Lækkandi fæðingartíðni ekki hundaflauta: „Ég bara hafna algjörlega forsendunum“ Bjarki Sigurðsson skrifar 26. maí 2025 21:31 Snorri Másson er þingmaður Miðflokksins. Vísir/Einar Fæðingartíðni á Íslandi hefur aldrei verið lægri og þingmaður segir fólk hér á landi þurfa að fjölga sér meira. Hann kallar eftir umræðu og vill að stjórnvöld ráðist í aðgerðir. Fæðingartíðni á Íslandi er nú 1,56 börn á konu, og hefur hún aldrei verið lægri síðan mælingar hófust um miðja nítjándu öld. Til að viðhalda mannfjölda til lengri tíma litið þarf frjósemi að vera um 2,1 barn á konu, en Ísland hefur ekki verið yfir þá tölu síðan árið 2012. Lága fæðingartíðni má ekki eingöngu sjá á Íslandi. Allar Norðurlandaþjóðirnar er undir viðmiðinu, Finnar neðst með 1,26 barn á hverja konu. Í raun er ekkert Evrópuland yfir viðmiðinu. Fæðingartíðni í flestum ríkjum heims fer lækkandi en í mörgum þeirra var hún fyrir hærri en viðmiðið og því ekki komin niður fyrir það. Fólk hafi ekki kraft í að eignast börn Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, segir það gríðarlega mikilvægt að fólk á Íslandi fari að eignast fleiri börn. „Þetta er grundvallar kerfislægt vandamál sem byggir á einhverjum djúpum, andlegum vanda á Íslandi. Sem er sá að fólk hefur ekki nægan kraft og þrótt til að hugsa: „Heyrðu, auðvitað fer ég að fjölga mér“, sem er það erfiðasta sem maður gerir og stóra áskorunin í lífi hvers og eins. Og stóra kraftaverkið á sama tíma,“ segir Snorri. Lág fæðingartíðni getur skapað mörg vandamál til lengri tíma. „Ef við ýtum því til hliðar að þetta gefi okkur til kynna að ungt fólk hafi ekki trú á framtíðinni og sjálfu sér og horfum bara á kerfislegu þættina, hvaða áhrif þetta hefur á samfélög. Að aldurspíramídinn sé kominn í svona mikla bjögun, þá er það risa kerfislegt vandamál. Í sambandi við velferðarkerfið og að halda uppi öllum kerfum,“ segir Snorri. Innflutt vinnuafl eingöngu plástur Hann kallar eftir því að stjórnvöld viðurkenni að þetta sé vandamál. Staðan sé orðin grafalvarleg og innflutt vinnuafl sé eingöngu plástur sem dugi skammt. „Ég held að fólk hugsi þá lausn ekki alveg til enda. Það er ekki án vandkvæða að leysa öll sín vandamál með innfluttu vinnuafli. Auðvitað leysir það ákveðin verkefni um ákveðinn tíma. En þegar kemur að því halda til lengri tíma í grundvallar samfélagslega samheldni á meðal þjóðarinnar, þá held ég að það sé ekki áhugi neins að við Íslendingar verðum hér til helminga á móti fólki sem er komið hingað til að vinna,“ segir Snorri. Fólk komi hingað á misjöfnum forsendum, sumir til að setjast að en aðrir koma og fara. „Sem lausn er þetta slík skammsýni að mér finnst hún vítaverð hjá stjórnmálamönnum. Því miður finnst mér hún ráðandi. Að þetta leysi sig sjálft og þetta snúist um að halda hagvexti meira og minna í lagi núna,“ segir Snorri. Hundaflauta eða raunverulegt vandamál? Áhyggjur vegna lækkandi fæðingartíðni hafa oft verið sagðar svokölluð hundaflauta frá þeim sem hafa áhyggjur af því að með fjöldaflutningum fólks frá Afríku og Mið-Austurlöndum til Evrópu og Bandaríkjanna, sé verið að skipta þeim sem eru hvítir á hörund út fyrir fólk frá öðrum menningarheimum. Þannig séu þeir sem kalla eftir hækkandi fæðingartíðni að reyna að koma í veg fyrir það að fólk frá öðrum ríkjum taki yfir þeirra land. Hvað segir þú við það fólk sem sakar þig um þjóðernishyggju? „Ég átta mig alveg í hvaða skotgröfum það fólk er fast. Ég bara hafna algjörlega forsendunum. Ég lýsi því sem fyrir augu ber. Við erum í stórfelldum vandræðum. Við erum að fara sömu leið og aðrar þjóðir, við héldumst aðeins betur en nú erum við að fara sömu leið. Það hringir öllum viðvörunarbjöllum fyrir mig. Mín ábyrgð er gagnvart Íslendingum og gagnvart því að fólk hafi trú á að það geti búið börnum sínum hérna betra líf og eignast börn yfirleitt. Upphrópanir eru kannski frá aðgerðarleysissinnum. Ég segi ekki að þeir vilji óbreytt ástand, en ef hlustað er á þá. Þá verður óbreytt ástand,“ segir Snorri. Gerir athugasemd við fyrirsögn mbl.is Snorri flutti ræðu á þingi fyrir helgi þar sem hann lýsti áhyggjum sínum af fæðingartíðninni. Í kjölfar birti mbl.is frétt með fyrirsögninni „Segir innfædda Íslendinga ekki eignast nógu mörg börn“ og var Snorri gagnrýndur verulega í kjölfarið. Hann segir mbl.is hafa dregið þá ályktun að hann vilji eingöngu að innfæddir Íslendingar fjölgi sér, sem sé ekki rétt. „Ég tók heildarfæðingartíðnina og prófaði að beita henni á hóp Íslendinga sem eru sirka 330 þúsund manns. Ég setti þetta svona fram í ljósi þess, eins og ég segi í ræðunni, að það er einfaldlega handhægt tölfræðilega, enda óljóst hve stór hluti af innflytjendum endar á að setjast að. Því þau eru ekki Íslendingar í vissum skilningi,“ segir Snorri. Breytt fyrirkomulag varðandi fæðingarorlof, algjör endurskipulagning í leikskólamálum og skattaafsláttur til foreldra væru mögulegar lausnir. „Auðvitað í orði kveðnu lýsir fólk því yfir að það vilji hjálpa með þetta. En mér finnst ekki hafa verið tónn frá ríkisstjórninni um að þetta sé sérstakt áherslumál. Kannski er það í ljósi þessarar undarlegu viðkvæmni sem ríkir í kringum þessa umræðu. Ég er alveg laus við þetta og skil alveg að fólk sé með upphrópanir, en ég ítreka að þetta á að vera forgangsmál númer eitt hjá Íslendingum og stjórnvöldum, að við eignumst fleiri börn,“ segir Snorri. Frjósemi Börn og uppeldi Miðflokkurinn Mannfjöldi Alþingi Mest lesið Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Innlent Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Vissu af auknum töfum en óraði ekki fyrir viðbrögðunum Innlent Lykillinn að kraftaverki að Birgir var frá Íslandi Erlent Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Átján tegundir af sólarvörn teknar úr sölu í Ástralíu Erlent Fleiri fréttir Kom ráðherra að óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Skorar á ríkisstjórnina að fjármagna íslenskunám Eggert Benedikt settur forstjóri Hafró Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Rafmagnslaust á Dalvík, Hrísey og nágrenni Hætt við sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Bjóða Grindvíkingum á seiglunámskeið Fimmtungur getur ekki keypt afmælisgjafir fyrir börnin sín Reyna að bjarga starfseminni á Möltu og slæmar fregnir af makrílveiðinni Bein útsending: Loftslagsdagurinn Bein útsending: Staða launafólks á Íslandi Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Konur og háskólamenntaðir líklegri til að vilja frekari aðgerðir gegn Ísrael Bein útsending: Heilbrigðistæknilausnir og -þjónusta Biskup Íslands heimsækir Úkraínu Vissu af auknum töfum en óraði ekki fyrir viðbrögðunum Magga Stína á leið til Gasa með Frelsisflotanum Sjá meira
Fæðingartíðni á Íslandi er nú 1,56 börn á konu, og hefur hún aldrei verið lægri síðan mælingar hófust um miðja nítjándu öld. Til að viðhalda mannfjölda til lengri tíma litið þarf frjósemi að vera um 2,1 barn á konu, en Ísland hefur ekki verið yfir þá tölu síðan árið 2012. Lága fæðingartíðni má ekki eingöngu sjá á Íslandi. Allar Norðurlandaþjóðirnar er undir viðmiðinu, Finnar neðst með 1,26 barn á hverja konu. Í raun er ekkert Evrópuland yfir viðmiðinu. Fæðingartíðni í flestum ríkjum heims fer lækkandi en í mörgum þeirra var hún fyrir hærri en viðmiðið og því ekki komin niður fyrir það. Fólk hafi ekki kraft í að eignast börn Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, segir það gríðarlega mikilvægt að fólk á Íslandi fari að eignast fleiri börn. „Þetta er grundvallar kerfislægt vandamál sem byggir á einhverjum djúpum, andlegum vanda á Íslandi. Sem er sá að fólk hefur ekki nægan kraft og þrótt til að hugsa: „Heyrðu, auðvitað fer ég að fjölga mér“, sem er það erfiðasta sem maður gerir og stóra áskorunin í lífi hvers og eins. Og stóra kraftaverkið á sama tíma,“ segir Snorri. Lág fæðingartíðni getur skapað mörg vandamál til lengri tíma. „Ef við ýtum því til hliðar að þetta gefi okkur til kynna að ungt fólk hafi ekki trú á framtíðinni og sjálfu sér og horfum bara á kerfislegu þættina, hvaða áhrif þetta hefur á samfélög. Að aldurspíramídinn sé kominn í svona mikla bjögun, þá er það risa kerfislegt vandamál. Í sambandi við velferðarkerfið og að halda uppi öllum kerfum,“ segir Snorri. Innflutt vinnuafl eingöngu plástur Hann kallar eftir því að stjórnvöld viðurkenni að þetta sé vandamál. Staðan sé orðin grafalvarleg og innflutt vinnuafl sé eingöngu plástur sem dugi skammt. „Ég held að fólk hugsi þá lausn ekki alveg til enda. Það er ekki án vandkvæða að leysa öll sín vandamál með innfluttu vinnuafli. Auðvitað leysir það ákveðin verkefni um ákveðinn tíma. En þegar kemur að því halda til lengri tíma í grundvallar samfélagslega samheldni á meðal þjóðarinnar, þá held ég að það sé ekki áhugi neins að við Íslendingar verðum hér til helminga á móti fólki sem er komið hingað til að vinna,“ segir Snorri. Fólk komi hingað á misjöfnum forsendum, sumir til að setjast að en aðrir koma og fara. „Sem lausn er þetta slík skammsýni að mér finnst hún vítaverð hjá stjórnmálamönnum. Því miður finnst mér hún ráðandi. Að þetta leysi sig sjálft og þetta snúist um að halda hagvexti meira og minna í lagi núna,“ segir Snorri. Hundaflauta eða raunverulegt vandamál? Áhyggjur vegna lækkandi fæðingartíðni hafa oft verið sagðar svokölluð hundaflauta frá þeim sem hafa áhyggjur af því að með fjöldaflutningum fólks frá Afríku og Mið-Austurlöndum til Evrópu og Bandaríkjanna, sé verið að skipta þeim sem eru hvítir á hörund út fyrir fólk frá öðrum menningarheimum. Þannig séu þeir sem kalla eftir hækkandi fæðingartíðni að reyna að koma í veg fyrir það að fólk frá öðrum ríkjum taki yfir þeirra land. Hvað segir þú við það fólk sem sakar þig um þjóðernishyggju? „Ég átta mig alveg í hvaða skotgröfum það fólk er fast. Ég bara hafna algjörlega forsendunum. Ég lýsi því sem fyrir augu ber. Við erum í stórfelldum vandræðum. Við erum að fara sömu leið og aðrar þjóðir, við héldumst aðeins betur en nú erum við að fara sömu leið. Það hringir öllum viðvörunarbjöllum fyrir mig. Mín ábyrgð er gagnvart Íslendingum og gagnvart því að fólk hafi trú á að það geti búið börnum sínum hérna betra líf og eignast börn yfirleitt. Upphrópanir eru kannski frá aðgerðarleysissinnum. Ég segi ekki að þeir vilji óbreytt ástand, en ef hlustað er á þá. Þá verður óbreytt ástand,“ segir Snorri. Gerir athugasemd við fyrirsögn mbl.is Snorri flutti ræðu á þingi fyrir helgi þar sem hann lýsti áhyggjum sínum af fæðingartíðninni. Í kjölfar birti mbl.is frétt með fyrirsögninni „Segir innfædda Íslendinga ekki eignast nógu mörg börn“ og var Snorri gagnrýndur verulega í kjölfarið. Hann segir mbl.is hafa dregið þá ályktun að hann vilji eingöngu að innfæddir Íslendingar fjölgi sér, sem sé ekki rétt. „Ég tók heildarfæðingartíðnina og prófaði að beita henni á hóp Íslendinga sem eru sirka 330 þúsund manns. Ég setti þetta svona fram í ljósi þess, eins og ég segi í ræðunni, að það er einfaldlega handhægt tölfræðilega, enda óljóst hve stór hluti af innflytjendum endar á að setjast að. Því þau eru ekki Íslendingar í vissum skilningi,“ segir Snorri. Breytt fyrirkomulag varðandi fæðingarorlof, algjör endurskipulagning í leikskólamálum og skattaafsláttur til foreldra væru mögulegar lausnir. „Auðvitað í orði kveðnu lýsir fólk því yfir að það vilji hjálpa með þetta. En mér finnst ekki hafa verið tónn frá ríkisstjórninni um að þetta sé sérstakt áherslumál. Kannski er það í ljósi þessarar undarlegu viðkvæmni sem ríkir í kringum þessa umræðu. Ég er alveg laus við þetta og skil alveg að fólk sé með upphrópanir, en ég ítreka að þetta á að vera forgangsmál númer eitt hjá Íslendingum og stjórnvöldum, að við eignumst fleiri börn,“ segir Snorri.
Frjósemi Börn og uppeldi Miðflokkurinn Mannfjöldi Alþingi Mest lesið Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Innlent Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Vissu af auknum töfum en óraði ekki fyrir viðbrögðunum Innlent Lykillinn að kraftaverki að Birgir var frá Íslandi Erlent Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Átján tegundir af sólarvörn teknar úr sölu í Ástralíu Erlent Fleiri fréttir Kom ráðherra að óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Skorar á ríkisstjórnina að fjármagna íslenskunám Eggert Benedikt settur forstjóri Hafró Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Rafmagnslaust á Dalvík, Hrísey og nágrenni Hætt við sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Bjóða Grindvíkingum á seiglunámskeið Fimmtungur getur ekki keypt afmælisgjafir fyrir börnin sín Reyna að bjarga starfseminni á Möltu og slæmar fregnir af makrílveiðinni Bein útsending: Loftslagsdagurinn Bein útsending: Staða launafólks á Íslandi Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Konur og háskólamenntaðir líklegri til að vilja frekari aðgerðir gegn Ísrael Bein útsending: Heilbrigðistæknilausnir og -þjónusta Biskup Íslands heimsækir Úkraínu Vissu af auknum töfum en óraði ekki fyrir viðbrögðunum Magga Stína á leið til Gasa með Frelsisflotanum Sjá meira