Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar 14. mars 2025 14:33 Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðreisn Börn og uppeldi Skóla- og menntamál Frístund barna Mest lesið Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason Skoðun POTS er ekki tískubylgja Hanna Birna Valdimarsdóttir,Hugrún Vignisdóttir Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Ægir Örn Arnarson Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Skoðun Skoðun Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason skrifar Skoðun POTS er ekki tískubylgja Hanna Birna Valdimarsdóttir,Hugrún Vignisdóttir skrifar Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Ægir Örn Arnarson skrifar Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun 75 ár af evrópskri samheldni og samvinnu Clara Ganslandt skrifar Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Vetrarvirkjanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Leiðrétting veiðigjalda mun skila sér í bættum innviðum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar Skoðun Börn innan seilingar Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli tvö: Eiskrandi kröfur Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson skrifar Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer skrifar Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson skrifar Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Fjármagna áfram hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson skrifar Skoðun Fasteignaviðskipti – tímabært að endurskoða leikreglurnar? Hlynur Júlísson skrifar Sjá meira
Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar.
Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason Skoðun
Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson Skoðun
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason skrifar
Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar
Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar
Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar
Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar
Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar
Til hvers þá að segja satt? Pólitískt baktjaldamakk og upplýsingafölsun í Suðurnesjabæ Ari Gylfason Skoðun
Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson Skoðun
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun