Píratísk flóttamannastefna Magnús D. Norðdahl skrifar 2. mars 2021 13:32 Mælikvarði á gildi hvers samfélags er hvernig það kemur fram við sína viðkvæmustu hópa. Börn, fórnarlömb mansals og hælisleitendur eru þar framarlega í flokki. Íslensk stjórnvöld og íslenskt samfélag sem heild þarf að gera betur í málaflokknum. Koma þarf á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks þar sem manngæska, gagnrýnin hugsun og vel upplýstar ákvarðanir, á grundvelli fyrirliggjandi gagna og þekkingar, ráða för. Með vísan í grunnstefnu Pírata mætti tala um píratíska flóttamannastefnu í þessu samhengi. Frumkvæði Pírata Sitjandi þingmenn Pírata, með Olgu Margréti Ciliu í broddi fylkingar, kölluðu nýlega eftir fundi í allsherjar- og menntamálanefnd til að ræða málefni mansalsfórnarlamba. Það var virðingarvert og mikilvægt framtak. Ljósi var varpað á málsmeðferðina innan kerfisins og hvernig væri unnt að vinna að lausnum með þeim sem þekkja málaflokkinn vel. Píratar sýndu með framgöngu sinni í þessu máli að hreyfingin getur verið í fararbroddi umbóta í íslensku samfélagi. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi Íslendinga eftir næstu kosningar mun ég beita mér fyrir umbótum í málaflokki flóttafólks á grundvelli mannúðlegrar stefnu sem tekur mið af grunnstefnu Pírata um gagnrýna hugsun og vel upplýstar ákvarðanir. Slíka stefnu mætti sem fyrr segir kalla píratíska flóttamannastefnu. Von mín er sú að næsta kjördæmabil marki upphaf nýrra og betri tíma í málefnum flóttafólks og að Píratar muni gegna þar lykilhlutverki. Núverandi stefna sitjandi stjórnvalda Núverandi stefna íslenskra stjórnvalda í málefnum flóttafólks, með Sjálfstæðisflokkinn í broddi fylkingar í krafti yfirráða sinna yfir dómsmálaráðuneytinu, er í senn ómannúðleg og óskilvirk eins og dæmin sanna. Varla líður sá mánuður að ekki berist fréttir af fyrirhuguðum brottvísunum barna á flótta, sem hafa dvalið hér í lengri tíma, skotið hér rótum, gengið í skóla, tala íslensku, líta á Ísland sem sitt heimaland og upplifa hér áður óþekkt öryggi á sinni stuttu ævi. Sem dæmi má nefna mál egypsku Kedhr-fjölskyldunnar frá síðasta ári og eins mál systranna frá Senegal sem fengu ríkisborgararétt í janúar síðastliðnum. Þá hafa íslensk stjórnvöld verið harðlega gagnrýnd vegna framgöngu sinnar í málum er varða fórnarlömb mansals. Ber þar hæst mál Uhunoma Osayomore sem til stóð að vísa aftur til Nígeríu í óöruggar og hættulegar aðstæður fyrir fórnarlömb mansals. Íslensku þjóðinni ofbauð þetta óréttlæti og söfnuðust 45.000 undirskriftir á nokkrum dögum. Þetta eru einungis örfá dæmi af mörgum og ljóst að brýnna umbóta er þörf. Börn á flótta Eitt af stærri skrefunum til þess að koma á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks er að hlúa betur að börnum á flótta og tryggja að fram fari sjálfstætt og fullnægjandi mat á hagsmunum þeirra, bæði í upphafi umsóknarferils og einnig á síðari stigum þegar þau hafa dvalið hér í lengri tíma. Staðan er því miður sú að við meðferð mála hjá Útlendingastofnun er ítrekað brotið gegn ákvæðum barnalaga og barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Þrátt fyrir skýra og ótvíræða lagaskyldu til að setja hagsmuni barna í fyrsta sæti er hagsmunamatið í mýflugumynd og eina viðmiðið sem í raun er tekið til skoðunar er hvort barninu sé fyrir bestu að fylgja foreldrum sínum. Önnur viðmið á borð við félagsleg tengsl, öryggi og þroska barns koma yfirleitt ekki til skoðunar af neinni alvöru. Enn fremur er ekki framkvæmt nýtt mat á síðari stigum þrátt fyrir að langur tími líði frá upphaflegri ákvörðun og þar til brottvísun er fyrirhuguð. Á þeim tímapunkti hefur barn dvalið hér í lengri tíma og aðstæður þess þróast og breyst. Ekkert hagsmunamat fer fram á því stigi og er það ómannúðlegt svo ekki sé ekki sé meira sagt. Eftirlitshlutverk Alþingis Stjórnvöldum skortir nauðsynlegt aðhald þegar kemur að málefnum flóttafólks og getur Alþingi leikið lykilhlutverk í því samhengi. Alþingi á að veita framkvæmdarvaldinu aðhald, bæði ríkisstjórninni og stjórnsýslunni allri. Einstaka nefndir geta tekið mál fyrir og það sama á við um þingmenn sem geta borið fram fyrirspurnir til ráðherra. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi mun ég beita öllum tiltækum úrræðum til þess að þrýsta á stjórnvöld að uppfylla þær skyldur sem á þeim hvíla á grundvelli barnalaga og barnasáttamála Sameinuðu þjóðanna. Hagsmunamat barna á flótta verður að vera heildstætt, sjálfstætt og fullnægjandi. Það á bæði við í upphafi umsóknarferils og eins á síðari stigum þegar frekari aðlögun að íslensku samfélagi hefur átt sér stað. Fórnarlömb mansals Á íslenskum stjórnvöldum hvílir rík skylda til að greina og þekkja einkenni mansals. Ísland er þátttakandi alþjóðlegu samstarfi um aðgerðir gegn mansali og hefur skuldbundið sig til að grípa til ráðstafana, sem m.a. fela í sér þjálfun starfsfólks, til að sporna við mansali. Vísast í þessu samhengi til Samnings Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali sem tók gildi hér á landi þann 1. júní 2012. Samtökin GRETA, þ.e. Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings, hafa gagnrýnt íslensk stjórnvöld fyrir að hafa ekki útfært þau markmið sem koma fram í samningi Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali en GRETA er sá eftirlitsaðili sem ætlað er að hafa eftirlit með framkvæmd samningsins. Síðustu tilmæli evrópunefndar í kjölfar skýrslu GRETA frá 5. apríl 2019 bera skýrlega með sér að íslensk stjórnvöld þurfi nauðsynlega að leggja áherslu á að bæta greiningarferli sitt til að „koma auga á“ fórnarlömb mansals. Nauðsyn umbóta fyrir fórnarlömb mansals er knýjandi. Auka þarf aðhald, eftirfylgni og eftirlit með því að íslensk stjórnvöld standi við skuldbindingar sínar og veiti fórnarlömbum mansals viðeigandi vernd. Mitt erindi Á starfsferli mínum sem sjálfstætt starfandi lögmaður hef ég sinnt fólki sem hefur átt undir högg að sækja af ýmsum ástæðum og átt sér fáa ef einhverja málsvara. Ber þar hæst störf mín í þágu hælisleitenda en sá málaflokkur er pólitískur í eðli sínu. Barátta mín á þeim vettvangi hefur skilað árangri fyrir fjölda einstaklinga og fjölskyldna sem áður horfðu fram á brottvísun úr landi en fengu tækifæri til að setjast hér að og taka þátt og leggja sitt af mörkum til íslensks samfélags. Sem stjórnmálamaður langar mig almennt að útvíkka baráttu mína þannig að unnið sé að heildstæðum kerfisbreytingum til hagsbóta fyrir þá hópa samfélagsins sem hafa borið skarðan hlut frá borði, hvort sem það er fólk sem hefur misst vinnuna, láglaunafólk, erlent vinnuafl, hælisleitendur eða vanrækt börn svo dæmi séu nefnd. Baráttan er enn sú sama en er háð á öðrum og stærri vettvangi stjórnmálanna þar sem tækifæri gefst til að efla hag fleiri einstaklinga á heildstæðum grunni. Eitt stærsta verkefnið í þessu samhengi er að halda áfram þeirri vinnu Pírata að koma hér á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks. Þar tel ég að kraftir mínir og baráttuvilji getið komið að góðum notum. Höfundur er lögmaður og sækist eftir fyrsta sæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Magnús D. Norðdahl Hælisleitendur Píratar Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Skoðun Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Mælikvarði á gildi hvers samfélags er hvernig það kemur fram við sína viðkvæmustu hópa. Börn, fórnarlömb mansals og hælisleitendur eru þar framarlega í flokki. Íslensk stjórnvöld og íslenskt samfélag sem heild þarf að gera betur í málaflokknum. Koma þarf á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks þar sem manngæska, gagnrýnin hugsun og vel upplýstar ákvarðanir, á grundvelli fyrirliggjandi gagna og þekkingar, ráða för. Með vísan í grunnstefnu Pírata mætti tala um píratíska flóttamannastefnu í þessu samhengi. Frumkvæði Pírata Sitjandi þingmenn Pírata, með Olgu Margréti Ciliu í broddi fylkingar, kölluðu nýlega eftir fundi í allsherjar- og menntamálanefnd til að ræða málefni mansalsfórnarlamba. Það var virðingarvert og mikilvægt framtak. Ljósi var varpað á málsmeðferðina innan kerfisins og hvernig væri unnt að vinna að lausnum með þeim sem þekkja málaflokkinn vel. Píratar sýndu með framgöngu sinni í þessu máli að hreyfingin getur verið í fararbroddi umbóta í íslensku samfélagi. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi Íslendinga eftir næstu kosningar mun ég beita mér fyrir umbótum í málaflokki flóttafólks á grundvelli mannúðlegrar stefnu sem tekur mið af grunnstefnu Pírata um gagnrýna hugsun og vel upplýstar ákvarðanir. Slíka stefnu mætti sem fyrr segir kalla píratíska flóttamannastefnu. Von mín er sú að næsta kjördæmabil marki upphaf nýrra og betri tíma í málefnum flóttafólks og að Píratar muni gegna þar lykilhlutverki. Núverandi stefna sitjandi stjórnvalda Núverandi stefna íslenskra stjórnvalda í málefnum flóttafólks, með Sjálfstæðisflokkinn í broddi fylkingar í krafti yfirráða sinna yfir dómsmálaráðuneytinu, er í senn ómannúðleg og óskilvirk eins og dæmin sanna. Varla líður sá mánuður að ekki berist fréttir af fyrirhuguðum brottvísunum barna á flótta, sem hafa dvalið hér í lengri tíma, skotið hér rótum, gengið í skóla, tala íslensku, líta á Ísland sem sitt heimaland og upplifa hér áður óþekkt öryggi á sinni stuttu ævi. Sem dæmi má nefna mál egypsku Kedhr-fjölskyldunnar frá síðasta ári og eins mál systranna frá Senegal sem fengu ríkisborgararétt í janúar síðastliðnum. Þá hafa íslensk stjórnvöld verið harðlega gagnrýnd vegna framgöngu sinnar í málum er varða fórnarlömb mansals. Ber þar hæst mál Uhunoma Osayomore sem til stóð að vísa aftur til Nígeríu í óöruggar og hættulegar aðstæður fyrir fórnarlömb mansals. Íslensku þjóðinni ofbauð þetta óréttlæti og söfnuðust 45.000 undirskriftir á nokkrum dögum. Þetta eru einungis örfá dæmi af mörgum og ljóst að brýnna umbóta er þörf. Börn á flótta Eitt af stærri skrefunum til þess að koma á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks er að hlúa betur að börnum á flótta og tryggja að fram fari sjálfstætt og fullnægjandi mat á hagsmunum þeirra, bæði í upphafi umsóknarferils og einnig á síðari stigum þegar þau hafa dvalið hér í lengri tíma. Staðan er því miður sú að við meðferð mála hjá Útlendingastofnun er ítrekað brotið gegn ákvæðum barnalaga og barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Þrátt fyrir skýra og ótvíræða lagaskyldu til að setja hagsmuni barna í fyrsta sæti er hagsmunamatið í mýflugumynd og eina viðmiðið sem í raun er tekið til skoðunar er hvort barninu sé fyrir bestu að fylgja foreldrum sínum. Önnur viðmið á borð við félagsleg tengsl, öryggi og þroska barns koma yfirleitt ekki til skoðunar af neinni alvöru. Enn fremur er ekki framkvæmt nýtt mat á síðari stigum þrátt fyrir að langur tími líði frá upphaflegri ákvörðun og þar til brottvísun er fyrirhuguð. Á þeim tímapunkti hefur barn dvalið hér í lengri tíma og aðstæður þess þróast og breyst. Ekkert hagsmunamat fer fram á því stigi og er það ómannúðlegt svo ekki sé ekki sé meira sagt. Eftirlitshlutverk Alþingis Stjórnvöldum skortir nauðsynlegt aðhald þegar kemur að málefnum flóttafólks og getur Alþingi leikið lykilhlutverk í því samhengi. Alþingi á að veita framkvæmdarvaldinu aðhald, bæði ríkisstjórninni og stjórnsýslunni allri. Einstaka nefndir geta tekið mál fyrir og það sama á við um þingmenn sem geta borið fram fyrirspurnir til ráðherra. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi mun ég beita öllum tiltækum úrræðum til þess að þrýsta á stjórnvöld að uppfylla þær skyldur sem á þeim hvíla á grundvelli barnalaga og barnasáttamála Sameinuðu þjóðanna. Hagsmunamat barna á flótta verður að vera heildstætt, sjálfstætt og fullnægjandi. Það á bæði við í upphafi umsóknarferils og eins á síðari stigum þegar frekari aðlögun að íslensku samfélagi hefur átt sér stað. Fórnarlömb mansals Á íslenskum stjórnvöldum hvílir rík skylda til að greina og þekkja einkenni mansals. Ísland er þátttakandi alþjóðlegu samstarfi um aðgerðir gegn mansali og hefur skuldbundið sig til að grípa til ráðstafana, sem m.a. fela í sér þjálfun starfsfólks, til að sporna við mansali. Vísast í þessu samhengi til Samnings Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali sem tók gildi hér á landi þann 1. júní 2012. Samtökin GRETA, þ.e. Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings, hafa gagnrýnt íslensk stjórnvöld fyrir að hafa ekki útfært þau markmið sem koma fram í samningi Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali en GRETA er sá eftirlitsaðili sem ætlað er að hafa eftirlit með framkvæmd samningsins. Síðustu tilmæli evrópunefndar í kjölfar skýrslu GRETA frá 5. apríl 2019 bera skýrlega með sér að íslensk stjórnvöld þurfi nauðsynlega að leggja áherslu á að bæta greiningarferli sitt til að „koma auga á“ fórnarlömb mansals. Nauðsyn umbóta fyrir fórnarlömb mansals er knýjandi. Auka þarf aðhald, eftirfylgni og eftirlit með því að íslensk stjórnvöld standi við skuldbindingar sínar og veiti fórnarlömbum mansals viðeigandi vernd. Mitt erindi Á starfsferli mínum sem sjálfstætt starfandi lögmaður hef ég sinnt fólki sem hefur átt undir högg að sækja af ýmsum ástæðum og átt sér fáa ef einhverja málsvara. Ber þar hæst störf mín í þágu hælisleitenda en sá málaflokkur er pólitískur í eðli sínu. Barátta mín á þeim vettvangi hefur skilað árangri fyrir fjölda einstaklinga og fjölskyldna sem áður horfðu fram á brottvísun úr landi en fengu tækifæri til að setjast hér að og taka þátt og leggja sitt af mörkum til íslensks samfélags. Sem stjórnmálamaður langar mig almennt að útvíkka baráttu mína þannig að unnið sé að heildstæðum kerfisbreytingum til hagsbóta fyrir þá hópa samfélagsins sem hafa borið skarðan hlut frá borði, hvort sem það er fólk sem hefur misst vinnuna, láglaunafólk, erlent vinnuafl, hælisleitendur eða vanrækt börn svo dæmi séu nefnd. Baráttan er enn sú sama en er háð á öðrum og stærri vettvangi stjórnmálanna þar sem tækifæri gefst til að efla hag fleiri einstaklinga á heildstæðum grunni. Eitt stærsta verkefnið í þessu samhengi er að halda áfram þeirri vinnu Pírata að koma hér á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks. Þar tel ég að kraftir mínir og baráttuvilji getið komið að góðum notum. Höfundur er lögmaður og sækist eftir fyrsta sæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun