddu máli Héraðsdóms Reykjaness fullnægji þeim tilgangi, sem refsidómur á að hafa. Mildi hans virðist byggjast á tvennu: Skýrri játningu brotamanns og því, að langur tími hefði liðið milli brots og rannsóknar/ákæru. Í þessu gengur dómari fyrir mér of langt. Mildi og fyrirgefning á við og er af hinu góða í almennum við- og samskiptum manna. Í refsi og dómsmálum verða hins vegar lög og reglur og tilgangur þeirra að gilda. Höfundur er samfélagsrýnir.
Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson Skoðun
Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson Skoðun
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson Skoðun
Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson Skoðun