Kári Stefánsson forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE) segir að Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræðingur hafi sett fram alvarlegar ásakanir um lögbrot á hendur fyrirtækinu. Ekki sé útilokað að Haukur þurfi „að standa fyrir máli sínu frammi fyrir dómstólum.“ Þetta kemur fram í aðsendri grein Kára sem birtist á Vísi í kvöld.
Tilefni greinarinnar eru greinar eftir Hauk sem birst hafa í fjölmiðlum nú í vikunni. Haukur er til að mynda höfundur greinar sem birtist í Morgunblaðinu í gær undir titlinum „Leiðrétta þarf afdrifarík mistök í sóttvörnum“. Þar vísar hann í umdeilda yfirlýsingu sem kennd er við Great Barrington í Bandaríkjunum, í hverri prófessorar og faraldsfræðingar auk fjölda annarra lýsa yfir áhyggjum af því tjóni sem faraldur kórónuveiru hefur valdið.
Haukur getur þess í grein sinni að í yfirlýsingunni sé mælt með nálgun sem m.a. felist í því að ná hjarðónæmi en á sama tíma verja þá sem eru í mestri áhættu. „Fólk í aukinni áhættu má taka þátt [í samfélaginu] að vild, á meðan samfélagið sem heild verndar viðkvæma með skjóli þeirra sem mynda hjarðónæmi,“ segir í lokaorðum yfirlýsingarinnar, sem Haukur þýðir í grein sinni.
Haukur heldur því fram að Anders Tegnell sóttvarnalæknir Svíþjóðar hafi leitt Svía „nokkurn veginn til hjarðónæmis í þessum anda í vor“. Svíar séu „eina þjóðin sem er frjáls“. Slíkum fullyrðingum hefur Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir þó vísað á bug og bent á að Svíar séu afar langt frá því að hafa náð hjarðónæmi. Haukur segir þessa sænsku leið þá vænlegustu.
„Í ljósi þess að veruleg bið getur orðið á bóluefni hlýtur sú krafa að koma upp að sóttvarnayfirvöld láti faraldurinn ganga yfir, nú þegar hann er kominn aftur: með því skipulega undanhaldi gagnvart honum sem Svíarnir hafa sýnt okkur að er rétta leiðin. Þá ætti hjarðónæmi að vera komið hjá skemmtanaglaðasta, félagslyndasta og yngsta hluta þjóðarinnar í janúar-febrúar 2021 – sem gæti bjargað því sem bjargað verður.“
Kári svarar málflutningi Hauks í aðsendri grein, „Glórulaus vitleysa“, sem birtist á Vísi í kvöld. Hann telur rökin með „sænsku leiðinni“ slæm og að þau „vegi að einni af grundvallarforsendum þess samfélags sem mig langar að búa í sem er sú að við hlúum að þeim sem minna mega sín.“ Í huga Kára hafi sænska leiðin nefnilega varpað „öldruðum og veikum fyrir ætternisstapa.“
Öll sýni á ábyrgð Kára Stefánssonar
Þá vísar Kári til annarrar greinar Hauks, greinar sem birtist á Vísi í dag undir titlinum „Dýrmætustu gögnin“. Kári segir Hauk þar „ryðja út úr sér staðlausum stöfum um Íslenska erfðagreiningu“. Í sumum tilvikum sé um að ræða aðdróttanir en í öðrum ásakanir um glæpi.
Kári fer því næst ítarlega yfir nokkrar af téðum staðhæfingum Hauks. Þannig vísar Kári því á bug að íslenska þjóðin hafi hafnað því að gefa Íslenskri erfðagreiningu lífssýni. Þvert á móti hafi meira en helmingur þjóðarinnar skrifað undir upplýst samþykki fyrir hinum ýmsu rannsóknum ÍE. Enn fremur standi ÍE heldur ekki fyrir sérstöku átaki til að safna miklu magni af lífsýnum um þessar mundir.
Þá áréttar Kári að þær skimanir sem ÍE hefur framið í sóttvarnarskyni og fyrir sóttvarnalækni leiði ekki til söfnunar lífsýna, líkt og Haukur hélt fram í grein sinni. Sýnum sé hent eftir að búið er að framkvæma prófið og raðgreina veiruna.
„Einu lífsýnin sem eru geymd hjá ÍE eru þau sem hafa fengist frá fólki sem hefur veitt upplýst samþykki og þau eru öll á ábyrgð Kára Stefánssonar en ekki fyrirtækisins vegna þess að Vísindasiðanefnd veitir ekki fyrirtækjum eða háskólum leyfi til rannsókna heldur fólki. Aðgengi mitt, Kára Stefánssonar, að lífsýnunum er með öllu háð leyfum Vísindasiðanefndar. Það hefur engin vísindarannsókn verið gerð hjá ÍE án leyfis Vísindasiðanefndar og engin slík er í gangi,“ segir Kári.
„Hins ber svo að geta að þær ásakanir Hauks að ÍE sé að brjóta lög með því að vinna rannsóknir án tilskyldra leyfa eru alvarlegar og ekki útilokað að hann verði að standa fyrir máli sínu frammi fyrir dómstólum.“
