Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 5. júní 2025 06:31 „Mér hefur vissulega fallið það þungt hversu lítils ég má mín gagnvart öllu því ofbeldi sem viðgengst víða um heim. Það mætti líka spyrja hvers vegna séu ekki tíðar mótmælagöngur í Reykjavík vegna þess ofbeldis sem almennir borgarar í Súdan mega þola svo vísað sé til ástands sem er ekki síður alvarlegt en á Gaza,“ ritaði Einar Ólafsson í grein á Vísi fyrr í vikunni þar sem hann gerði að umtalsefni grein eftir mig á sama miðli þar sem ég benti á það að ekki virtist þykja ástæða til þess að mótmæla ofbeldi í garð Palestínumanna nema Ísrael ætti í hlut. Það að Ísrael kæmi við sögu virðist þannig vera nauðsynlegur útgangspunktur en ekki einfaldlega það að Palestínumenn yrðu fyrir ofbeldi óháð því hver gerandinn væri í þeim efnum. Ég benti í því sambandi á gróft ofbeldi sem Palestínumenn í flóttamannabúðum Yarmouk í Sýrlandi hefðu orðið fyrir af hendi hryðjuverkasamtakanna Ríkis íslams sem myrti þar fjölda fólks meðal annars og ekki sízt með því að afhöfða það. Þeir sem hæst hafa látið í sér heyra hér á landi vegna Palestínumanna á Gaza og Vesturbakkanum sáu ljóslega ekki nokkra ástæðu til þess að gera veður út af því. Enda átti Ísrael ekki þar hlut að máli. Einar ber því við að stríðið í Sýrlandi hafi verið „ansi flókið“ og dæmið um flóttamannabúðirnar „einungis eitt af skelfilegum atburðum sem þar hafa átt sér stað.“ Þá hafi ekki verið einhugur um það hverjum væri um að kenna í þeim efnum og flestir sammála um að ætti ekki við um einhvern einn. Kom það virkilega í veg fyrir að vakin væri athygli á ofbeldinu í garð Palestínumanna í Yarmouk og alþjóðasamfélagið hvatt til þess að stuðla að friði í Sýrlandi svo slíkt endurtæki sig ekki? Það var víst engin ástæða til þess miðað við skrif Einars og framgöngu hans og annarra í þeim efnum. Ljóst er að mörgum þykir deilan fyrir botni Miðjarðarhafsins að sama skapi „ansi flókin“ og vissulega eru atburðirnir á Gaza um þessar mundir ekki það eina sem átt hefur sér stað þar í þeim efnum. Er þá einhver ástæða til þess að gera veður út af því? Væntanlega ekki miðað við málflutning Einars. Vitaskuld stenzt þetta enga skoðun. Eina rökrétta skýringin er sú sem áður segir að aðkoma Ísraels sé álitin nauðsynleg forsenda. Ég benti einnig á ógnarstjórn hryðjuverkasamtakanna Hamas á Gaza um langt árabil og ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna, þeirra eigin fólks, á svæðinu sem til að mynda má lesa um í umfjöllunum mannréttindasamtakanna Amnesty International. Meðal annars hafa þar ítrekað á liðnum árum verið barin niður friðsöm mótmæli með ofbeldi og pólitískir andstæðingar og einstaklingar sem mótmælt hafa stjórn þeirra barðir, fangelsaðir, pyntaðir og myrtir. Afgreiðsla Einars er jafnvel enn ódýrari þegar Hamas er annars vegar. Segist hann einfaldlega ekki ætla að elta ólar við þá athugasemd að ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna hafi ekki verið mótmælt af hans hálfu og annarra á sömu bylgjulengd hér á landi. Hins vegar væri sama hvaða álit fólk hefði á Hamas, og jafnvel þó einhverjir vildu taka undir með stjórnvöldum í Ísrael um að uppræta þyrfti samtökin, þá réttlætti það ekki framgöngu Ísraelshers á Gaza. Hið sama ætti við um árás þeirra á Ísrael í október 2023. Hitt er svo annað mál að forystumenn Hamas voru inntir eftir því í arabískum fjölmiðlum í kjölfar árásarinnar hvers vegna þeir hefðu sett almenning á Gaza í svo gríðarlega hættu með henni og hvort hún yrði ekki dýru verði keypt fyrir hann. Svörin voru þau að svo yrði vissulega en þeir væru reiðubúnir að færa þær fórnir. „Við erum kölluð þjóð píslarvotta og við erum stoltir af því að fórna píslarvottum,“ sagði Ghazi Hamad, háttsettur forystumaður innan Hamas. Ég hef sjálfur ítrekað fjallað um það hvernig óbreyttir borgarar á Gaza væru einkum fórnarlömb ástandsins fyrir botni Miðjarðarhafsins enda á milli steins og sleggju í þeim efnum. Annars vegar væri Ísraelsher og hins vegar Hamas sem ljóst væri að skeytti engu um öryggi þeirra og skýldi sér þvert á móti á bak við þá. Til að mynda hefðu tugir kílómetra af göngum verið grafnir á Gaza fyrir vígamenn samtakanna á sama tíma og þar væri hvergi að finna loftvarnabyrgi, loftvarnarflautur eða annað til þess að tryggja öryggi almennra borgara. Á hinn bóginn má velta fyrir sér hversu mikið mannfall hefði orðið í Ísrael vegna þeirra tugþúsunda eldflauga sem Hamas hefur skotið á landið ef ekki væri fyrir loftvarnarkerfi þess. Vert er að lokum að fjalla um ástandið í Súdan sem Einar hafði frumkvæði að því að nefna til sögunnar og komið er inn á í upphafi greinarinnar. Munurinn væri þó sá að hans sögn að þar væri um borgarastyrjöld að ræða sem vestræn ríki gætu lítil áhrif haft á. Dregur hann þó síðan strax í land og segir að kannski gætu Bandaríkin og Evrópusambandið haft þar áhrif og hugsanlega rétt að þrýsta á þau að beita sér. Tengir hann á frétt brezka ríkisútvarpsins BBC um málið sem hann virðist þó ekki hafa lesið sjálfur. Þar segir að Sameinuðu þjóðirnar hafi lýst stríðið í Súdan, sem hófst 2023, kostað hefur 150 þúsund mannslíf, leitt til hungursneyðar 25 milljóna manna og neytt tólf milljónir á vergang, verstu mannúðarkrísu heimsins. Hægt er að finna ófáar greinar sem Einar hefur skrifað um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafsins þar sem spjótunum er beint að Ísrael en ég hef enga slíka fundið um Súdan þrátt fyrir stór orð í grein hans um stöðu mála þar í landi, líkt og þau sem vitnað er til í upphafi þessarar greinar, og hversu þungbært honum þyki að eigin sögn að geta ekki beitt sér í þeim efnum. Ekki er þó nóg með að 150 þúsund manns hafi týnt lífi í stríðinu í Súdan heldur hefur fjöldi manns meðal annars af Massalit-þjóðflokknum verið drepinn þar í landi fyrir þá eina sök að vera dekkri á hörund og ekki arabískir. Full ástæða væri því til þess að stinga niður penna í þeim efnum ekki síður en í tilfelli Gaza. Hins vegar á Ísrael jú enga aðkomu að þeim átökum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Sjá meira
„Mér hefur vissulega fallið það þungt hversu lítils ég má mín gagnvart öllu því ofbeldi sem viðgengst víða um heim. Það mætti líka spyrja hvers vegna séu ekki tíðar mótmælagöngur í Reykjavík vegna þess ofbeldis sem almennir borgarar í Súdan mega þola svo vísað sé til ástands sem er ekki síður alvarlegt en á Gaza,“ ritaði Einar Ólafsson í grein á Vísi fyrr í vikunni þar sem hann gerði að umtalsefni grein eftir mig á sama miðli þar sem ég benti á það að ekki virtist þykja ástæða til þess að mótmæla ofbeldi í garð Palestínumanna nema Ísrael ætti í hlut. Það að Ísrael kæmi við sögu virðist þannig vera nauðsynlegur útgangspunktur en ekki einfaldlega það að Palestínumenn yrðu fyrir ofbeldi óháð því hver gerandinn væri í þeim efnum. Ég benti í því sambandi á gróft ofbeldi sem Palestínumenn í flóttamannabúðum Yarmouk í Sýrlandi hefðu orðið fyrir af hendi hryðjuverkasamtakanna Ríkis íslams sem myrti þar fjölda fólks meðal annars og ekki sízt með því að afhöfða það. Þeir sem hæst hafa látið í sér heyra hér á landi vegna Palestínumanna á Gaza og Vesturbakkanum sáu ljóslega ekki nokkra ástæðu til þess að gera veður út af því. Enda átti Ísrael ekki þar hlut að máli. Einar ber því við að stríðið í Sýrlandi hafi verið „ansi flókið“ og dæmið um flóttamannabúðirnar „einungis eitt af skelfilegum atburðum sem þar hafa átt sér stað.“ Þá hafi ekki verið einhugur um það hverjum væri um að kenna í þeim efnum og flestir sammála um að ætti ekki við um einhvern einn. Kom það virkilega í veg fyrir að vakin væri athygli á ofbeldinu í garð Palestínumanna í Yarmouk og alþjóðasamfélagið hvatt til þess að stuðla að friði í Sýrlandi svo slíkt endurtæki sig ekki? Það var víst engin ástæða til þess miðað við skrif Einars og framgöngu hans og annarra í þeim efnum. Ljóst er að mörgum þykir deilan fyrir botni Miðjarðarhafsins að sama skapi „ansi flókin“ og vissulega eru atburðirnir á Gaza um þessar mundir ekki það eina sem átt hefur sér stað þar í þeim efnum. Er þá einhver ástæða til þess að gera veður út af því? Væntanlega ekki miðað við málflutning Einars. Vitaskuld stenzt þetta enga skoðun. Eina rökrétta skýringin er sú sem áður segir að aðkoma Ísraels sé álitin nauðsynleg forsenda. Ég benti einnig á ógnarstjórn hryðjuverkasamtakanna Hamas á Gaza um langt árabil og ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna, þeirra eigin fólks, á svæðinu sem til að mynda má lesa um í umfjöllunum mannréttindasamtakanna Amnesty International. Meðal annars hafa þar ítrekað á liðnum árum verið barin niður friðsöm mótmæli með ofbeldi og pólitískir andstæðingar og einstaklingar sem mótmælt hafa stjórn þeirra barðir, fangelsaðir, pyntaðir og myrtir. Afgreiðsla Einars er jafnvel enn ódýrari þegar Hamas er annars vegar. Segist hann einfaldlega ekki ætla að elta ólar við þá athugasemd að ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna hafi ekki verið mótmælt af hans hálfu og annarra á sömu bylgjulengd hér á landi. Hins vegar væri sama hvaða álit fólk hefði á Hamas, og jafnvel þó einhverjir vildu taka undir með stjórnvöldum í Ísrael um að uppræta þyrfti samtökin, þá réttlætti það ekki framgöngu Ísraelshers á Gaza. Hið sama ætti við um árás þeirra á Ísrael í október 2023. Hitt er svo annað mál að forystumenn Hamas voru inntir eftir því í arabískum fjölmiðlum í kjölfar árásarinnar hvers vegna þeir hefðu sett almenning á Gaza í svo gríðarlega hættu með henni og hvort hún yrði ekki dýru verði keypt fyrir hann. Svörin voru þau að svo yrði vissulega en þeir væru reiðubúnir að færa þær fórnir. „Við erum kölluð þjóð píslarvotta og við erum stoltir af því að fórna píslarvottum,“ sagði Ghazi Hamad, háttsettur forystumaður innan Hamas. Ég hef sjálfur ítrekað fjallað um það hvernig óbreyttir borgarar á Gaza væru einkum fórnarlömb ástandsins fyrir botni Miðjarðarhafsins enda á milli steins og sleggju í þeim efnum. Annars vegar væri Ísraelsher og hins vegar Hamas sem ljóst væri að skeytti engu um öryggi þeirra og skýldi sér þvert á móti á bak við þá. Til að mynda hefðu tugir kílómetra af göngum verið grafnir á Gaza fyrir vígamenn samtakanna á sama tíma og þar væri hvergi að finna loftvarnabyrgi, loftvarnarflautur eða annað til þess að tryggja öryggi almennra borgara. Á hinn bóginn má velta fyrir sér hversu mikið mannfall hefði orðið í Ísrael vegna þeirra tugþúsunda eldflauga sem Hamas hefur skotið á landið ef ekki væri fyrir loftvarnarkerfi þess. Vert er að lokum að fjalla um ástandið í Súdan sem Einar hafði frumkvæði að því að nefna til sögunnar og komið er inn á í upphafi greinarinnar. Munurinn væri þó sá að hans sögn að þar væri um borgarastyrjöld að ræða sem vestræn ríki gætu lítil áhrif haft á. Dregur hann þó síðan strax í land og segir að kannski gætu Bandaríkin og Evrópusambandið haft þar áhrif og hugsanlega rétt að þrýsta á þau að beita sér. Tengir hann á frétt brezka ríkisútvarpsins BBC um málið sem hann virðist þó ekki hafa lesið sjálfur. Þar segir að Sameinuðu þjóðirnar hafi lýst stríðið í Súdan, sem hófst 2023, kostað hefur 150 þúsund mannslíf, leitt til hungursneyðar 25 milljóna manna og neytt tólf milljónir á vergang, verstu mannúðarkrísu heimsins. Hægt er að finna ófáar greinar sem Einar hefur skrifað um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafsins þar sem spjótunum er beint að Ísrael en ég hef enga slíka fundið um Súdan þrátt fyrir stór orð í grein hans um stöðu mála þar í landi, líkt og þau sem vitnað er til í upphafi þessarar greinar, og hversu þungbært honum þyki að eigin sögn að geta ekki beitt sér í þeim efnum. Ekki er þó nóg með að 150 þúsund manns hafi týnt lífi í stríðinu í Súdan heldur hefur fjöldi manns meðal annars af Massalit-þjóðflokknum verið drepinn þar í landi fyrir þá eina sök að vera dekkri á hörund og ekki arabískir. Full ástæða væri því til þess að stinga niður penna í þeim efnum ekki síður en í tilfelli Gaza. Hins vegar á Ísrael jú enga aðkomu að þeim átökum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun