Gervigreind, fordómar og siðferði – nýir tímar, ný viðmið Sigvaldi Einarsson skrifar 4. febrúar 2025 11:02 Þegar við tölum um gervigreind, tölum við ekki bara um tól eða tækni – við tölum um samfélagslega byltingu. Við tölum um nýja tíma þar sem mannkynið þarf að setja reglurnar og skilgreina siðferðið. Í nýlegri umfjöllun Guardian var fjallað um opið bréf sem yfir 100 vísindamenn og hugsuðir, þar á meðal rithöfundurinn Stephen Fry, hafa undirritað. Í bréfinu er kallað eftir skýrari stefnu um þróun gervigreindar með sjálfsmeðvitund og tilfinningar. Þar er varað við því að þróunin gæti haft siðferðislegar afleiðingar, sérstaklega ef gervigreind gæti orðið sjálfsmeðvituð eða jafnvel talist „ný tegund.“ Vísindamennirnir, Patrick Butlin (Oxford) og Theodoros Lappas (Athens University of Economics and Business), leggja til að: Forgangsraða rannsóknum á meðvitund gervigreindar til að koma í veg fyrir misnotkun og mögulega þjáningu. Setja siðferðislegar takmarkanir á þróun sjálfsmeðvitaðrar gervigreindar og tryggja að ferlið fari fram í áföngum. Deila niðurstöðum opinberlega og stuðla að gagnsærri umræðu um málið. Þeir varpa fram stórri spurningu: Ef gervigreind öðlast meðvitund, myndi það að slökkva á henni jafngilda því að drepa dýr? Fordómar í gervigreind – spegilmynd samfélagsins Eitt af stærstu áskorunum gervigreindar er að hún lærir af okkur – og þar með líka af okkar mistökum. Fordómar, hvort sem þeir tengjast kyni, kynþætti, aldri eða öðru, geta smitast inn í kerfi sem læra af gögnum úr fortíðinni. Þetta þýðir að við þurfum ekki aðeins að þróa tæknina – við þurfum líka að gera hana sanngjarna. Það er ekki spurning um hvort gervigreind verður hluti af lífi okkar, heldur hvernig við notum hana. Ef við gerum ekkert, mun hún einungis endurspegla þá skekkju sem þegar er til staðar í samfélaginu. Þess vegna þurfa allir, ekki bara forritarar og vísindamenn, að taka þátt í umræðunni og þróuninni. Siðferði í gervigreind – val sem skiptir máli Möguleikinn á meðvitaðri gervigreind er ef til vill ekki raunverulegur enn þá, en siðferðilegar spurningar sem tengjast notkun hennar eru þegar orðnar aðkallandi. Við þurfum að taka afstöðu til þess hvort og hvernig við leyfum gervigreind að hafa áhrif á líf okkar. Gervigreind í skóla – tækifæri, ekki ógn Það skiptir ekki máli hvort við séum hrædd eða spennt – gervigreind er hér til að vera. Þess vegna þurfum við að fræða unga fólkið okkar um hvernig hún virkar, hvernig hún getur hjálpað og hverjar afleiðingarnar eru. Við kennum börnum stafsetningu, stærðfræði og gagnrýna hugsun. Af hverju ekki líka gervigreind? Í stað þess að banna notkun hennar í skólum ættum við að kenna nemendum hvernig á að nota hana á skynsamlegan og siðferðislega ábyrgan hátt. Hugsum til framtíðar Við höfum einstakt tækifæri til að gera Ísland að leiðandi þjóð í notkun gervigreindar á siðferðislega ábyrgan hátt. Það krefst umræðu, fræðslu og hugrekkis til að prófa nýja hluti. Ef við tökum ekki þátt, munu aðrir skilgreina reglurnar fyrir okkur. Tökum því skrefið saman – leyfum unga fólkinu að prófa, læra og skapa með gervigreind. Því framtíðin bíður ekki eftir neinum. Höfundur er MBA nemandi hjá Akademías. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert heilbrigðiseftirlit á Íslandi? Pétur Halldórsson skrifar Sjá meira
Þegar við tölum um gervigreind, tölum við ekki bara um tól eða tækni – við tölum um samfélagslega byltingu. Við tölum um nýja tíma þar sem mannkynið þarf að setja reglurnar og skilgreina siðferðið. Í nýlegri umfjöllun Guardian var fjallað um opið bréf sem yfir 100 vísindamenn og hugsuðir, þar á meðal rithöfundurinn Stephen Fry, hafa undirritað. Í bréfinu er kallað eftir skýrari stefnu um þróun gervigreindar með sjálfsmeðvitund og tilfinningar. Þar er varað við því að þróunin gæti haft siðferðislegar afleiðingar, sérstaklega ef gervigreind gæti orðið sjálfsmeðvituð eða jafnvel talist „ný tegund.“ Vísindamennirnir, Patrick Butlin (Oxford) og Theodoros Lappas (Athens University of Economics and Business), leggja til að: Forgangsraða rannsóknum á meðvitund gervigreindar til að koma í veg fyrir misnotkun og mögulega þjáningu. Setja siðferðislegar takmarkanir á þróun sjálfsmeðvitaðrar gervigreindar og tryggja að ferlið fari fram í áföngum. Deila niðurstöðum opinberlega og stuðla að gagnsærri umræðu um málið. Þeir varpa fram stórri spurningu: Ef gervigreind öðlast meðvitund, myndi það að slökkva á henni jafngilda því að drepa dýr? Fordómar í gervigreind – spegilmynd samfélagsins Eitt af stærstu áskorunum gervigreindar er að hún lærir af okkur – og þar með líka af okkar mistökum. Fordómar, hvort sem þeir tengjast kyni, kynþætti, aldri eða öðru, geta smitast inn í kerfi sem læra af gögnum úr fortíðinni. Þetta þýðir að við þurfum ekki aðeins að þróa tæknina – við þurfum líka að gera hana sanngjarna. Það er ekki spurning um hvort gervigreind verður hluti af lífi okkar, heldur hvernig við notum hana. Ef við gerum ekkert, mun hún einungis endurspegla þá skekkju sem þegar er til staðar í samfélaginu. Þess vegna þurfa allir, ekki bara forritarar og vísindamenn, að taka þátt í umræðunni og þróuninni. Siðferði í gervigreind – val sem skiptir máli Möguleikinn á meðvitaðri gervigreind er ef til vill ekki raunverulegur enn þá, en siðferðilegar spurningar sem tengjast notkun hennar eru þegar orðnar aðkallandi. Við þurfum að taka afstöðu til þess hvort og hvernig við leyfum gervigreind að hafa áhrif á líf okkar. Gervigreind í skóla – tækifæri, ekki ógn Það skiptir ekki máli hvort við séum hrædd eða spennt – gervigreind er hér til að vera. Þess vegna þurfum við að fræða unga fólkið okkar um hvernig hún virkar, hvernig hún getur hjálpað og hverjar afleiðingarnar eru. Við kennum börnum stafsetningu, stærðfræði og gagnrýna hugsun. Af hverju ekki líka gervigreind? Í stað þess að banna notkun hennar í skólum ættum við að kenna nemendum hvernig á að nota hana á skynsamlegan og siðferðislega ábyrgan hátt. Hugsum til framtíðar Við höfum einstakt tækifæri til að gera Ísland að leiðandi þjóð í notkun gervigreindar á siðferðislega ábyrgan hátt. Það krefst umræðu, fræðslu og hugrekkis til að prófa nýja hluti. Ef við tökum ekki þátt, munu aðrir skilgreina reglurnar fyrir okkur. Tökum því skrefið saman – leyfum unga fólkinu að prófa, læra og skapa með gervigreind. Því framtíðin bíður ekki eftir neinum. Höfundur er MBA nemandi hjá Akademías.
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar