Málaferli vegna innkaupa ÁTVR halda enn áfram Árni Sæberg skrifar 15. maí 2025 15:05 Hæstiréttur hefur veitt Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins áfrýjunarleyfi í máli áfengisinnflytjandans Distu á hendur stofnuninni vegna áfenga koffíndrykksins Shaker. Landsréttur taldi ÁTVR ekki stætt á því að neita að taka drykkinn í sölu til reynslu á grundvelli lýðheilsusjónarmiða. Þetta segir í ákvörðun Hæstaréttar um áfrýjunarleyfisbeiðni ÁTVR í málinu. Vísir fjallaði ítarlega um dóm Landsréttar sem féll í málinu í febrúar síðastliðnum. Þá taldi rétturinn að ÁTVR hefði ekki verið stætt á að neita að selja drykkinn með vísan til lýðheilsusjónarmiða, meðal annars um að ungmenni sæki frekar í kolsýrða koffíndrykki en aðrir. Hefðu þurft að byggja synjun á málefnalegum sjónarmiðum Með dómi Landsréttar var ekki fallist á að löggjafinn hefði veitt ÁTVR óheft ákvörðunarvald um takmörkun á atvinnufrelsi í andstöðu við stjórnarskrána eða lögmætisreglu íslenskrar stjórnskipunar. Vísað var til þess að ákvörðunin hefði verið reist á matskenndum lagagrundvelli og hefði ÁTVR borið að byggja á málefnalegum sjónarmiðum sem væru til þess fallin að ná því markmiði sem stefnt væri að með heimildinni. Fyrir lægi að ÁTVR hefði heimilað sölu á ýmsum vörum sem hefðu að geyma koffín, þar með talið vörum með meira magni efnisins en hin umdeilda vara. Þá væri ágreiningslaust að örvandi áhrif koffíns væru þau sömu hvort heldur sem því væri blandað við áfengi með kaffi eða öðrum hætti. Ekki var talið að röksemd ÁTVR um að gera bæri greinarmun á vörum, sem hefðu að geyma koffín, með vísan til bragðeinkenna væri til þess fallin að ná þeim markmiðum að bæta lýðheilsu og stemma stigu við blöndun áfengis og koffeins. Væri því ekki um að ræða málefnalegt sjónarmið og hefði ÁTVR verið óheimilt að byggja ákvörðun sína á því. Ákvörðun um sölu á koffíndrykk hefur verulegt almennt gildi Í ákvörðun Hæstaréttar segir að ÁTVR hafi byggt á því að úrslit málsins hafi verulegt almennt gildi. Ekki hafi áður reynt fyrir dómi á túlkun tiltekinnar greinar laga um verslun með áfengi og tóbak, sem feli í sér matskennda heimild. Málið hafi jafnframt verulegt gildi um túlkun og skýringu á framkvæmd lögbundins hlutverks ÁTVR á grundvelli laganna en lögin þjóni meðal annars því hlutverki að stuðla að bættri lýðheilsu og samfélagslegri ábyrgð. Einnig hafi þau að markmiði að takmarka og stýra aðgengi að áfengi og draga þannig úr skaðlegum áhrifum áfengisneyslu. Málið hafi verulegt fordæmisgildi um þau sjónarmið sem leyfisbeiðanda sé heimilt að leggja til grundvallar við ákvörðun um að hafna áfengistegund, hvernig hann skuli haga mati sínu og hversu ítarlega þurfi að gera grein fyrir og vísa til þeirra gagna og upplýsinga sem ákvörðun sé reist á. Málið hafi jafnframt verulegt fordæmisgildi um skýringu réttarreglna á sviði stjórnsýsluréttar. Þá hafi málið einnig fordæmisgildi um endurskoðunarvald dómstóla á matskenndum ákvörðunum sérfróðra stjórnvalda. ÁTVR byggi einnig á því að málið varði sérstaklega mikilvæga hagsmuni og að dómur Landsréttar sé bersýnilega rangur. Í niðurstöðu Hæstaréttar segir að virtum gögnum málsins verði talið að dómur í því geti haft verulegt almennt gildi. Beiðni um áfrýjunarleyfi sé því samþykkt. Málaferli þegar kostað tæpar fimmtán milljónir Ákvörðun um að taka Shaker ekki í sölu er ekki fyrsta ákvörðun ÁTVR í málefnum Distu sem ratar alla leið fyrir Hæstarétt. Það gerði ákvörðun um að neita að taka tvær tegundir af Faxe bjór ekki í sölu á þeim grundvelli að framlegð þeirra væri ekki nægilega mikil. ÁTVR var gerð afturreka með þá ákvörðun. Bryndís Haraldsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokks, beindi fyrirspurn til fjármála- og efnahagsráðherra varðandi málaferli Distu á hendur ÁTVR. Bryndís spurði ráðherra hver afdrif bjórtegundanna tveggja hefðu orðið eftir dóm Hæstaréttar og hver kostnaður ríkisins af málaferlunum hefði verið. Fjármála- og efnahagsráðherra sagði ÁTVR ekki hafa tekið bjórtegundirnar og Shaker í sölu, þrátt fyrir að Hæstiréttur og Landsréttur hefðu ógilt ákvarðanir um að taka vörurnar ekki í sölu. Kostnaður ríkisins vegna málaferlanna væri þegar orðinn rétt tæplega fimmtán milljónir króna, fyrir utan óbeinan kostnað ríkislögmanns. Nú er málið sem snýr að Shaker á leið fyrir Hæstarétt og fari svo að ÁTVR lúti enn í lægra haldi hækkar kostnaðurinn enn frekar. Áfengi Dómsmál Mest lesið Hryllingssögur og dæmi: „Slúbbertar halda heilu stofnunum í gíslingu“ Atvinnulíf Hætta með spilakassa á Ölveri Viðskipti innlent Segir félaginu skylt að skipta sér af „sorgarvegferð“ Play Viðskipti innlent Vara við „Lafufu“ Viðskipti erlent Seldu samheitalyf við hvítblæði og HIV fyrir hundruð milljóna Viðskipti innlent Greiddu eina krónu fyrir Mannlíf Viðskipti innlent Tekur við starfi forstjóra Samkaupa Viðskipti innlent Aukið samstarf opni á fleiri tengimöguleika til vesturstrandar Bandaríkjanna Viðskipti innlent Segir „vanstilltan“ starfsmann Icelandair kominn úr skotgröfunum Viðskipti innlent Ráðin nýr fagstjóri hjá Íslandsstofu Viðskipti innlent Fleiri fréttir Segir félaginu skylt að skipta sér af „sorgarvegferð“ Play Seldu samheitalyf við hvítblæði og HIV fyrir hundruð milljóna Ráðin nýr fagstjóri hjá Íslandsstofu Greiddu eina krónu fyrir Mannlíf Aukið samstarf opni á fleiri tengimöguleika til vesturstrandar Bandaríkjanna Bein útsending: Sjálfbærnidagur Landsbankans Tekur við starfi forstjóra Samkaupa Hætta með spilakassa á Ölveri Bein útsending: Ársfundur Grænvangs - Samstarf til framtíðar Flytja Emmessís í Grafarvog 78 sagt upp í þremur hópuppsögnum Tveir nýir framkvæmdastjórar hjá Póstinum Segir „vanstilltan“ starfsmann Icelandair kominn úr skotgröfunum Ráðinn nýr fjárfestingastjóri Ísafold Capital Partners Þrjár ráðnar til Krafts Bein útsending: Morgunfundur Svansins: Harðar kröfur – Auðvelt val Opnuðu 64 ný hjúkrunarrými á Hrafnistu í Kópavogi Kaupa bræðurna út: „Við vorum sammála um að vinna ekki lengur saman“ Flestir ánægðir með söluna á Íslandsbanka Samið um norðlenska forgangsorku „Þetta eru ekki alveg óvæntar fréttir“ Formaður FÍA hafi beina hagsmuni af því að ráðast gegn Play Selja hlut sinn í Skógarböðunum Spáir endalokum Play á Íslandi: „Fjárfestar voru lokkaðir að stofnun þessa félags“ Jón Gunnarsson til Samorku Tekur við starfi forstöðumanns lögfræðiráðgjafar Arion Ráðin fyrsti framkvæmdastjóri Kennarasambandsins Aðeins nokkrir eftir hjá PCC á Bakka eftir að þrjátíu til viðbótar var sagt upp „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Innkalla ferskan kjúkling frá Matfugli vegna gruns um salmonellu Sjá meira
Þetta segir í ákvörðun Hæstaréttar um áfrýjunarleyfisbeiðni ÁTVR í málinu. Vísir fjallaði ítarlega um dóm Landsréttar sem féll í málinu í febrúar síðastliðnum. Þá taldi rétturinn að ÁTVR hefði ekki verið stætt á að neita að selja drykkinn með vísan til lýðheilsusjónarmiða, meðal annars um að ungmenni sæki frekar í kolsýrða koffíndrykki en aðrir. Hefðu þurft að byggja synjun á málefnalegum sjónarmiðum Með dómi Landsréttar var ekki fallist á að löggjafinn hefði veitt ÁTVR óheft ákvörðunarvald um takmörkun á atvinnufrelsi í andstöðu við stjórnarskrána eða lögmætisreglu íslenskrar stjórnskipunar. Vísað var til þess að ákvörðunin hefði verið reist á matskenndum lagagrundvelli og hefði ÁTVR borið að byggja á málefnalegum sjónarmiðum sem væru til þess fallin að ná því markmiði sem stefnt væri að með heimildinni. Fyrir lægi að ÁTVR hefði heimilað sölu á ýmsum vörum sem hefðu að geyma koffín, þar með talið vörum með meira magni efnisins en hin umdeilda vara. Þá væri ágreiningslaust að örvandi áhrif koffíns væru þau sömu hvort heldur sem því væri blandað við áfengi með kaffi eða öðrum hætti. Ekki var talið að röksemd ÁTVR um að gera bæri greinarmun á vörum, sem hefðu að geyma koffín, með vísan til bragðeinkenna væri til þess fallin að ná þeim markmiðum að bæta lýðheilsu og stemma stigu við blöndun áfengis og koffeins. Væri því ekki um að ræða málefnalegt sjónarmið og hefði ÁTVR verið óheimilt að byggja ákvörðun sína á því. Ákvörðun um sölu á koffíndrykk hefur verulegt almennt gildi Í ákvörðun Hæstaréttar segir að ÁTVR hafi byggt á því að úrslit málsins hafi verulegt almennt gildi. Ekki hafi áður reynt fyrir dómi á túlkun tiltekinnar greinar laga um verslun með áfengi og tóbak, sem feli í sér matskennda heimild. Málið hafi jafnframt verulegt gildi um túlkun og skýringu á framkvæmd lögbundins hlutverks ÁTVR á grundvelli laganna en lögin þjóni meðal annars því hlutverki að stuðla að bættri lýðheilsu og samfélagslegri ábyrgð. Einnig hafi þau að markmiði að takmarka og stýra aðgengi að áfengi og draga þannig úr skaðlegum áhrifum áfengisneyslu. Málið hafi verulegt fordæmisgildi um þau sjónarmið sem leyfisbeiðanda sé heimilt að leggja til grundvallar við ákvörðun um að hafna áfengistegund, hvernig hann skuli haga mati sínu og hversu ítarlega þurfi að gera grein fyrir og vísa til þeirra gagna og upplýsinga sem ákvörðun sé reist á. Málið hafi jafnframt verulegt fordæmisgildi um skýringu réttarreglna á sviði stjórnsýsluréttar. Þá hafi málið einnig fordæmisgildi um endurskoðunarvald dómstóla á matskenndum ákvörðunum sérfróðra stjórnvalda. ÁTVR byggi einnig á því að málið varði sérstaklega mikilvæga hagsmuni og að dómur Landsréttar sé bersýnilega rangur. Í niðurstöðu Hæstaréttar segir að virtum gögnum málsins verði talið að dómur í því geti haft verulegt almennt gildi. Beiðni um áfrýjunarleyfi sé því samþykkt. Málaferli þegar kostað tæpar fimmtán milljónir Ákvörðun um að taka Shaker ekki í sölu er ekki fyrsta ákvörðun ÁTVR í málefnum Distu sem ratar alla leið fyrir Hæstarétt. Það gerði ákvörðun um að neita að taka tvær tegundir af Faxe bjór ekki í sölu á þeim grundvelli að framlegð þeirra væri ekki nægilega mikil. ÁTVR var gerð afturreka með þá ákvörðun. Bryndís Haraldsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokks, beindi fyrirspurn til fjármála- og efnahagsráðherra varðandi málaferli Distu á hendur ÁTVR. Bryndís spurði ráðherra hver afdrif bjórtegundanna tveggja hefðu orðið eftir dóm Hæstaréttar og hver kostnaður ríkisins af málaferlunum hefði verið. Fjármála- og efnahagsráðherra sagði ÁTVR ekki hafa tekið bjórtegundirnar og Shaker í sölu, þrátt fyrir að Hæstiréttur og Landsréttur hefðu ógilt ákvarðanir um að taka vörurnar ekki í sölu. Kostnaður ríkisins vegna málaferlanna væri þegar orðinn rétt tæplega fimmtán milljónir króna, fyrir utan óbeinan kostnað ríkislögmanns. Nú er málið sem snýr að Shaker á leið fyrir Hæstarétt og fari svo að ÁTVR lúti enn í lægra haldi hækkar kostnaðurinn enn frekar.
Áfengi Dómsmál Mest lesið Hryllingssögur og dæmi: „Slúbbertar halda heilu stofnunum í gíslingu“ Atvinnulíf Hætta með spilakassa á Ölveri Viðskipti innlent Segir félaginu skylt að skipta sér af „sorgarvegferð“ Play Viðskipti innlent Vara við „Lafufu“ Viðskipti erlent Seldu samheitalyf við hvítblæði og HIV fyrir hundruð milljóna Viðskipti innlent Greiddu eina krónu fyrir Mannlíf Viðskipti innlent Tekur við starfi forstjóra Samkaupa Viðskipti innlent Aukið samstarf opni á fleiri tengimöguleika til vesturstrandar Bandaríkjanna Viðskipti innlent Segir „vanstilltan“ starfsmann Icelandair kominn úr skotgröfunum Viðskipti innlent Ráðin nýr fagstjóri hjá Íslandsstofu Viðskipti innlent Fleiri fréttir Segir félaginu skylt að skipta sér af „sorgarvegferð“ Play Seldu samheitalyf við hvítblæði og HIV fyrir hundruð milljóna Ráðin nýr fagstjóri hjá Íslandsstofu Greiddu eina krónu fyrir Mannlíf Aukið samstarf opni á fleiri tengimöguleika til vesturstrandar Bandaríkjanna Bein útsending: Sjálfbærnidagur Landsbankans Tekur við starfi forstjóra Samkaupa Hætta með spilakassa á Ölveri Bein útsending: Ársfundur Grænvangs - Samstarf til framtíðar Flytja Emmessís í Grafarvog 78 sagt upp í þremur hópuppsögnum Tveir nýir framkvæmdastjórar hjá Póstinum Segir „vanstilltan“ starfsmann Icelandair kominn úr skotgröfunum Ráðinn nýr fjárfestingastjóri Ísafold Capital Partners Þrjár ráðnar til Krafts Bein útsending: Morgunfundur Svansins: Harðar kröfur – Auðvelt val Opnuðu 64 ný hjúkrunarrými á Hrafnistu í Kópavogi Kaupa bræðurna út: „Við vorum sammála um að vinna ekki lengur saman“ Flestir ánægðir með söluna á Íslandsbanka Samið um norðlenska forgangsorku „Þetta eru ekki alveg óvæntar fréttir“ Formaður FÍA hafi beina hagsmuni af því að ráðast gegn Play Selja hlut sinn í Skógarböðunum Spáir endalokum Play á Íslandi: „Fjárfestar voru lokkaðir að stofnun þessa félags“ Jón Gunnarsson til Samorku Tekur við starfi forstöðumanns lögfræðiráðgjafar Arion Ráðin fyrsti framkvæmdastjóri Kennarasambandsins Aðeins nokkrir eftir hjá PCC á Bakka eftir að þrjátíu til viðbótar var sagt upp „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Innkalla ferskan kjúkling frá Matfugli vegna gruns um salmonellu Sjá meira