Þarna er einnig fólk frá Sýrlandi og Írak sem hefur í engin hús að venda.
Öryggisástandið í þessum búðum fer sífellt versnandi og koma deilur reglulega upp milli fólks sem heldur enn fast í gildi ISIS og annarra sem eru hættir að fylgja þeim.
Kúrdarnir og bandamenn þeirra í Syrian Democratic Forces segja nú að búðirnar og fangelsin séu ein helsta uppspretta óreiðu á svæðinu. Efnahagsleg vandræði og ógn frá ISIS-liðum sem ganga lausir ýta undir vandræði á svæðinu.
Benda má á umfangsmikla árás á fangelsi á svæðinu í janúar þar sem 121 úr öryggissveitum SDF féllu í átökum við ISIS-liða og það tók nærri því tvær vikur að ná tökum á ástandinu.
Ekki eingöngu vandamál þeirra
Vegna ástandsins eru Kúrdar að endurvekja áköll til ríkja heimsins varðandi það að taka við þegnum sínum aftur.
„Við eigum í miklu basli,“ sagði Mazloum Abdi, yfirmaður SDF við AP fréttaveituna. Hann sagði vandamálið ekki eiga að vera einungis á höndum SDF. Þetta væri vandamál allra og alþjóðasamfélagið þyrfti að koma þeim til aðstoðar.
Í einum búðunum, sem kallast al-Hol, búa um 56 þúsund manns. Öryggisástandið þar hefur lengi verið mjög slæmt og mannúðarástandið einnig. Konur hafa lengi verið myrtar fyrir að hætta að fylgja gildum ISIS eða fylgja þeim ekki nógu vel, að annarra kvenna mati.
Reynt er að halda þessum hópum kvenna aðskildum en AP segir að reglulega komi til átaka milli þeirra.
Þá segja Kúrdar að glæpastarfsemi sé að aukast í búðunum og að ISIS-liðar séu virkir í þeim.
Börn skotin
Mannréttindasamtökin Amnesty International vöktu athygli á því í síðustu viku að minnst eitt barn hafði dáið og fleiri særst þegar til skothríðar kom í al-Hol búðunum. Þá voru það öryggissveitir sem skutu á fólkið.
Samtökin sögðu dauða barnsins til áminningar um þær hræðilegu aðstæður sem tugir þúsunda barna hafa búið við um árabil. Skammarlegt aðgerðaleysi alþjóðasamfélagsins gagnvart þessum börnum hefði miklar afleiðingar.
„Ríki með borgara í al-Hol þurfa að grípa til aðgerða til að binda enda á þann hrylling sem þau upplifa þar og taka á móti þessum tugum þúsundum barna sem þar búa. Ríkisstjórnir verða að hætta að hunsa alþjóðleg mannréttindi þeirra og viðhalda rétti hvers barns,“ sagði í yfirlýsingu Amnesty í síðustu viku.
„Börnin mín þurfa eðlilegt líf“
Blaðamaður AP ræddi við Zakia Kachar, sem býr í Roj-búðum en þær eru nokkuð minni en al-Hol. Hún þurfti nýverið að flýja tjald sitt í búðunum eftir að aðrar konur ætluðu sér að bana henni. Áður þann dag hafði Kachar rifist við aðrar konur sem veittust að henni fyrir að vera með farða.
Ein kvennanna beit Kachar sem varði sig með því að slá konuna utan undir. Seinna um nóttina kom hópur kvenna að tjaldi hennar og flúði hún með börnum sínum.
Kachar er bæði með ríkisborgararétt í Serbíu og Þýskalandi. Hún fylgdi eiginmanni sínum frá Stuttgart í Þýskalandi til Sýrlands árið 2015, til að ganga til liðs við Íslamska ríkið. Nú er hún fangi í Roj-búðunum með fimm börnum sínum, sem eru sex til sextán ára gömul.
„Ég vil fara heim, þetta er orðið nóg,“ sagði Kachar. „Börnin mín þurfa eðlilegt líf.“
Einnig var rætt við Abrar Muhammed, 36 ára mann með sænskan ríkisborgararétt sem gekk til liðs við Íslamska ríkið. Svíar hafa nýverið tekið við nokkrum konum frá Sýrlandi og Muhammed telur eiginkonu sína eina af þeim.
Þau hafa ekki sést frá því þau voru handsömuð af SDF-liðum árið 2019. Þá flúðu þau frá ISIS nokkrum mánuðum áður en síðasta vígi kalífadæmisins féll í hendur SDF.
Muhammed sagðist vilja fara aftur til Svíþjóðar og mæta dómskerfinu þar.
Erfitt að sanna aðild að hryðjuverkasamtökum
Það er þó ekki að ástæðulausu að erfiðlega hefur gengið að fá forsvarsmenn heimaríkja ISIS-liða til að taka við þeim aftur. Í gegnum árin hefur það sýnt sig að það getur reynst erfitt að rétta yfir þessu fólki.
Í flestum tilfellum hefur þeim ekki verið ólöglegt að ferðast til Sýrlands eða Íraks og erfitt getur reynst að sanna fyrir dómi að menn hafi gengið til liðs við hryðjuverkasamtök.
Sjá einnig: Mennirnir sem enginn vill fá heim
Þó hinir meintu vígamenn yrðu sakfelldir, er ekki vilji til staðar til að halda þeim í almennum fangelsum þar sem þeir gætu dreift boðskap sínum og jafnvel fengið aðra fanga til að aðhyllast samtök eins og ISIS.
