Góðir leghálsar Herdis Anna Þorvaldsdóttir skrifar 21. maí 2021 10:31 Að leita langt yfir skammt Um daginn gekk ég til góðs. Við fórum saman 126 konur upp á hæsta tind Íslands til að styðja við Lífskraft og safna fyrir bættum aðbúnaði fyrir krabbameinsgreinda. Á leiðinni voru mér ofarlega í huga þau ljúfu ljós í mínu lífi sem hafa slokknað of snemma í kjölfar baráttu þeirra við krabbamein. Þeirra á meðal var ein mín nánasta vinkona sem lést úr leghálskrabbameini 35 ára gömul frá tveimur dætrum. Þessi geislandi unga kona greindist með frumubreytingar fyrst 28 ára gömul við skimun á Leitarstöð Krabbameinsfélagsins og var þá bókuð í aðra skimun eftir sex mánuði. Í skimuninni sex mánuðum síðar kom í ljós að myndast hafði stórt æxli í leghálsi sem reyndist illkynja og hófst þá barátta hennar fyrir lífinu sem stóð með hléum í sjö ár. Ég rifja sögu hennar upp til að undirstrika það hvað tíminn er mikilvægur þáttur þegar kemur að greiningum og meðferð krabbameina. Í dag bíða hér á landi þúsundir kvenna niðurstöðu úr skimun leghálssýna og hafa beðið lengi. Ég er ein þessara kvenna og hef nú einmitt beðið í sex mánuði eftir niðurstöðu. Og þó svo að ég sé sjálf hreystin uppmáluð og engin einkenni sem ættu að valda mér áhyggjum, þá er mér ekki rótt. Ég sem einstaklingur sem þigg þjónustu hins opinbera heilbrigðiskerfis og hef engan annan valkost verð að geta treyst því að ákvarðanir séu teknar á réttum forsendum og hlustað sé á ráð sérfræðinga. Sérstaklega þegar um er að ræða sjúkdóm þar sem töf getur kostað einstaklinga lífið eða valdið fósturláti vegna óþarflega mikils inngrips. Gæðum rannsóknar Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins var sannarlega orðið ábótavant eins fram kom í umræðunni síðasta haust og sorglegt hversu lengi það fór framhjá mönnum að ekki var allt með felldu. Þeim ágöllum var þó mögulegt að bregðast við með lagfæringum þannig að rannsóknin stæðist gæðakröfur og fyrirbyggja frekari mistök. Hins vegar ef Krabbameinsfélagið þótti ekki réttur vettvangur er samt óskiljanlegt hvers vegna sú leið var valin að senda sýnin úr landi gegn ráðleggingum fagaðila þegar aðrar og hentugri leiðir voru mögulegar. Á Landspítalanum er nú til staðar afkastamikið tæki sem getur skimað eftir HPV veirunni á mjög stuttum tíma og ef þörf var á frumgreiningu með smásjá var til staðar sérhæft starfsfólk sem hægt var að semja við. Við það að senda sýnin til Danmerkur tapast bæði ómetanlegur tími sem og aðgengi að sýnunum sem oft er nauðsynlegt við ákvörðun um meðferð. Samfélagslegt tap er líka umtalsvert þar sem færnin og kunnáttan við að greina sýnin hérlendis tapast niður og sýnin sjálf geyma upplýsingar sem gæti reynst mikilvægt að hafa aðgang að í framtíðinni. Samkvæmt 3. grein laga um sjúklinga á sjúklingur rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem völ er á á hverjum tíma. Þó ég sé ekki fagaðili á heilbrigðissviði þá leyfi ég mér að fullyrða það kinnroðalaust að sú þjónusta sem boðið er upp á við skimun á leghálskrabbameini hérlendis getur seint talist sú fullkomnasta sem möguleiki væri á. Þá finnst mér umhugsunarvert hvers vegna svo mikil áhersla er lögð á að stýra konum á heilsugæslu í sýnatöku þegar þær hafa, margar, hingað til sótt þessa þjónustu til síns kvensjúkdómalæknis sem þær treysta og heldur utanum öll þeirra mál. Í mínu tilfelli fékk ég “hnipp” frá Ísland.is í lok febrúar um að ég ætti að leita til heilsugæslunnar og fara strax aftur í skimun þar sem sýnið frá því nóvember hefði verið athugavert en of skemmt vegna tafa til að hægt hefði verið að rannsaka það nægilega. Læknirinn sem ég hef nú sótt þessa þjónustu til siðastliðin 30 ár og tók umrætt sýni, fær hins vegar þær upplýsingar að ég eigi að fara í næstu skimun eftir þrjú ár. Mér er ekki ljóst hvernig hann á að fylgja eftir mínum málum þegar hann fær ekki þær upplýsingar sem eru honum nauðsynlegar til að gera það og ef ekki hann, hver þá? Ég get ekki séð hvernig hagræðið af þessum breytingum er reiknað út ef það kemur niður á þjónustunni sjálfri og þar af leiðandi heilsu fólks. Þá er hætta á að við gætum verið að fórna meiru fyrir minna. Á Alþingi hefur verið kallað eftir svörum frá heilbrigðisyfirvöldum um forsendur breytinganna og hvaða áhrif þær muni hafa á heilsu kvenna. Birtingu óháðrar skýrslu sem á að svara þessum spurningum hefur nú verið frestað fram í júní. Til að viðhalda gæðum í heilbrigðisþjónustu og byggja upp traust gagnvart þeim sem hennar njóta þarf að vera gagnsæi í ákvarðanatöku, hlustað á álit sérfræðinga og samtal milli aðila með virðingu að leiðarljósi. Þá er einnig mikilvægt að neytendur hafi val hvar sem því er viðkomið og frelsi til að fylgja því vali. Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins og frambjóðandi í 4.-5. sæti í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Sjálfstæðisflokkurinn Skimun fyrir krabbameini Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Að leita langt yfir skammt Um daginn gekk ég til góðs. Við fórum saman 126 konur upp á hæsta tind Íslands til að styðja við Lífskraft og safna fyrir bættum aðbúnaði fyrir krabbameinsgreinda. Á leiðinni voru mér ofarlega í huga þau ljúfu ljós í mínu lífi sem hafa slokknað of snemma í kjölfar baráttu þeirra við krabbamein. Þeirra á meðal var ein mín nánasta vinkona sem lést úr leghálskrabbameini 35 ára gömul frá tveimur dætrum. Þessi geislandi unga kona greindist með frumubreytingar fyrst 28 ára gömul við skimun á Leitarstöð Krabbameinsfélagsins og var þá bókuð í aðra skimun eftir sex mánuði. Í skimuninni sex mánuðum síðar kom í ljós að myndast hafði stórt æxli í leghálsi sem reyndist illkynja og hófst þá barátta hennar fyrir lífinu sem stóð með hléum í sjö ár. Ég rifja sögu hennar upp til að undirstrika það hvað tíminn er mikilvægur þáttur þegar kemur að greiningum og meðferð krabbameina. Í dag bíða hér á landi þúsundir kvenna niðurstöðu úr skimun leghálssýna og hafa beðið lengi. Ég er ein þessara kvenna og hef nú einmitt beðið í sex mánuði eftir niðurstöðu. Og þó svo að ég sé sjálf hreystin uppmáluð og engin einkenni sem ættu að valda mér áhyggjum, þá er mér ekki rótt. Ég sem einstaklingur sem þigg þjónustu hins opinbera heilbrigðiskerfis og hef engan annan valkost verð að geta treyst því að ákvarðanir séu teknar á réttum forsendum og hlustað sé á ráð sérfræðinga. Sérstaklega þegar um er að ræða sjúkdóm þar sem töf getur kostað einstaklinga lífið eða valdið fósturláti vegna óþarflega mikils inngrips. Gæðum rannsóknar Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins var sannarlega orðið ábótavant eins fram kom í umræðunni síðasta haust og sorglegt hversu lengi það fór framhjá mönnum að ekki var allt með felldu. Þeim ágöllum var þó mögulegt að bregðast við með lagfæringum þannig að rannsóknin stæðist gæðakröfur og fyrirbyggja frekari mistök. Hins vegar ef Krabbameinsfélagið þótti ekki réttur vettvangur er samt óskiljanlegt hvers vegna sú leið var valin að senda sýnin úr landi gegn ráðleggingum fagaðila þegar aðrar og hentugri leiðir voru mögulegar. Á Landspítalanum er nú til staðar afkastamikið tæki sem getur skimað eftir HPV veirunni á mjög stuttum tíma og ef þörf var á frumgreiningu með smásjá var til staðar sérhæft starfsfólk sem hægt var að semja við. Við það að senda sýnin til Danmerkur tapast bæði ómetanlegur tími sem og aðgengi að sýnunum sem oft er nauðsynlegt við ákvörðun um meðferð. Samfélagslegt tap er líka umtalsvert þar sem færnin og kunnáttan við að greina sýnin hérlendis tapast niður og sýnin sjálf geyma upplýsingar sem gæti reynst mikilvægt að hafa aðgang að í framtíðinni. Samkvæmt 3. grein laga um sjúklinga á sjúklingur rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem völ er á á hverjum tíma. Þó ég sé ekki fagaðili á heilbrigðissviði þá leyfi ég mér að fullyrða það kinnroðalaust að sú þjónusta sem boðið er upp á við skimun á leghálskrabbameini hérlendis getur seint talist sú fullkomnasta sem möguleiki væri á. Þá finnst mér umhugsunarvert hvers vegna svo mikil áhersla er lögð á að stýra konum á heilsugæslu í sýnatöku þegar þær hafa, margar, hingað til sótt þessa þjónustu til síns kvensjúkdómalæknis sem þær treysta og heldur utanum öll þeirra mál. Í mínu tilfelli fékk ég “hnipp” frá Ísland.is í lok febrúar um að ég ætti að leita til heilsugæslunnar og fara strax aftur í skimun þar sem sýnið frá því nóvember hefði verið athugavert en of skemmt vegna tafa til að hægt hefði verið að rannsaka það nægilega. Læknirinn sem ég hef nú sótt þessa þjónustu til siðastliðin 30 ár og tók umrætt sýni, fær hins vegar þær upplýsingar að ég eigi að fara í næstu skimun eftir þrjú ár. Mér er ekki ljóst hvernig hann á að fylgja eftir mínum málum þegar hann fær ekki þær upplýsingar sem eru honum nauðsynlegar til að gera það og ef ekki hann, hver þá? Ég get ekki séð hvernig hagræðið af þessum breytingum er reiknað út ef það kemur niður á þjónustunni sjálfri og þar af leiðandi heilsu fólks. Þá er hætta á að við gætum verið að fórna meiru fyrir minna. Á Alþingi hefur verið kallað eftir svörum frá heilbrigðisyfirvöldum um forsendur breytinganna og hvaða áhrif þær muni hafa á heilsu kvenna. Birtingu óháðrar skýrslu sem á að svara þessum spurningum hefur nú verið frestað fram í júní. Til að viðhalda gæðum í heilbrigðisþjónustu og byggja upp traust gagnvart þeim sem hennar njóta þarf að vera gagnsæi í ákvarðanatöku, hlustað á álit sérfræðinga og samtal milli aðila með virðingu að leiðarljósi. Þá er einnig mikilvægt að neytendur hafi val hvar sem því er viðkomið og frelsi til að fylgja því vali. Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins og frambjóðandi í 4.-5. sæti í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar