Fjöldi reglugerða margfaldast Helgi Vífill Júlíusson skrifar 20. júní 2019 07:00 Alþingi hefur samþykkt fjölda nýrra reglugerða á síðustu árum og áratugum. Fréttablaðið/GVA „Það vekur furðu að undanfarinn áratug hefur fjöldi breytinga á reglugerðum margfaldast samanborið við síðustu tíu ár á undan,“ segir Gunnar Dofri Ólafsson, lögfræðingur Viðskiptaráðs Íslands, í samtali við Fréttablaðið. „Þeim fjölgaði frá því að vera þriðja hvern dag í að vera næstum alla daga ársins. Og það er ekki tekið helgarfrí í þessari talningu. Þetta felur í sér að erfitt getur reynst fyrir fólk og fyrirtæki að fylgjast með þeim breytingum sem verða á starfsumhverfinu,“ segir hann og nefnir að í ofanálag sé erfitt að kynna sér reglubreytingar, framsetning þeirra sé óskýr. Fram kemur í greiningu Viðskiptaráðs að Ísland sé að meðaltali með mest íþyngjandi regluverk OECD-ríkjanna á sviði þjónustugreina en Mexíkó, Tyrkland og Brasilía raða sér í sætin fyrir neðan. „Ef litið er til útkomu í einstökum atvinnugreinum er Ísland í 1. sæti yfir mest íþyngjandi regluverkið í sjö atvinnugreinum og er í mesta lagi í 13. sæti af 36 aðildarríkjum OECD.“Gunnar Dofri Ólafsson, lögfræðingur Viðskiptaráðs ÍslandsGunnar Dofri segir að mikilvægt sé að gæta hófs við reglusetningu. Þungt regluverk dragi úr hagvexti og óháð efni reglna hljóti að vakna spurning um hvort ekki sé mikilvægt að gæta hófsemi til að auðveldara sé að fara eftir þeim. „Auk þess eru íslensk fyrirtæki að keppa alþjóðlega og þyngra regluverk gerir þeim erfiðara fyrir,“ segir hann. Í skýrslu Viðskiptaráðs segir að OECD hafi áætlað að með því að létta reglubyrði innan Evrópusambandsins um fjórðung aukist landsframleiðsla um 1,7 prósent og með sama móti náist 1,5 prósentum meiri framleiðni vinnuafls. „Þá er talið að 20 prósenta lækkun kostnaðar við eftirfylgni geti aukið verga landsframleiðslu um 1,3 prósent.“ Gunnar Dofri vekur athygli á að EES-reglur hafi verið innleiddar með óþarflega íþyngjandi hætti. „Það er heimasmíðaður vandi.“ Í úttekt forsætisráðuneytisins frá árinu 2016 kom fram að íslensk stjórnvöld ákváðu í þriðjungi tilfella að innleiða EES-reglur með meira íþyngjandi hætti en þörf var á til að uppfylla alþjóðlegar skuldbindingar Íslands. Gunnar Dofri nefnir sem dæmi að örfyrirtæki megi skila gögnum til Ríkisskattstjóra með einfaldari hætti en ella. Nema hvað á Íslandi verði örfyrirtæki að hafa færri en þrjá starfsmenn en í flestum öðrum ríkjum sé miðað við tíu starfsmenn eða færri. „Þessi ákvörðun var ekki rökstudd sérstaklega,“ segir hann. Viðskiptaráð segir að þrátt fyrir að þrjú ár séu liðin frá téðri úttekt og að stjórnvöld hafi ætlað að bæta úr vandanum, sé enn að finna mörg dæmi á síðustu tveimur árum um að innleiðing EES-reglna fari fram með óþarflega íþyngjandi hætti. „Stjórnvöld nýta þannig ekki þær undanþágur sem eru í boði í viðeigandi tilskipunum og reglugerðum atvinnulífinu til hagsbóta.“Smærri fyrirtæki bera þyngstu byrðarnar vegna íþyngjandi leikreglna. Í skýrslunni segir að lítil og meðalstór fyrirtæki búi yfir minni fjárhagslegum styrk og sérfræðiþekkingu til að ráða fram úr þungu og flóknu regluverki. Hlutfallslegur kostnaður á hvern starfsmann í fjölmennu fyrirtæki, það er yfir 250 starfsmenn, af því að framfylgja regluverki er einungis um 10-15 prósent af kostnaði lítils fyrirtækis, sem er með færri en tíu starfsmenn. Aðstöðumunurinn hafi neikvæð áhrif á samkeppni og nýsköpun. Viðskiptaráð segir að stærsta tækifærið til úrbóta felist í að vinda ofan af þeirri hvimleiðu hefð að innleiða EES-reglur með meira íþyngjandi hætti en nauðsynlegt er. Nýta ætti heimildir til undanþágu frá reglugerðum ESB til að tryggja að tilskipanir og reglugerðir EES-samningsins séu innleiddar með sem minnst íþyngjandi hætti. Þá ætti að forðast að innleiða séríslensk ákvæði sem leggja meira íþyngjandi skyldur á íslensk fyrirtæki heldur en fyrirtæki í nágrannalöndunum búa við. Gunnar Dofri segir að einfalda megi regluverkið til dæmis með því að fækka tilvikum þar sem sækja þarf um leyfi stjórnvalda til að hefja atvinnurekstur. Skynsamlegt væri að afnema fyrirkomulagið eða það væri nóg að tilkynna stjórnvöldum að atvinnustarfsemin væri hafin. „Í stjórnarsáttmála segir að átak verði gert í einföldun regluverks. En eins og við vitum eru átök í ræktinni ekki vænleg til árangurs. Það þarf hugarfarsbreytingu. Það þarf holla reglusetningu og sveigjanleika,“ segir Gunnar Dofri. Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Efnahagsmál Markaðir Stjórnsýsla Mest lesið Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Innlent Ódæði eftir fall El Fasher: Blóðið sýnilegt úr geimnum Erlent Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Innlent Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Innlent Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Innlent Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Innlent Rak nefndina sem átti að taka fyrir viðhafnarsalinn og sigurbogann Erlent Gera ekki tilkall til höfuðborgartitils þótt Akureyri verði borg Innlent Karlmaður lést í Bláa lóninu Innlent Veðurvaktin: Allt á kafi í snjó á metdegi Veður Fleiri fréttir Þurftu að halda peppfund á lygilegum óhappadegi Lokuðu veginum um Kjalarnes vegna veðurs Fundinum lokið án niðurstöðu Kynna fyrsta húsnæðispakka ríkisstjórnarinnar Leita konu sem ók á konu og stakk af Metfjöldi árekstra í ófærðinni í gær og Vélfagsmenn tóku yfir fund Viðreisnar „Græna gímaldið“ fer ekki fet Gera ekki tilkall til höfuðborgartitils þótt Akureyri verði borg Hóflega bjartsýnn á viðræður dagsins Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Skjálfti 3,2 að stærð í Mýrdalsjökli Snjómokstur í fullum gangi en verkið er viðamikið Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Ráðgjafinn ráðinn tveimur dögum eftir að grennslast var fyrir um málið Vesturbæjarlaug opnuð enn eina ferðina eftir viðgerðir Verklagi ábótavant og krefur ríkislögreglustjóra skýringa Mæla með því að farþegar reiði sig ekki á tímaáætlanir Snjókoman mikla, ábótavant verklag ríkislögreglustjóra og jólasveinamót Karlmaður lést í Bláa lóninu Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Kærðu umdeildar framkvæmdir allt of seint Skellt í lás í sundlaugum borgarinnar vegna veðurs Reglur brotnar og þjónusta sem bjóða ætti út Þarf að borga bætur þrátt fyrir breytingar á hlaupahjólinu Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Meiri kvika en í síðasta gosi Eldur í blokk við Ljósheima Sjá meira
„Það vekur furðu að undanfarinn áratug hefur fjöldi breytinga á reglugerðum margfaldast samanborið við síðustu tíu ár á undan,“ segir Gunnar Dofri Ólafsson, lögfræðingur Viðskiptaráðs Íslands, í samtali við Fréttablaðið. „Þeim fjölgaði frá því að vera þriðja hvern dag í að vera næstum alla daga ársins. Og það er ekki tekið helgarfrí í þessari talningu. Þetta felur í sér að erfitt getur reynst fyrir fólk og fyrirtæki að fylgjast með þeim breytingum sem verða á starfsumhverfinu,“ segir hann og nefnir að í ofanálag sé erfitt að kynna sér reglubreytingar, framsetning þeirra sé óskýr. Fram kemur í greiningu Viðskiptaráðs að Ísland sé að meðaltali með mest íþyngjandi regluverk OECD-ríkjanna á sviði þjónustugreina en Mexíkó, Tyrkland og Brasilía raða sér í sætin fyrir neðan. „Ef litið er til útkomu í einstökum atvinnugreinum er Ísland í 1. sæti yfir mest íþyngjandi regluverkið í sjö atvinnugreinum og er í mesta lagi í 13. sæti af 36 aðildarríkjum OECD.“Gunnar Dofri Ólafsson, lögfræðingur Viðskiptaráðs ÍslandsGunnar Dofri segir að mikilvægt sé að gæta hófs við reglusetningu. Þungt regluverk dragi úr hagvexti og óháð efni reglna hljóti að vakna spurning um hvort ekki sé mikilvægt að gæta hófsemi til að auðveldara sé að fara eftir þeim. „Auk þess eru íslensk fyrirtæki að keppa alþjóðlega og þyngra regluverk gerir þeim erfiðara fyrir,“ segir hann. Í skýrslu Viðskiptaráðs segir að OECD hafi áætlað að með því að létta reglubyrði innan Evrópusambandsins um fjórðung aukist landsframleiðsla um 1,7 prósent og með sama móti náist 1,5 prósentum meiri framleiðni vinnuafls. „Þá er talið að 20 prósenta lækkun kostnaðar við eftirfylgni geti aukið verga landsframleiðslu um 1,3 prósent.“ Gunnar Dofri vekur athygli á að EES-reglur hafi verið innleiddar með óþarflega íþyngjandi hætti. „Það er heimasmíðaður vandi.“ Í úttekt forsætisráðuneytisins frá árinu 2016 kom fram að íslensk stjórnvöld ákváðu í þriðjungi tilfella að innleiða EES-reglur með meira íþyngjandi hætti en þörf var á til að uppfylla alþjóðlegar skuldbindingar Íslands. Gunnar Dofri nefnir sem dæmi að örfyrirtæki megi skila gögnum til Ríkisskattstjóra með einfaldari hætti en ella. Nema hvað á Íslandi verði örfyrirtæki að hafa færri en þrjá starfsmenn en í flestum öðrum ríkjum sé miðað við tíu starfsmenn eða færri. „Þessi ákvörðun var ekki rökstudd sérstaklega,“ segir hann. Viðskiptaráð segir að þrátt fyrir að þrjú ár séu liðin frá téðri úttekt og að stjórnvöld hafi ætlað að bæta úr vandanum, sé enn að finna mörg dæmi á síðustu tveimur árum um að innleiðing EES-reglna fari fram með óþarflega íþyngjandi hætti. „Stjórnvöld nýta þannig ekki þær undanþágur sem eru í boði í viðeigandi tilskipunum og reglugerðum atvinnulífinu til hagsbóta.“Smærri fyrirtæki bera þyngstu byrðarnar vegna íþyngjandi leikreglna. Í skýrslunni segir að lítil og meðalstór fyrirtæki búi yfir minni fjárhagslegum styrk og sérfræðiþekkingu til að ráða fram úr þungu og flóknu regluverki. Hlutfallslegur kostnaður á hvern starfsmann í fjölmennu fyrirtæki, það er yfir 250 starfsmenn, af því að framfylgja regluverki er einungis um 10-15 prósent af kostnaði lítils fyrirtækis, sem er með færri en tíu starfsmenn. Aðstöðumunurinn hafi neikvæð áhrif á samkeppni og nýsköpun. Viðskiptaráð segir að stærsta tækifærið til úrbóta felist í að vinda ofan af þeirri hvimleiðu hefð að innleiða EES-reglur með meira íþyngjandi hætti en nauðsynlegt er. Nýta ætti heimildir til undanþágu frá reglugerðum ESB til að tryggja að tilskipanir og reglugerðir EES-samningsins séu innleiddar með sem minnst íþyngjandi hætti. Þá ætti að forðast að innleiða séríslensk ákvæði sem leggja meira íþyngjandi skyldur á íslensk fyrirtæki heldur en fyrirtæki í nágrannalöndunum búa við. Gunnar Dofri segir að einfalda megi regluverkið til dæmis með því að fækka tilvikum þar sem sækja þarf um leyfi stjórnvalda til að hefja atvinnurekstur. Skynsamlegt væri að afnema fyrirkomulagið eða það væri nóg að tilkynna stjórnvöldum að atvinnustarfsemin væri hafin. „Í stjórnarsáttmála segir að átak verði gert í einföldun regluverks. En eins og við vitum eru átök í ræktinni ekki vænleg til árangurs. Það þarf hugarfarsbreytingu. Það þarf holla reglusetningu og sveigjanleika,“ segir Gunnar Dofri.
Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Efnahagsmál Markaðir Stjórnsýsla Mest lesið Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Innlent Ódæði eftir fall El Fasher: Blóðið sýnilegt úr geimnum Erlent Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Innlent Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Innlent Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Innlent Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Innlent Rak nefndina sem átti að taka fyrir viðhafnarsalinn og sigurbogann Erlent Gera ekki tilkall til höfuðborgartitils þótt Akureyri verði borg Innlent Karlmaður lést í Bláa lóninu Innlent Veðurvaktin: Allt á kafi í snjó á metdegi Veður Fleiri fréttir Þurftu að halda peppfund á lygilegum óhappadegi Lokuðu veginum um Kjalarnes vegna veðurs Fundinum lokið án niðurstöðu Kynna fyrsta húsnæðispakka ríkisstjórnarinnar Leita konu sem ók á konu og stakk af Metfjöldi árekstra í ófærðinni í gær og Vélfagsmenn tóku yfir fund Viðreisnar „Græna gímaldið“ fer ekki fet Gera ekki tilkall til höfuðborgartitils þótt Akureyri verði borg Hóflega bjartsýnn á viðræður dagsins Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Skjálfti 3,2 að stærð í Mýrdalsjökli Snjómokstur í fullum gangi en verkið er viðamikið Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Ráðgjafinn ráðinn tveimur dögum eftir að grennslast var fyrir um málið Vesturbæjarlaug opnuð enn eina ferðina eftir viðgerðir Verklagi ábótavant og krefur ríkislögreglustjóra skýringa Mæla með því að farþegar reiði sig ekki á tímaáætlanir Snjókoman mikla, ábótavant verklag ríkislögreglustjóra og jólasveinamót Karlmaður lést í Bláa lóninu Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Kærðu umdeildar framkvæmdir allt of seint Skellt í lás í sundlaugum borgarinnar vegna veðurs Reglur brotnar og þjónusta sem bjóða ætti út Þarf að borga bætur þrátt fyrir breytingar á hlaupahjólinu Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Meiri kvika en í síðasta gosi Eldur í blokk við Ljósheima Sjá meira