Hvernig bætum við stafræna umgjörð heilbrigðiskerfisins? Arna Harðardóttir skrifar 14. febrúar 2025 17:31 Á UT-Messunni héldum við Finnur Pálmi Magnússon hjá dala.care erindi um valdeflingu einstaklinginsins í heilbrigðiskerfi framtíðarinnar. Ísland er í lykilstöðu til að vera leiðandi í heilbrigðistækni og stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins. Þörf er á því að setja heildstæða stefnu í málaflokknum, fjárfesta í innviðum og taka næsta skref fyrir heilbrigðisþjónustu framtíðarinnar. Ísland getur verið leiðandi Ef við horfum aftur í tímann höfum við oft verið leiðandi þegar kemur að því að þróa og innleiða tæknilausnir í íslensku heilbrigðiskerfi og framarlega í því að láta heilbrigðisgögn flæða á milli stofnana hérlendis. Snemma á tíunda áratugnum komu saman þrjú nýsköpunarfyrirtæki sem þróuðu rafræna sjúkraskrá. Saga var þróuð með íslenskt heilbrigðiskerfi í huga og er sérsniðin að íslenskum aðstæðum. Sjúkraskráin var þróuð í nánu samstarfi við hið opinbera og náði breiðri útbreiðslu fyrstu 10 árin í notkun. Ísland náði þannig þeirri einstöku stöðu að vera með samtengda sjúkraskrá fyrir heila þjóð. Að vera með samtengda sjúkraskrá skapar tækifæri fyrir Ísland til þess að standa fremst á heimsvísu varðandi hraða innleiðingu á nýjum og öflugum sprota- og nýsköpunarlausnum. Erum við að missa forskotið? Hins vegar, þá stöndum við á krossgötum varðandi nýtingu heilbrigðistækninnar í dag. Á síðustu árum hefur umhverfi heilbrigðistækninnar orðið óþarflega flókið og gögnin sem eru unnin í kerfinu vannýtt. Mörg þeirra kerfa sem eru í notkun í dag voru að miklu leyti hönnuð út frá skipulagi heilbrigðisþjónustu fyrir 30 árum. Þá var heilbrigðisþjónusta byggð í kringum stofnanir en í dag sækir einstaklingur þjónustu frá fjölbreyttum þjónustuaðilum. Mikilvægt er að byggja upp hugbúnaðarlausnir þar sem einstaklingurinn er í forgrunni en ekki stofnanir og steinsteypa. Af hverju einstaklingsmiðað heilbrigðiskerfi? Mikilvægt er að þróun heilbrigðiskerfa fari í þá átt að byggja upp kerfi þar sem einstaklingurinn er í forgrunni. Heilbrigðisþjónusta er að verða sérhæfðari og dreifðari milli opinberrar og einkarekinnar þjónustu. Þessi dreifing mun einungis aukast, verða flóknari og vonandi betri. Þess vegna þarf þjónustan að aðlagast að hverjum og einum í stað þess að einstaklingar þurfi að aðlaga sig að stofnunum. Koma þarf í veg fyrir að einstaklingar þurfi að opna margar mismunandi vefsíður, öpp, sms eða símtöl til að eiga í samskiptum við heilbrigðiskerfið. Við þurfum að komast á þann stað að heilbrigðiskerfið og stafræna umgjörðin vinni fyrir einstaklinginn og leyfi einstaklingnum að stýra flæði gagnanna. Svona fyrirkomulag getur skilað betri, persónulegri og skilvirkari þjónustu fyrir þau sem þurfa að nýta sér hana. Auk þess léttir þetta álagið á heilbrigðiskerfið og í bættri heilsu samfélagsins. Komum okkur aftur í leiðandi stöðu Setjum okkur stefnu: Fyrst er það, að þörf er á því að skýra vel hver ábyrgð hins opinbera á að vera annars vegar og hins vegar skilgreina ábyrgð og hlutverk hugbúnaðarfyrirtækja á markaði sem þróa lausnir fyrir heilbrigðiskerfið. Það er brýnt að móta stefnu um það hvernig hin stafræna umgjörð kerfisins eigi að þróast til lengri tíma. Meðal þeirra verkefna sem þarf að ráðast í eru að staðla gagnasöfnun og skil, setja skýrar öryggis- og gæðareglur og leita leiða til að nýta gögnin í kerfinu til þess að mæla gæði þjónustunnar. Með skýrum leikreglum, þar sem hið opinbera hefur skýrt hlutverk, geta hugbúnaðarfyrirtæki komið nýsköpun á borðið til að bæta þjónustu og skilvirkni. Þannig náum við betur að þjónusta einstaklinginn en ekki kerfið. Fjárfestum í innviðum: Það er þörf á því að fjárfesta í uppfærslum á stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins og skapa hvata fyrir nýsköpun í heilbrigðiskerfinu. Ávinningurinn