Hugleiðingar um kosningarnar og fylgishrun Samfylkingarinnar Þór Rögnvaldsson skrifar 25. febrúar 2017 07:00 Á stríðsárunum var Churchill bjargvættur Englands. Samt fór það svo að eftir stríð tapaði Íhaldsflokkurinn – með Churchill í broddi fylkingar – fyrir Verkamannaflokknum í kosningum. Þetta þótti sumum súrt í broti. Ástæðan fyrir þessari óvæntu niðurstöðu var hins vegar fyrst og fremst sú að fólk tengdi Churchill við erfiðleika stríðsáranna og vildi þess vegna kjósa yfir sig nýja tíma. Samfylkingin – ásamt VG – var bjargvættur Íslands sem rétti þjóðarskútuna við eftir klúður hrunflokkanna. Samt fór það svo að þessir flokkar – og þá sérstaklega Samfylkingin – tapaði miklu fylgi í kosningunum 2013. Önnur ástæða fyrir óförum Samfylkingarinnar í kosningunum 2013 var Icesave-málið. Eða öllu heldur: ástæðan var sú ákvörðun forsetans, Ólafs Ragnars, að fara í rússneska rúllettu með fjöregg þjóðarinnar – þ.e. efnahagslegt sjálfstæði hennar – með því að vísa málinu til þjóðarinnar; þ.e. í reynd að senda það fyrir dómstóla. Ólafur Ragnar hafði ekki minnsta leyfi til þess að grípa þannig fram fyrir hendur þingsins. Fífldirfska Ólafs borgaði sig hins vegar – sem betur fer – því annars hefðu hundruð milljarða fallið á þjóðina. Þetta er mergurinn málsins. Kosningarnar 2013 snerust fyrst og fremst um Icesave-málið og nú – eftir einleik forsetans fífldjarfa – litu stjórnarliðar ekki allt of vel út: þeir stóðu uppi sem svikarar sem dregið höfðu taum erlendra kröfuhafa. Ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms lyfti grettistaki með því að rétta þjóðarskútuna við – en varð síðan að gjalda fyrir einleik hörku-töffarans mikla í máli sem honum var aldeilis óviðkomandi. Ástæðan fyrir hruni Samfylkingarinnar í kosningunum 2016 var líka af tvíþættum toga. Í fyrsta lagi: það var sótt að flokknum úr öllum áttum – og er ég þá að tala um framboð sem tóku pólitík Samfylkingarinnar upp á sína arma og kynntu sem sín eigin stefnumál og er ég hér sérstaklega með Bjarta framtíð og Viðreisn í huga. Staðreyndin er sú að mér er öldungis ómögulegt að skilja fyrir hvað Björt framtíð stendur í íslenskum stjórnmálum. Að mínu viti er jafnvel með sterkustu smásjám ekki mögulegt að finna nokkurt það pólitískt inntak hjá Bjartri framtíð sem ekki á rætur í Samfylkingunni. Og við upphaf kosningabaráttunnar voru kjósendur sama sinnis og ég í þessu máli og fylgi Bjartrar framtíðar var vægast sagt mjög lágt í skoðanakönnunum – eða undir tveimur prósentum. Það var líka margt í stefnuskrá Viðreisnar, eins og hreyfingin kynnti sín mál fyrir kosningar, sem rímaði við stefnumál Samfylkingarinnar – svo sem 1) að fella niður múra og leyfa íslenskum almenningi að tjá sig um aðildarviðræðurnar við ESB; 2) tengja krónuna við erlenda mynt (t.d. evruna) í því augnamiði að minnka sveiflurnar á gengi krónunnar og lækka vexti; 3) fara svokallaða uppboðsleið með aflann og sjá til þess að sægreifarnir greiði eðlilegan skatt fyrir nýtingarrétt sinn á auðlindum hafsins. Þetta er að sjálfsögðu langt frá því að vera tæmandi upptalning á stefnumálum Viðreisnar, en ég læt það gott heita í bili. Hitt er svo hið merkilegasta mál að enda þótt ég sé mikill Samfylkingarmaður í mér, þá get ég hiklaust gert öll helstu baráttumál Viðreisnar að mínum – enda eru þetta málefni sem Samfylkingin hefur sett á oddinn og barist fyrir í marga áratugi; frá stofnun hreyfingarinnar. Loks nokkur orð um Pírata. Mikið fylgi Pírata – sem lengi vel fór með himinskautum – helgaðist mest af því sem þeir höfðu ekki gert og alls ekki af neinu því sem þeir raunverulega höfðu gert. Píratar höfðu í sannleika sagt ekkert gert og voru þess vegna enginn venjulegur stjórnmálaflokkur. Á síðustu stundu ákváðu Píratar hins vegar að klúðra öllu með því að bjóða til viðræðna um stjórnarmyndun fyrir kosningar. Þetta var ekkert annað en hrapallegt dómgreindarleysi vegna þess að á þennan hátt glötuðu þeir pólitísku sakleysi sínu – pólitískum meydómi sínum – og voru eftirleiðis í hugum kjósenda bara ósköp venjulegur vinstrisinnaður stjórnmálaflokkur með enga sérstöðu: fylgið kvarnaðist af þeim og skreið aftur heim til Sjálfstæðisflokksins. Píratar fengu þetta einstaka sögulega tækifæri til þess að velgja Sjálfstæðisflokknum rækilega undir uggum– og klúðruðu því. Fylgishrun Samfylkingarinnar 2016 á svo – í öðru lagi; og fyrst og fremst – rætur í hreint frámunalega lélegri frammistöðu frambjóðenda flokksins í kosningabaráttunni. Þetta fólk kom ekki fram af neinu sjálfstrausti – sérstaklega ekki í sjónvarpssal. Það var hikandi og hafði lítið sem ekkert til málanna að leggja. Auðsætt var að þetta fólk var búið að steingleyma því hvað Samfylkingin er og stendur fyrir: að hún er aðalflokkurinn; búið að gleyma því að það er engin pólitík nema pólitík Samfylkingarinnar. Þessu höfðu fulltrúar hennar aldeilis steingleymt – og höfðu því, sem sagt, ekkert til málanna að leggja. Þess vegna fór það svo að því lengra sem á kosningabaráttuna leið því meira gaf á bátinn hjá fylkingarfólki sem varð auðvitað til þess að hagur Bjartrar framtíðar fór að vænkast – því að Björt framtíð á ekkert fast bakland eða fastafylgi. Það var Samfylkingarfólk sem kaus Bjarta framtíð vegna þess að því blöskraði frammistaða frambjóðenda flokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þór Rögnvaldsson Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Á stríðsárunum var Churchill bjargvættur Englands. Samt fór það svo að eftir stríð tapaði Íhaldsflokkurinn – með Churchill í broddi fylkingar – fyrir Verkamannaflokknum í kosningum. Þetta þótti sumum súrt í broti. Ástæðan fyrir þessari óvæntu niðurstöðu var hins vegar fyrst og fremst sú að fólk tengdi Churchill við erfiðleika stríðsáranna og vildi þess vegna kjósa yfir sig nýja tíma. Samfylkingin – ásamt VG – var bjargvættur Íslands sem rétti þjóðarskútuna við eftir klúður hrunflokkanna. Samt fór það svo að þessir flokkar – og þá sérstaklega Samfylkingin – tapaði miklu fylgi í kosningunum 2013. Önnur ástæða fyrir óförum Samfylkingarinnar í kosningunum 2013 var Icesave-málið. Eða öllu heldur: ástæðan var sú ákvörðun forsetans, Ólafs Ragnars, að fara í rússneska rúllettu með fjöregg þjóðarinnar – þ.e. efnahagslegt sjálfstæði hennar – með því að vísa málinu til þjóðarinnar; þ.e. í reynd að senda það fyrir dómstóla. Ólafur Ragnar hafði ekki minnsta leyfi til þess að grípa þannig fram fyrir hendur þingsins. Fífldirfska Ólafs borgaði sig hins vegar – sem betur fer – því annars hefðu hundruð milljarða fallið á þjóðina. Þetta er mergurinn málsins. Kosningarnar 2013 snerust fyrst og fremst um Icesave-málið og nú – eftir einleik forsetans fífldjarfa – litu stjórnarliðar ekki allt of vel út: þeir stóðu uppi sem svikarar sem dregið höfðu taum erlendra kröfuhafa. Ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms lyfti grettistaki með því að rétta þjóðarskútuna við – en varð síðan að gjalda fyrir einleik hörku-töffarans mikla í máli sem honum var aldeilis óviðkomandi. Ástæðan fyrir hruni Samfylkingarinnar í kosningunum 2016 var líka af tvíþættum toga. Í fyrsta lagi: það var sótt að flokknum úr öllum áttum – og er ég þá að tala um framboð sem tóku pólitík Samfylkingarinnar upp á sína arma og kynntu sem sín eigin stefnumál og er ég hér sérstaklega með Bjarta framtíð og Viðreisn í huga. Staðreyndin er sú að mér er öldungis ómögulegt að skilja fyrir hvað Björt framtíð stendur í íslenskum stjórnmálum. Að mínu viti er jafnvel með sterkustu smásjám ekki mögulegt að finna nokkurt það pólitískt inntak hjá Bjartri framtíð sem ekki á rætur í Samfylkingunni. Og við upphaf kosningabaráttunnar voru kjósendur sama sinnis og ég í þessu máli og fylgi Bjartrar framtíðar var vægast sagt mjög lágt í skoðanakönnunum – eða undir tveimur prósentum. Það var líka margt í stefnuskrá Viðreisnar, eins og hreyfingin kynnti sín mál fyrir kosningar, sem rímaði við stefnumál Samfylkingarinnar – svo sem 1) að fella niður múra og leyfa íslenskum almenningi að tjá sig um aðildarviðræðurnar við ESB; 2) tengja krónuna við erlenda mynt (t.d. evruna) í því augnamiði að minnka sveiflurnar á gengi krónunnar og lækka vexti; 3) fara svokallaða uppboðsleið með aflann og sjá til þess að sægreifarnir greiði eðlilegan skatt fyrir nýtingarrétt sinn á auðlindum hafsins. Þetta er að sjálfsögðu langt frá því að vera tæmandi upptalning á stefnumálum Viðreisnar, en ég læt það gott heita í bili. Hitt er svo hið merkilegasta mál að enda þótt ég sé mikill Samfylkingarmaður í mér, þá get ég hiklaust gert öll helstu baráttumál Viðreisnar að mínum – enda eru þetta málefni sem Samfylkingin hefur sett á oddinn og barist fyrir í marga áratugi; frá stofnun hreyfingarinnar. Loks nokkur orð um Pírata. Mikið fylgi Pírata – sem lengi vel fór með himinskautum – helgaðist mest af því sem þeir höfðu ekki gert og alls ekki af neinu því sem þeir raunverulega höfðu gert. Píratar höfðu í sannleika sagt ekkert gert og voru þess vegna enginn venjulegur stjórnmálaflokkur. Á síðustu stundu ákváðu Píratar hins vegar að klúðra öllu með því að bjóða til viðræðna um stjórnarmyndun fyrir kosningar. Þetta var ekkert annað en hrapallegt dómgreindarleysi vegna þess að á þennan hátt glötuðu þeir pólitísku sakleysi sínu – pólitískum meydómi sínum – og voru eftirleiðis í hugum kjósenda bara ósköp venjulegur vinstrisinnaður stjórnmálaflokkur með enga sérstöðu: fylgið kvarnaðist af þeim og skreið aftur heim til Sjálfstæðisflokksins. Píratar fengu þetta einstaka sögulega tækifæri til þess að velgja Sjálfstæðisflokknum rækilega undir uggum– og klúðruðu því. Fylgishrun Samfylkingarinnar 2016 á svo – í öðru lagi; og fyrst og fremst – rætur í hreint frámunalega lélegri frammistöðu frambjóðenda flokksins í kosningabaráttunni. Þetta fólk kom ekki fram af neinu sjálfstrausti – sérstaklega ekki í sjónvarpssal. Það var hikandi og hafði lítið sem ekkert til málanna að leggja. Auðsætt var að þetta fólk var búið að steingleyma því hvað Samfylkingin er og stendur fyrir: að hún er aðalflokkurinn; búið að gleyma því að það er engin pólitík nema pólitík Samfylkingarinnar. Þessu höfðu fulltrúar hennar aldeilis steingleymt – og höfðu því, sem sagt, ekkert til málanna að leggja. Þess vegna fór það svo að því lengra sem á kosningabaráttuna leið því meira gaf á bátinn hjá fylkingarfólki sem varð auðvitað til þess að hagur Bjartrar framtíðar fór að vænkast – því að Björt framtíð á ekkert fast bakland eða fastafylgi. Það var Samfylkingarfólk sem kaus Bjarta framtíð vegna þess að því blöskraði frammistaða frambjóðenda flokksins.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun