Við athöfnina í Fossvogskirkjugarði báðu Rússar bænir og lögðu blóm að minnisvarða um hermenn í seinni heimsstyrjöld. Anna Valdimarsdóttir, sem ólst upp í Sovétríkjunum, sagði í samtali við fréttastofu að dagurinn væri stór í hugum þeirra sem eigi rætur að rekja til Sovétríkjanna.
„Hér fögnum við Sigurdeginum, sem er mjög mikilvægur þjóð okkar. Dagurinn markar þann dag sem sirast var á stríðinu með friði. Í landinu okkar missti hver einasta fjölskylda einhvern í stríðinu,“ sagði Anna í samtali við fréttastofu.
„Allir sem eiga rætur að rekja til Sovétríkjanna á sameiginlega fjölskyldusögu. Landið okkar barðist gegn Nasistum í fjögur ár þar til bandamenn sigruðu. Hér minnumst við allra hermanna bandamanna, sem börðust gegn Nasistum í Evrópu. Hér sjáum við raunverulega sameiningu þjóða gegn illsku,“ sagði Anna.
„Ég trúi því að öll stríð endi með friði“
Aðspurð hvort það skyti ekki skökku við að fagna stríðslokum og sigri Rússa á meðan Rússar heyja stríð í Evrópu sagði Anna ekki svo vera.
„Nei, þessar þrjár ungu manneskjur sem eru hér fyrir utan, kannski þekkja þær söguna ekki nógu vel en um allan heim fagnar fólk þessum degi, sama hverjar pólitískar skoðanir þeirra eru og þrátt fyrir núverandi stöðu. Þau deila öll sömu fjölskyldusögu. Fyrir okkur er þetta dagur sem snýst um sögu þjóðar okkar,“ sagði Anna.
„Ég trúi því að öll stríð endi með friði og sannleikurinn sigri alltaf.“
„Þeim er sama að rússneskir hermenn séu að drepa í dag“
Fréttastofa ræddi við mótmælendurna þrjá sem voru fyrir utan Fossvogskirkjugarð í morgun. Það var hin úkraínska Tatiana, hin rússneska Lada og hin ítalska Irena.
„Við mótmælum aðallega því að Rússar komi hingað með rússneska fánann, rússnesk merki. Fyrir okkur tákna þessir fánar það sem rússneskir hermenn eru að gera. Rússneskir hermenn eru, með þessum fánum, að nauðga og drepa börn og leggja alla úkraínsku þjóðina í rúst og þeir ætla sér að rústa öllum heiminum,“ sagði Tatiana.
„Við viljum að áður en þau fara og leggja niður blómin, að þau sjái hverju þau eru að fagna í dag.“
„Þetta er tvískinnungur. Þau eru að minnast hermanna sem féllu í öðru stríði en þeim er sama að rússneskir hermenn séu að drepa í dag. Þeim er sama að þeir séu að drepa börn, nauðga börnum. Það er þessi tvískinnungur sem er ógeðslegur,“ sagði Lada.
Hvernig er það, sem Rússi, að sjá þessi hátíðarhöld og vita hvað er í gangi í Úkraínu?
„Það er hræðilegt. Þetta stríð er háð í nafni Rússa en ég er Rússi og ég gaf ekki leyfi fyrir þessu stríði. Ég er ekki sammála þessu stríði.“
Enn fleiri voru saman komnir fyrir utan bústað rússneska sendiherrans á Íslandi við Túngötu á hádegi til að mótmæla stríðinu þar. Mótmælendur voru hvítklæddir, margir buxnalausir og ataðir út í rauðri málningu til að vekja athygli á því sem gengur á í Úkraínu.
Sérstök áhersla var lögð, meðal mótmælenda, á kynferðisglæpi sem Úkraínumenn fullyrða að Rússar hafi beitt úkraínskan almenning. Mótmælendur segja að börnum, allt niður í þriggja ára gömul, hafi verið nauðgað af rússneskum hermönnum.
„Þetta er líka harmleikur fyrir Rússland“
Einn mótmælenda við bústað sendiherrans var hin rússneska Maria. Hún fordæmir innrás Rússa í Úkraínu.
„Ég kom hingað með syni mínum við flúðum Rússland 26. mars. Það er ómögulegt að mótmæla svona í Rússlandi, ég stend hér fyrir hönd rússneskra kvenna sem eru líka á móti stríði. Þær eru samt að mótmæla, vinkona mín Sasha Skochilenko hefur verið dæmd í fimmtán ára fangelsi vegna þess að hún talaði um fórnarlömbin í Mariupol, hún sagði sannleikann. Þetta sama á við fjöldan allan af konum sem voru nógu hugrakkar til að fara út og mótmæla,“ sagði Maria.
Hún benti á sjálfa sig og sagði að hún hefði ekki fengið að mótmæla svona í Rússlandi eins og í Reykjavík í dag.
„Þeir hefðu barið mig um leið og ég hefði farið úr buxunum á almannafæri í Rússlandi. Voðaverkin í Bucha fá sérstaklega á mig vegna þess að það eru aðallega konur og börn sem líða. En þetta er líka harmleikur fyrir mitt land vegna þess að það er hræðilegt að við getum ekki komið þessu harðstjóra frá völdum. Við erum vanmáttug og höfum gert allt sem við getum.“
