Hver er framtíð íslenskra sjónvarpsstöðva og streymisveitna? Elfa Ýr Gylfadóttir skrifar 30. janúar 2020 11:00 Árið 2008 lét Jim Keyes forstjóri myndbandaleigunnar Blockbuster í Bandaríkjunum hafa það eftir sér að Netflix væri ekki einu sinni á radar fyrirtækisins sem hugsanlegur samkeppnisaðili. Tveimur árum seinna var Blockbuster lýst gjaldþrota. Fjölmörg önnur dæmi eru um það að forsvarsmenn þekktra fyrirtækja bregðist seint eða illa við örum tæknibreytingum. En á örmörkuðum getur reynst erfitt að standast alþjóðlega samkeppni jafnvel þó að brugðist sé hratt og rétt við. Nýjar alþjóðlegar streymisveitur í samkeppni Áhugavert er að skoða stöðu og framtíð sjónvarpsmiðla í ljósi örra breytinga á markaði. Áhorf á línulega dagskrá sjónvarps fer minnkandi og vilja notendur í auknum mæli horfa á áhugavert efni á þeim stað og tíma sem þeir sjálfir kjósa. Í lok árs 2019 voru notendur YouTube um 2 milljarðar. Netflix, sem er stærsta streymisveita heims, var með um 158 milljónir áskrifenda í lok árs 2019. Þá var Amazon Prime með 112 milljónir notenda og Hulu með um 28 milljónir notenda á árinu 2019. Í nóvember á síðasta ári varð bæði Apple TV og Disney+ aðgengilegt bandarískum notendum. Apple er stórt tæknifyrirtæki með mikla getu til að kaupa og framleiða efni og býður nú þjónustu sína í yfir 100 ríkjum. Disney á og framleiðir mikið magn myndefnis, m.a. Star Wars og Marvel, ásamt ógrynni annarra Disney-kvikmynda og -þáttaraða. Nú hefur Disney tilkynnt að þjónustan verði aðgengileg með vorinu í helstu ríkjum Evrópu. Þá hefur verið upplýst að í maí á þessu ári muni bæði HBO Max og Peacock verða í boði fyrir bandaríska áskrifendur. Á HBO Max verða Warner-kvikmyndir, auk þátta eins og Game of Thrones, Friends, The Big Bang Theory og South Park. NBC og Universal standa að baki Peacock með myndir eins og Back to the Future og þættina Saturday Night Live og Cheers. Þróunin hefur því orðið sú að framleiðendur sjónvarpsþáttaraða og kvikmynda vilja koma efni sínu á framfæri beint til viðskiptavina án milliliða. Þetta þýðir að efni frá mörgum stærstu kvikmynda- og sjónvarpsframleiðendum verður ekki lengur aðgengilegt á Netflix og öðrum streymisveitum. Vísbendingar hafa verið um það að þróunin væri í þessa átt og því hafa fyrirtæki eins og Netflix lagt ofuráherslu á framleiðslu eigin efnis fyrir viðskiptavini sína. Á árinu 2018 framleiddi Netflix 80 nýjar kvikmyndir og 700 þáttaraðir um allan heim. Fyrirtækið leggur mikla áherslu á framleiðslu efnis í þeim ríkjum og á þeim mörkuðum sem Netflix er starfandi. Netflix kaupir nú fleiri þætti og þáttaraðir en nokkur önnur streymisþjónusta eða sjónvarpsstöð í heiminum og er gert ráð fyrir því að áskrifendum fjölgi um 100 milljónir á hverjum 2-2,5 árum héðan í frá. Vaxandi samkeppni frá Norðurlöndunum? Í september 2019 bárust fréttir af því að Nordic Entertainment Group muni hefja starfsemi hér á landi á fyrri hluta þessa árs með efnisveitunni Viaplay. Þegar fyrirtækið hefur starfsemi á Íslandi verður Viaplay í boði alls staðar á Norðurlöndunum, en fyrirtækið er nú þegar með 1,4 milljónir áskrifenda. Viaplay hefur m.a. keypt réttinn að ensku úrvalsdeildinni, þýsku úrvalsdeildinni, meistaradeild Evrópu, NFL, UFC og Formúlu 1 á norrænum mörkuðum. Þá býður Viaplay upp á sjónvarpsþáttaraðir, kvikmyndir og barnaefni fyrir norræna viðskiptavini sína. Ljóst er að þróunin á sjónvarpsmarkaði verður sífellt erfiðari fyrir þau fyrirtæki sem ekki hafa fjárhagslegt bolmagn til að framleiða eigið innlent efni. Á Íslandi hafa fyrirtækin einungis fjármagn til að framleiða 1-2 leiknar sjónvarpsþáttaraðir hvert um sig í samanburði við 700 þáttaraðir Netflix á ári. Þá er ljóst að þeir aðilar sem byggja efnisval sitt upp á þáttaröðum og kvikmyndum alþjóðlegra fyrirtækja munu eiga sífellt erfiðara með að nálgast slíkt efni því fyrirtækin vilja selja efni milliliðalaust. Þá geta stór alþjóðleg fyrirtæki auðveldlega keypt réttindi að eftirsóknarverðu íþróttaefni fyrir marga ólíka markaði í Evrópu. Hver er framtíð íslenskra sjónvarpsmiðla og streymisveitna? Íslenskar sjónvarpsstöðvar og streymisveitur hafa nú þegar brugðist hratt við þróuninni og gera allt hvað þær geta til að bjóða íslenskt og áhugavert erlent sjónvarpsefni sem ekki er aðgengilegt á alþjóðlegu streymisveitunum. En spyrja má hvernig íslenskar sjónvarpsstöðvar og streymisveitur á örmarkaði geti keppt við alþjóðlegar streymisveitur sem framleiða gríðarlegt magn efnis og hafa fjárhagslegt bolmagn til að kaupa sýningarrétti á vinsælu efni fyrir heilu landssvæðin. Þá má spyrja hvernig hægt verður að tryggja Íslendingum aðgang að fjölbreyttu efni sem speglar menningu og sögu þjóðarinnar í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi. Jafnframt er ekki síður mikilvægt að huga að stöðu íslenskunnar á næstu árum þar sem alþjóðlegar streymisveitur þurfa ekki að texta og talsetja efni sitt á íslensku frekar en þær vilja. Höfundur er framkvæmdastjóri fjölmiðlanefndar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Elfa Ýr Gylfadóttir Fjölmiðlar Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Sjá meira
Árið 2008 lét Jim Keyes forstjóri myndbandaleigunnar Blockbuster í Bandaríkjunum hafa það eftir sér að Netflix væri ekki einu sinni á radar fyrirtækisins sem hugsanlegur samkeppnisaðili. Tveimur árum seinna var Blockbuster lýst gjaldþrota. Fjölmörg önnur dæmi eru um það að forsvarsmenn þekktra fyrirtækja bregðist seint eða illa við örum tæknibreytingum. En á örmörkuðum getur reynst erfitt að standast alþjóðlega samkeppni jafnvel þó að brugðist sé hratt og rétt við. Nýjar alþjóðlegar streymisveitur í samkeppni Áhugavert er að skoða stöðu og framtíð sjónvarpsmiðla í ljósi örra breytinga á markaði. Áhorf á línulega dagskrá sjónvarps fer minnkandi og vilja notendur í auknum mæli horfa á áhugavert efni á þeim stað og tíma sem þeir sjálfir kjósa. Í lok árs 2019 voru notendur YouTube um 2 milljarðar. Netflix, sem er stærsta streymisveita heims, var með um 158 milljónir áskrifenda í lok árs 2019. Þá var Amazon Prime með 112 milljónir notenda og Hulu með um 28 milljónir notenda á árinu 2019. Í nóvember á síðasta ári varð bæði Apple TV og Disney+ aðgengilegt bandarískum notendum. Apple er stórt tæknifyrirtæki með mikla getu til að kaupa og framleiða efni og býður nú þjónustu sína í yfir 100 ríkjum. Disney á og framleiðir mikið magn myndefnis, m.a. Star Wars og Marvel, ásamt ógrynni annarra Disney-kvikmynda og -þáttaraða. Nú hefur Disney tilkynnt að þjónustan verði aðgengileg með vorinu í helstu ríkjum Evrópu. Þá hefur verið upplýst að í maí á þessu ári muni bæði HBO Max og Peacock verða í boði fyrir bandaríska áskrifendur. Á HBO Max verða Warner-kvikmyndir, auk þátta eins og Game of Thrones, Friends, The Big Bang Theory og South Park. NBC og Universal standa að baki Peacock með myndir eins og Back to the Future og þættina Saturday Night Live og Cheers. Þróunin hefur því orðið sú að framleiðendur sjónvarpsþáttaraða og kvikmynda vilja koma efni sínu á framfæri beint til viðskiptavina án milliliða. Þetta þýðir að efni frá mörgum stærstu kvikmynda- og sjónvarpsframleiðendum verður ekki lengur aðgengilegt á Netflix og öðrum streymisveitum. Vísbendingar hafa verið um það að þróunin væri í þessa átt og því hafa fyrirtæki eins og Netflix lagt ofuráherslu á framleiðslu eigin efnis fyrir viðskiptavini sína. Á árinu 2018 framleiddi Netflix 80 nýjar kvikmyndir og 700 þáttaraðir um allan heim. Fyrirtækið leggur mikla áherslu á framleiðslu efnis í þeim ríkjum og á þeim mörkuðum sem Netflix er starfandi. Netflix kaupir nú fleiri þætti og þáttaraðir en nokkur önnur streymisþjónusta eða sjónvarpsstöð í heiminum og er gert ráð fyrir því að áskrifendum fjölgi um 100 milljónir á hverjum 2-2,5 árum héðan í frá. Vaxandi samkeppni frá Norðurlöndunum? Í september 2019 bárust fréttir af því að Nordic Entertainment Group muni hefja starfsemi hér á landi á fyrri hluta þessa árs með efnisveitunni Viaplay. Þegar fyrirtækið hefur starfsemi á Íslandi verður Viaplay í boði alls staðar á Norðurlöndunum, en fyrirtækið er nú þegar með 1,4 milljónir áskrifenda. Viaplay hefur m.a. keypt réttinn að ensku úrvalsdeildinni, þýsku úrvalsdeildinni, meistaradeild Evrópu, NFL, UFC og Formúlu 1 á norrænum mörkuðum. Þá býður Viaplay upp á sjónvarpsþáttaraðir, kvikmyndir og barnaefni fyrir norræna viðskiptavini sína. Ljóst er að þróunin á sjónvarpsmarkaði verður sífellt erfiðari fyrir þau fyrirtæki sem ekki hafa fjárhagslegt bolmagn til að framleiða eigið innlent efni. Á Íslandi hafa fyrirtækin einungis fjármagn til að framleiða 1-2 leiknar sjónvarpsþáttaraðir hvert um sig í samanburði við 700 þáttaraðir Netflix á ári. Þá er ljóst að þeir aðilar sem byggja efnisval sitt upp á þáttaröðum og kvikmyndum alþjóðlegra fyrirtækja munu eiga sífellt erfiðara með að nálgast slíkt efni því fyrirtækin vilja selja efni milliliðalaust. Þá geta stór alþjóðleg fyrirtæki auðveldlega keypt réttindi að eftirsóknarverðu íþróttaefni fyrir marga ólíka markaði í Evrópu. Hver er framtíð íslenskra sjónvarpsmiðla og streymisveitna? Íslenskar sjónvarpsstöðvar og streymisveitur hafa nú þegar brugðist hratt við þróuninni og gera allt hvað þær geta til að bjóða íslenskt og áhugavert erlent sjónvarpsefni sem ekki er aðgengilegt á alþjóðlegu streymisveitunum. En spyrja má hvernig íslenskar sjónvarpsstöðvar og streymisveitur á örmarkaði geti keppt við alþjóðlegar streymisveitur sem framleiða gríðarlegt magn efnis og hafa fjárhagslegt bolmagn til að kaupa sýningarrétti á vinsælu efni fyrir heilu landssvæðin. Þá má spyrja hvernig hægt verður að tryggja Íslendingum aðgang að fjölbreyttu efni sem speglar menningu og sögu þjóðarinnar í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi. Jafnframt er ekki síður mikilvægt að huga að stöðu íslenskunnar á næstu árum þar sem alþjóðlegar streymisveitur þurfa ekki að texta og talsetja efni sitt á íslensku frekar en þær vilja. Höfundur er framkvæmdastjóri fjölmiðlanefndar.
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar