Leggja ætti áherslu á kynfrelsi við skilgreiningu á nauðgun því innan hugtaksins sameinast virðing fyrir persónu þolanda, athafnafrelsi og síðast en ekki síst sjálfsákvörðunarrétti einstaklingsins. Lagalegar skilgreiningar á kynferðisbrotum í dag endurspegla ekki eðli og inntak brotanna í núgildandi kynferðisafbrotakafla almennu hegningarlaganna. Þannig eru gerendur í kynferðisofbeldismálum dæmdir eftir þremur ólíkum greinum laganna þó að brotið sé í eðli sínu það sama.
Þetta var meðal þess sem kom fram í erindi Þorbjargar S. Gunnlaugsdóttur, Afbrotið nauðgun, sem byggt var á efni meistararitgerðar hennar í lögfræði sem hún flutti á málfundi Mannréttindaskrifstofu Íslands í gær. Málþingið er hluti af 16 daga átaki gegn kynbundnu ofbeldi sem nú stendur yfir í sextánda sinn en þar er þess freistað að draga kynbundið ofbeldi fram í dagsljósið sem mannréttindabrot.
Þorbjörg bendir á að skilningur laganna á nauðgun sé allt annar en almennings. Samkvæmt lögunum sé aðeins um nauðgun að ræða ef ofbeldi eða hótun um ofbeldi kemur til. Sé það hins vegar ekki til staðar felur afbrotið ekki í sér nauðgun heldur ólögmæta kynferðisnauðung eða misneytingu sem varðar að hámarki sex ára fangelsi en nauðgun varðar allt að sextán ára fangelsi.
Þorbjörg segir að núgildandi skilgreining nauðgunar feli ekki í sér næga viðurkenningu á því sem er í raun þungamiðja í afbrotinu nauðgun, það er kynfrelsi. „Kynferðislegt sjálfsforræði er einfaldlega ekki að fullu viðurkennt þegar það skiptir máli hvort gerandi er maki, hvort þolandi er ölvaður eða andlega fatlaður eða hvort „nauðgun" náðist fram með ofbeldi eða hótun um ofbeldi. Slík nálgun leggur kynfrelsi ekki til grundvallar, heldur nær því eingöngu fram að flokka kynferðisbrot eftir mismunandi verknaðaraðferðum."
Þorbjörg segir að miða mætti skilgreiningu um nauðgun við það hvort samþykki var fyrir hendi eða ekki. Ef svarið er nei þá sé gerandinn sekur um nauðgun. Þorbjörg tók fram að frumvarp um breytingu á kynferðisbrotakafla hegningarlaganna, sem nú er til umfjöllunar á Alþingi, væri mjög til bóta frá því sem nú er.
Í erindi sínu fjallaði Þorbjörg einnig um viðhorf til kynferðisafbrota í samfélaginu. Þar benti hún á að aðstæður skipti miklu máli og viðhorf samfélagsins hafi áhrif á lagasetninguna.
.
