Samtökin 78 vilja fara í mál vegna kirkjunnar Kristjana Björg Guðbrandsdóttir og Stefán Rafn Sigurbjörnsson skrifa 24. september 2015 07:00 „Samviskufrelsið er stjórnarskrárvarinn réttur og meðal dýrmætustu mannréttinda. Engar sérstakar reglur gilda um samviskufrelsi presta. Sem betur fer,“ segir Kristján Valur Ingólfsson, vígslubiskup í Skálholti og starfandi biskup. Biskupsstofu barst þann 2. júlí síðastliðinn beiðni frá innanríkisráðuneytinu um að svara einni af fimm fyrirspurnum Andrésar Inga Jónssonar, varaþingmanns Vinstri grænna, um þjónustu presta og mismunun á grundvelli kynhneigðar sem bornar voru upp við innanríkisráðherra á Alþingi. Í greinargerð með svari Biskupsstofu kemur fram að þjóðkirkjan hafi litið svo á að réttur samkynja para til kirkjulegrar hjónavígslu væri tryggður þrátt fyrir samviskufrelsi presta. Þá segir í svörum Biskupsstofu að ráðuneytið hafi ekki kallað eftir tillögum biskups í þessum efnum og því ekki sett reglur um hvenær prestum sé skylt að framkvæma hjónavígslu. Á kirkjulegum vígslumönnum hvíli ekki sama skylda og borgaralegum vígslumönnum. „Þjóðkirkjan fékk með nýjum hjúskaparlögum heimild til að gefa saman pör af sama kyni,“ segir Kristján. „Þjóðkirkjan hefur nýtt sér þann skilning sem fram kemur í greinargerð með hjúskaparlögunum að ekki þurfi að skylda starfandi prest til þess að framkvæma hjónavígslu samkynhneigðra gegn vilja sínum,“ segir hann. Engar reglur eru í gildi um samviskufrelsi presta innan þjóðkirkjunnar sem heimila þeim að neita fólki um þjónustu á grundvelli kynhneigðar. Þetta kemur fram í svari Biskupsstofu til innanríkisráðuneytis. Hart hefur verið tekist á um hjónavígslu hinsegin fólks innan kirkjunnar síðustu ár. Samkynhneigðir hafa ekki sömu réttindi og gagnkynhneigðir innan kirkjunnar því prestar geta neitað að gifta samkynhneigða ef trúarleg sannfæring þeirra leyfir þeim það ekki. Hilmar Hildar Magnúsarson, formaður Samtakanna '78, segir ótækt að prestar mismuni fólki í skjóli trúarsannfæringar. „Fyrst og fremst vegna þess að við erum að ræða um opinbera stofnun og opinbera þjóna. Það er hrein og klár mismunun gagnvart borgurum landsins. Því hljótum við að mótmæla.“ Hann segir engu skipta hvort prestar sem hafna samkynhneigðum um þjónustu séu fáir. „Þó það væri einn, þó þeir væru hundrað. Þetta snýst um ákveðin grundvallarprinsipp.“ Hilmar segist munu skoða niðurstöðuna með lögmönnum. „Við reynum auðvitað að hafa áhrif á þau sem fara með löggjafarvaldið, það er eitt úrræða en við sækjum okkar rétt fyrir dómstólum ef samkynja pör eiga á hættu að verða mismunað.“ „Mismunun á grundvelli kynhneigðar eða kynvitundar getur aldrei staðist jafnréttisákvæði stjórnarskrár. Láti löggjafinn ákvæði sem heimila prestum og vígslumönnum annarra trúfélaga að mismuna einstaklingum með þessum hætti standa óhreyfð, þá mun verða látið á það reyna fyrir dómstólum,“ að sögn Bjargar Valgeirsdóttur, hjá DIKA lögmönnum og lögmanni Samtakanna '78. Hið svokallaða „samviskufrelsi presta“ sé aðeins heimatilbúið orðatiltæki yfir heimild til að mismuna einstaklingum. Aðspurð minnir hún á að starfsmenn þjóðkirkjunnar, þar með taldir prestar, séu opinberir starfsmenn lögum samkvæmt og hafi þeir sem slíkir skyldur gagnvart öllum almenningi. Hún telur alvarlegt að vígslumenn þjóðkirkjunnar beri ekki sömu skyldur gagnvart almenningi lögum samkvæmt líkt og borgaralegir vígslumenn. Björg bendir á að raunar sé í hjúskaparlögum fólgin heimild til handa kirkjunnar mönnum að ákveða að mismuna fólki með þessum hætti. Á meðan lögin standi óhreyfð þá geti prestar þjóðkirkjunnar neitað samkynja pari um hjónavígslu á grundvelli kynhneigðar eða kynvitundar. Slíkt geti ekki staðist, ríkisstarfsmönnum sé aldrei heimilt að mismuna einstaklingum á þann hátt. Láti löggjafinn ákvæði sem heimila prestum og vígslumönnum trúfélaga að mismuna einstaklingum með þessum hætti standa óhreyfð verði látið á það reyna fyrir dómstólum. Björg bendir á að dómur Mannréttindadómstóls Evrópu frá ársbyrjun 2013 (Eweida og fleiri gegn Bretlandi) hafi staðfest að óheimilt sé að mismuna samkynja pörum með vísan til trúfrelsis. Dómstóllinn hafi með niðurstöðunni viðurkennt að aðgerðir gegn mismunun á grundvelli kynhneigðar séu mikilvægar og hafi lögmætan tilgang sem réttlæti takmarkanir á trúfrelsi. Dómurinn hafi í för með sér að bann við mismunun á grundvelli kynhneigðar eða kynvitundar gangi framar rétti til iðkunar trúarbragða. Hinsegin Mest lesið Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Innlent Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Innlent 8,8 stiga skjálfti í Rússlandi: Flóðbylgjuviðvaranir gefnar út víða um Kyrrahaf Erlent Lögreglan leitar þessara manna Innlent „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Innlent Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Innlent „Hann stal henni“ Erlent Veðurspáin fyrir helgina að skána Innlent Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Innlent „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Innlent Fleiri fréttir Rússnesk herflugvél mætt í Landeyjarnar „Ég held að þetta sé ekki bóla“ Kona flutt á spítala eftir fjóhjólaslys Vara við að gangast undir fegrunarmeðferðir hjá óviðurkenndum aðilum „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Barst tilkynning um olíustuld í Hafnarfirði „Léleg blaðamennska“ sem byggi á upphrópunum og hatri á atvinnulífi Ítrekað ofbeldi, skelfdur Íslendingur eftir skjálfta og padel-æði „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Leggja stöðvunarkröfu á framkæmdir við Hvammsvirkjun Lögreglan leitar upplýsinga um þennan mann Lögreglan leitar þessara manna Eldur kviknaði í hjúkrunarheimili á Höfn Stöðfirðingar þreyttir á ferðamönnum sem geri þarfir sínar um allan bæ Fagnar tillögu Sigurjóns og segir veiðiráðgjöf Hafró ranga Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Úkraínumenn vilja fá Íslendinga í almannavarnabandalag Risaskjálfti í Kyrrahafi og bensínbrúsabílar í Breiðholti Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Skýrsla Guðlaugs Þórs frá 2018: „Aðildarviðræðunum var ekki formlega slitið“ Veðurspáin fyrir helgina að skána Fjallabaksleið syðri lokuð vegna vatnavaxta Engin nóróveira í Laugarvatni Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Reyndi að skemma bíl og hljóp svo undan lögreglu Brennisteinsdíoxíð gæti borist um suðvesturhornið Ísland og Palestína gera samkomulag um samstarf Fundu týnda brú við Suðurlandsbraut Engin framlög til jarðganga en óljós áform um innviðafélag Sjá meira
„Samviskufrelsið er stjórnarskrárvarinn réttur og meðal dýrmætustu mannréttinda. Engar sérstakar reglur gilda um samviskufrelsi presta. Sem betur fer,“ segir Kristján Valur Ingólfsson, vígslubiskup í Skálholti og starfandi biskup. Biskupsstofu barst þann 2. júlí síðastliðinn beiðni frá innanríkisráðuneytinu um að svara einni af fimm fyrirspurnum Andrésar Inga Jónssonar, varaþingmanns Vinstri grænna, um þjónustu presta og mismunun á grundvelli kynhneigðar sem bornar voru upp við innanríkisráðherra á Alþingi. Í greinargerð með svari Biskupsstofu kemur fram að þjóðkirkjan hafi litið svo á að réttur samkynja para til kirkjulegrar hjónavígslu væri tryggður þrátt fyrir samviskufrelsi presta. Þá segir í svörum Biskupsstofu að ráðuneytið hafi ekki kallað eftir tillögum biskups í þessum efnum og því ekki sett reglur um hvenær prestum sé skylt að framkvæma hjónavígslu. Á kirkjulegum vígslumönnum hvíli ekki sama skylda og borgaralegum vígslumönnum. „Þjóðkirkjan fékk með nýjum hjúskaparlögum heimild til að gefa saman pör af sama kyni,“ segir Kristján. „Þjóðkirkjan hefur nýtt sér þann skilning sem fram kemur í greinargerð með hjúskaparlögunum að ekki þurfi að skylda starfandi prest til þess að framkvæma hjónavígslu samkynhneigðra gegn vilja sínum,“ segir hann. Engar reglur eru í gildi um samviskufrelsi presta innan þjóðkirkjunnar sem heimila þeim að neita fólki um þjónustu á grundvelli kynhneigðar. Þetta kemur fram í svari Biskupsstofu til innanríkisráðuneytis. Hart hefur verið tekist á um hjónavígslu hinsegin fólks innan kirkjunnar síðustu ár. Samkynhneigðir hafa ekki sömu réttindi og gagnkynhneigðir innan kirkjunnar því prestar geta neitað að gifta samkynhneigða ef trúarleg sannfæring þeirra leyfir þeim það ekki. Hilmar Hildar Magnúsarson, formaður Samtakanna '78, segir ótækt að prestar mismuni fólki í skjóli trúarsannfæringar. „Fyrst og fremst vegna þess að við erum að ræða um opinbera stofnun og opinbera þjóna. Það er hrein og klár mismunun gagnvart borgurum landsins. Því hljótum við að mótmæla.“ Hann segir engu skipta hvort prestar sem hafna samkynhneigðum um þjónustu séu fáir. „Þó það væri einn, þó þeir væru hundrað. Þetta snýst um ákveðin grundvallarprinsipp.“ Hilmar segist munu skoða niðurstöðuna með lögmönnum. „Við reynum auðvitað að hafa áhrif á þau sem fara með löggjafarvaldið, það er eitt úrræða en við sækjum okkar rétt fyrir dómstólum ef samkynja pör eiga á hættu að verða mismunað.“ „Mismunun á grundvelli kynhneigðar eða kynvitundar getur aldrei staðist jafnréttisákvæði stjórnarskrár. Láti löggjafinn ákvæði sem heimila prestum og vígslumönnum annarra trúfélaga að mismuna einstaklingum með þessum hætti standa óhreyfð, þá mun verða látið á það reyna fyrir dómstólum,“ að sögn Bjargar Valgeirsdóttur, hjá DIKA lögmönnum og lögmanni Samtakanna '78. Hið svokallaða „samviskufrelsi presta“ sé aðeins heimatilbúið orðatiltæki yfir heimild til að mismuna einstaklingum. Aðspurð minnir hún á að starfsmenn þjóðkirkjunnar, þar með taldir prestar, séu opinberir starfsmenn lögum samkvæmt og hafi þeir sem slíkir skyldur gagnvart öllum almenningi. Hún telur alvarlegt að vígslumenn þjóðkirkjunnar beri ekki sömu skyldur gagnvart almenningi lögum samkvæmt líkt og borgaralegir vígslumenn. Björg bendir á að raunar sé í hjúskaparlögum fólgin heimild til handa kirkjunnar mönnum að ákveða að mismuna fólki með þessum hætti. Á meðan lögin standi óhreyfð þá geti prestar þjóðkirkjunnar neitað samkynja pari um hjónavígslu á grundvelli kynhneigðar eða kynvitundar. Slíkt geti ekki staðist, ríkisstarfsmönnum sé aldrei heimilt að mismuna einstaklingum á þann hátt. Láti löggjafinn ákvæði sem heimila prestum og vígslumönnum trúfélaga að mismuna einstaklingum með þessum hætti standa óhreyfð verði látið á það reyna fyrir dómstólum. Björg bendir á að dómur Mannréttindadómstóls Evrópu frá ársbyrjun 2013 (Eweida og fleiri gegn Bretlandi) hafi staðfest að óheimilt sé að mismuna samkynja pörum með vísan til trúfrelsis. Dómstóllinn hafi með niðurstöðunni viðurkennt að aðgerðir gegn mismunun á grundvelli kynhneigðar séu mikilvægar og hafi lögmætan tilgang sem réttlæti takmarkanir á trúfrelsi. Dómurinn hafi í för með sér að bann við mismunun á grundvelli kynhneigðar eða kynvitundar gangi framar rétti til iðkunar trúarbragða.
Hinsegin Mest lesið Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Innlent Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Innlent 8,8 stiga skjálfti í Rússlandi: Flóðbylgjuviðvaranir gefnar út víða um Kyrrahaf Erlent Lögreglan leitar þessara manna Innlent „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Innlent Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Innlent „Hann stal henni“ Erlent Veðurspáin fyrir helgina að skána Innlent Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Innlent „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Innlent Fleiri fréttir Rússnesk herflugvél mætt í Landeyjarnar „Ég held að þetta sé ekki bóla“ Kona flutt á spítala eftir fjóhjólaslys Vara við að gangast undir fegrunarmeðferðir hjá óviðurkenndum aðilum „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Barst tilkynning um olíustuld í Hafnarfirði „Léleg blaðamennska“ sem byggi á upphrópunum og hatri á atvinnulífi Ítrekað ofbeldi, skelfdur Íslendingur eftir skjálfta og padel-æði „Það þarf sennilega að moka þennan bíl upp“ Leggja stöðvunarkröfu á framkæmdir við Hvammsvirkjun Lögreglan leitar upplýsinga um þennan mann Lögreglan leitar þessara manna Eldur kviknaði í hjúkrunarheimili á Höfn Stöðfirðingar þreyttir á ferðamönnum sem geri þarfir sínar um allan bæ Fagnar tillögu Sigurjóns og segir veiðiráðgjöf Hafró ranga Langþreyttur á bensínbrúsum og „bílakirkjugarði“ Úkraínumenn vilja fá Íslendinga í almannavarnabandalag Risaskjálfti í Kyrrahafi og bensínbrúsabílar í Breiðholti Ákærð fyrir að bana föður og tilraun til að bana móður Skýrsla Guðlaugs Þórs frá 2018: „Aðildarviðræðunum var ekki formlega slitið“ Veðurspáin fyrir helgina að skána Fjallabaksleið syðri lokuð vegna vatnavaxta Engin nóróveira í Laugarvatni Fjöldi ferðamanna slíkur að rotþróin ræður ekki við það Reyndi að skemma bíl og hljóp svo undan lögreglu Brennisteinsdíoxíð gæti borist um suðvesturhornið Ísland og Palestína gera samkomulag um samstarf Fundu týnda brú við Suðurlandsbraut Engin framlög til jarðganga en óljós áform um innviðafélag Sjá meira