af því getur orðið gríðarlegur. Fjárfesting stjórnvalda í nýsköpun og íslensku hugviti getur skilað betri þjónustu, mikilli hagræðingu og í sumum tilvikum mikilvægar útflutningstekjur. Við ættum að stuðla að sjálfbærri uppbyggingu heilbrigðiskerfis framtíðarinnar. Eins og staðan er í dag þá erum við því miður að taka skref aftur á bak á ákveðnum stöðum – þótt margt gott hafi verið gert í gegnum árin. Við erum í einstakri aðstöðu til þess að verða leiðandi í einstaklingsmiðaðri þjónustu. Við þurfum að taka hugrökk skref saman fyrir velferðarkerfið okkar og leysa úr læðingi möguleika íslensks hugvits og heilbrigðistækni. Höfundur er framkvæmdastjóri Helix. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tækni Heilbrigðismál Mest lesið Það er betra fyrir okkur öll að Háskóli Íslands efli fjarnám Darri Rafn Hólmarsson Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Þegar líða fer að jólum Ísak Hilmarsson Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir Skoðun Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson Skoðun Við eigum ekki efni á vonleysi né uppgjöf Magnús Magnússon Skoðun Hingað og ekki lengra Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Stjórnvöld, Óskar á heima hér! Þóra Andrésdóttir Skoðun Svansvottaðar íbúðir – fjárfesting í lífsgæðum Bergþóra Góa Kvaran Skoðun Skoðun Skoðun Við eigum ekki efni á vonleysi né uppgjöf Magnús Magnússon skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli eitt: Tómlæti Íslendinga Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þegar líða fer að jólum Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Svansvottaðar íbúðir – fjárfesting í lífsgæðum Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun Hættulegt tal Sjálfstæðisflokksins og Viðskiptaráðs Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Þetta má ekki gerast aftur! - Álag á útsvar Sveinn Ægir Birgisson skrifar Skoðun Meistaragráða í lífsreynslu Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnvöld, Óskar á heima hér! Þóra Andrésdóttir skrifar Skoðun Dvel þú í draumahöll Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson skrifar Skoðun Umhverfi, heilsa og skólamáltíðir Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Æji nei innflytjendur Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Samstaða, kjarkur og þor Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Það er betra fyrir okkur öll að Háskóli Íslands efli fjarnám Darri Rafn Hólmarsson skrifar Skoðun Yfirfull fangelsi, brostið kerfi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Þegar rafmagn hættir að vera sjálfsagður hlutur Árni B. Möller skrifar Skoðun Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason skrifar Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir skrifar Skoðun Endurnýjun hugarfarsins Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ferðamenn: Vanmetnir skattgreiðendur í íslensku hagkerfi Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Góð vísa... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á tvískinnungi SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað getum við lært af Víetnamstríðinu? Einar Magnússon skrifar Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Sjá meira
Á UT-Messunni héldum við Finnur Pálmi Magnússon hjá dala.care erindi um valdeflingu einstaklinginsins í heilbrigðiskerfi framtíðarinnar. Ísland er í lykilstöðu til að vera leiðandi í heilbrigðistækni og stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins. Þörf er á því að setja heildstæða stefnu í málaflokknum, fjárfesta í innviðum og taka næsta skref fyrir heilbrigðisþjónustu framtíðarinnar. Ísland getur verið leiðandi Ef við horfum aftur í tímann höfum við oft verið leiðandi þegar kemur að því að þróa og innleiða tæknilausnir í íslensku heilbrigðiskerfi og framarlega í því að láta heilbrigðisgögn flæða á milli stofnana hérlendis. Snemma á tíunda áratugnum komu saman þrjú nýsköpunarfyrirtæki sem þróuðu rafræna sjúkraskrá. Saga var þróuð með íslenskt heilbrigðiskerfi í huga og er sérsniðin að íslenskum aðstæðum. Sjúkraskráin var þróuð í nánu samstarfi við hið opinbera og náði breiðri útbreiðslu fyrstu 10 árin í notkun. Ísland náði þannig þeirri einstöku stöðu að vera með samtengda sjúkraskrá fyrir heila þjóð. Að vera með samtengda sjúkraskrá skapar tækifæri fyrir Ísland til þess að standa fremst á heimsvísu varðandi hraða innleiðingu á nýjum og öflugum sprota- og nýsköpunarlausnum. Erum við að missa forskotið? Hins vegar, þá stöndum við á krossgötum varðandi nýtingu heilbrigðistækninnar í dag. Á síðustu árum hefur umhverfi heilbrigðistækninnar orðið óþarflega flókið og gögnin sem eru unnin í kerfinu vannýtt. Mörg þeirra kerfa sem eru í notkun í dag voru að miklu leyti hönnuð út frá skipulagi heilbrigðisþjónustu fyrir 30 árum. Þá var heilbrigðisþjónusta byggð í kringum stofnanir en í dag sækir einstaklingur þjónustu frá fjölbreyttum þjónustuaðilum. Mikilvægt er að byggja upp hugbúnaðarlausnir þar sem einstaklingurinn er í forgrunni en ekki stofnanir og steinsteypa. Af hverju einstaklingsmiðað heilbrigðiskerfi? Mikilvægt er að þróun heilbrigðiskerfa fari í þá átt að byggja upp kerfi þar sem einstaklingurinn er í forgrunni. Heilbrigðisþjónusta er að verða sérhæfðari og dreifðari milli opinberrar og einkarekinnar þjónustu. Þessi dreifing mun einungis aukast, verða flóknari og vonandi betri. Þess vegna þarf þjónustan að aðlagast að hverjum og einum í stað þess að einstaklingar þurfi að aðlaga sig að stofnunum. Koma þarf í veg fyrir að einstaklingar þurfi að opna margar mismunandi vefsíður, öpp, sms eða símtöl til að eiga í samskiptum við heilbrigðiskerfið. Við þurfum að komast á þann stað að heilbrigðiskerfið og stafræna umgjörðin vinni fyrir einstaklinginn og leyfi einstaklingnum að stýra flæði gagnanna. Svona fyrirkomulag getur skilað betri, persónulegri og skilvirkari þjónustu fyrir þau sem þurfa að nýta sér hana. Auk þess léttir þetta álagið á heilbrigðiskerfið og í bættri heilsu samfélagsins. Komum okkur aftur í leiðandi stöðu Setjum okkur stefnu: Fyrst er það, að þörf er á því að skýra vel hver ábyrgð hins opinbera á að vera annars vegar og hins vegar skilgreina ábyrgð og hlutverk hugbúnaðarfyrirtækja á markaði sem þróa lausnir fyrir heilbrigðiskerfið. Það er brýnt að móta stefnu um það hvernig hin stafræna umgjörð kerfisins eigi að þróast til lengri tíma. Meðal þeirra verkefna sem þarf að ráðast í eru að staðla gagnasöfnun og skil, setja skýrar öryggis- og gæðareglur og leita leiða til að nýta gögnin í kerfinu til þess að mæla gæði þjónustunnar. Með skýrum leikreglum, þar sem hið opinbera hefur skýrt hlutverk, geta hugbúnaðarfyrirtæki komið nýsköpun á borðið til að bæta þjónustu og skilvirkni. Þannig náum við betur að þjónusta einstaklinginn en ekki kerfið. Fjárfestum í innviðum: Það er þörf á því að fjárfesta í uppfærslum á stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins og skapa hvata fyrir nýsköpun í heilbrigðiskerfinu. Ávinningurinn af því getur orðið gríðarlegur. Fjárfesting stjórnvalda í nýsköpun og íslensku hugviti getur skilað betri þjónustu, mikilli hagræðingu og í sumum tilvikum mikilvægar útflutningstekjur. Við ættum að stuðla að sjálfbærri uppbyggingu heilbrigðiskerfis framtíðarinnar. Eins og staðan er í dag þá erum við því miður að taka skref aftur á bak á ákveðnum stöðum – þótt margt gott hafi verið gert í gegnum árin. Við erum í einstakri aðstöðu til þess að verða leiðandi í einstaklingsmiðaðri þjónustu. Við þurfum að taka hugrökk skref saman fyrir velferðarkerfið okkar og leysa úr læðingi möguleika íslensks hugvits og heilbrigðistækni. Höfundur er framkvæmdastjóri Helix.
Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar