Óvæntar staðreyndir um ást og vellíðan Ingrid Kuhlman skrifar 14. febrúar 2023 07:32 Valentínusardagurinn er runninn upp á ný, dagur sem er helgaður ástinni og sveipaður rósrauðum ljóma. Þrátt fyrir það sem kortafyrirtæki, súkkulaðiframleiðendur og blómasalar telja okkur trú um, snýst það að elska um meira en að gefa blóm, konfekt eða Valentínusarkort. Það að finna, deila og gefa ást getur haft djúpstæð áhrif á líkamlega heilsu okkar, efnafræði heilans og almenna vellíðan. Hér fyrir neðan er listi yfir óvæntar staðreyndir um tengslin milli ástar og vellíðanar. Að finnast maður elskaður í daglegu lífi getur bætt andlega líðan Við höldum oft að langtímasambönd séu eina leiðin til að upplifa raunverulega ást. Rannsóknir Pennsylvania State háskólans benda hins vegar til þess að hversdagsleg augnablik ástar og nándar geti líka veitt okkur fyllingu og haft jákvæð áhrif á almenna vellíðan. Samkvæmt Zita Oravecz, lektor í þróunarsálfræði og fjölskyldufræðum við ofangreindan háskóla, er upplifuð hverdagsleg ást miklu víðtækari en rómantísk ást. Hversdagsleg ást snýst um lítil en þó mikilvæg augnablik umhyggju og tengsla sem við upplifum á hverjum degi. Ástin breytist og það sama á við um efnin í heilanum Rómantísk sambönd fara yfirleitt í gegnum nokkur stig. Að sögn Richard Schwartz, dósents í geðlækningum við Harvard Medical School, er fyrsta árið í rómantísku sambandi frábrugðið árunum þar á eftir. Upphafsstigið einkennist af auknu serótóníni og því að vera heltekinn af annarri manneskju. Þessar tilfinningar minnka smám saman með tímanum. Síðara stigið einkennist af aukinni framleiðslu oxýtósíns, sem er taugaboðefnis sem styrkir tengsl og tengist rólegri og langvarandi ást. Forvitni er lykillinn að því að halda ástinni á lífi Eftir fyrsta stigið breytist neistinn sem einkenndi fyrstu daga sambandsins verulega. Auðveld leið til að tendra eldinn er að halda í forvitnina um makann. Schwartz segir að það sem haldi ástinni á lífi sé að viðurkenna að maður þekki makann ekki fullkomlega og vera áfram forvitinn. Að efla áhugann á makanum getur hjálpað til við að auka nánd og halda loganum logandi. Unsplash Ástin getur verið náttúrulegt verkjalyf Rannsókn fræðimanna við Stanford háskólann bendir til þess að ástríðufull ást geti haft veruleg áhrif á hvernig við upplifum sársauka. Það að horfa á myndir af manneskjunni sem við elskum getur verið verkjastillandi. Sjálfsást er góð fyrir höfuðið og hjartað Í öllu þessu tali um ást er auðvelt að horfa fram hjá mikilvægi þess að elska okkur sjálf. Mikilvægur hluti af sjálfsást er að sýna okkur sjálfum skilning, mildi og umhyggju, t.d. þegar við gerum mistök. Góðvild í eigin garð getur hjálpað okkur við að byggja upp sjálfsálit og seiglu, en að sögn fræðimanna við háskólann í Pittsburgh getur hún líka bætt heilbrigði hjarta og æða. Í rannsókn þeirra á 195 konum á miðjum aldri kom í ljós að þær konur sem skoruðu hærra á sjálfsvinsemdarkvarða voru með minni þrengsli í æðunum og þynnri hálsslagæðaveggi samanborið við þær sem skoruðu lægra á kvarðanum. Svo virðist sem smá sjálfsást getur verndað hjarta okkar. Samband foreldranna getur haft víðtæk áhrif á framtíð okkar Samband foreldra okkar er oft fyrsta sambandið sem við verðum vitni að og það getur mótað sýn okkar og væntingar til framtíðarmaka. Rannsókn frá 2020 við háskólann í Michigan og McGill háskólann bendir til þess að áhrif sambands foreldra okkar sé víðtækt, m.a. þegar kemur að lengd menntunar og tímasetningu eigin hjónabands. Þeir sem áttu foreldra sem voru í traustu og ástríku samband höfðu tilhneigingu til að vera lengur í skóla og giftast síðar á ævinni. Að breyta hugsunum sínum getur breytt tilfinningum til makans Hugsanir okkar eru öflugar, þær geta mótað hvernig við lítum á okkur sjálf, heiminn í kringum okkur og makann. Samkvæmt rannsókn Sandra Langeslag, Ph.D. og lektors í atferlistaugavísindum við háskólann í Missouri, St. Louis, geta jákvæðar hugsanir í garð makans aukið tilfinningar um ást á meðan neikvæðar hugsanir draga úr ást og nánd. Þú gætir viljað drekka í þig sól til að kveikja á rómantíkinni Þegar við hugsum um að skapa rómantískt andrúmsloft hafa hugsanir okkar tilhneigingu til að einblína á notalega kvöldstemmningu. En rannsókn við Tel Aviv háskólann í Ísrael bendir til þess að dagsljós sé besti kosturinn fyrir rómantíkina. Útsetning fyrir útfjólublárri geislun frá sólarljósi eykur rómantíska ástríðu með því að valda losun testósteróns. Það er því hugsanlega betra að fresta kvöldmatardeiti og fara út að ganga á daginn í staðinn. Fögnum degi elskenda, eða eins og Bubbi segir, „Það er gott að elska.“ Höfundur er með meistaragráðu í hagnýtri jákvæðri sálfræði frá Buckinghamshire New University. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ingrid Kuhlman Valentínusardagurinn Ástin og lífið Mest lesið Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Skoðun Skoðun Virkjum lýðræðið Jórdís Skúladóttir skrifar Skoðun Ráðstefna um þjóðarátak í húsnæðismálum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Valentínusardagurinn er runninn upp á ný, dagur sem er helgaður ástinni og sveipaður rósrauðum ljóma. Þrátt fyrir það sem kortafyrirtæki, súkkulaðiframleiðendur og blómasalar telja okkur trú um, snýst það að elska um meira en að gefa blóm, konfekt eða Valentínusarkort. Það að finna, deila og gefa ást getur haft djúpstæð áhrif á líkamlega heilsu okkar, efnafræði heilans og almenna vellíðan. Hér fyrir neðan er listi yfir óvæntar staðreyndir um tengslin milli ástar og vellíðanar. Að finnast maður elskaður í daglegu lífi getur bætt andlega líðan Við höldum oft að langtímasambönd séu eina leiðin til að upplifa raunverulega ást. Rannsóknir Pennsylvania State háskólans benda hins vegar til þess að hversdagsleg augnablik ástar og nándar geti líka veitt okkur fyllingu og haft jákvæð áhrif á almenna vellíðan. Samkvæmt Zita Oravecz, lektor í þróunarsálfræði og fjölskyldufræðum við ofangreindan háskóla, er upplifuð hverdagsleg ást miklu víðtækari en rómantísk ást. Hversdagsleg ást snýst um lítil en þó mikilvæg augnablik umhyggju og tengsla sem við upplifum á hverjum degi. Ástin breytist og það sama á við um efnin í heilanum Rómantísk sambönd fara yfirleitt í gegnum nokkur stig. Að sögn Richard Schwartz, dósents í geðlækningum við Harvard Medical School, er fyrsta árið í rómantísku sambandi frábrugðið árunum þar á eftir. Upphafsstigið einkennist af auknu serótóníni og því að vera heltekinn af annarri manneskju. Þessar tilfinningar minnka smám saman með tímanum. Síðara stigið einkennist af aukinni framleiðslu oxýtósíns, sem er taugaboðefnis sem styrkir tengsl og tengist rólegri og langvarandi ást. Forvitni er lykillinn að því að halda ástinni á lífi Eftir fyrsta stigið breytist neistinn sem einkenndi fyrstu daga sambandsins verulega. Auðveld leið til að tendra eldinn er að halda í forvitnina um makann. Schwartz segir að það sem haldi ástinni á lífi sé að viðurkenna að maður þekki makann ekki fullkomlega og vera áfram forvitinn. Að efla áhugann á makanum getur hjálpað til við að auka nánd og halda loganum logandi. Unsplash Ástin getur verið náttúrulegt verkjalyf Rannsókn fræðimanna við Stanford háskólann bendir til þess að ástríðufull ást geti haft veruleg áhrif á hvernig við upplifum sársauka. Það að horfa á myndir af manneskjunni sem við elskum getur verið verkjastillandi. Sjálfsást er góð fyrir höfuðið og hjartað Í öllu þessu tali um ást er auðvelt að horfa fram hjá mikilvægi þess að elska okkur sjálf. Mikilvægur hluti af sjálfsást er að sýna okkur sjálfum skilning, mildi og umhyggju, t.d. þegar við gerum mistök. Góðvild í eigin garð getur hjálpað okkur við að byggja upp sjálfsálit og seiglu, en að sögn fræðimanna við háskólann í Pittsburgh getur hún líka bætt heilbrigði hjarta og æða. Í rannsókn þeirra á 195 konum á miðjum aldri kom í ljós að þær konur sem skoruðu hærra á sjálfsvinsemdarkvarða voru með minni þrengsli í æðunum og þynnri hálsslagæðaveggi samanborið við þær sem skoruðu lægra á kvarðanum. Svo virðist sem smá sjálfsást getur verndað hjarta okkar. Samband foreldranna getur haft víðtæk áhrif á framtíð okkar Samband foreldra okkar er oft fyrsta sambandið sem við verðum vitni að og það getur mótað sýn okkar og væntingar til framtíðarmaka. Rannsókn frá 2020 við háskólann í Michigan og McGill háskólann bendir til þess að áhrif sambands foreldra okkar sé víðtækt, m.a. þegar kemur að lengd menntunar og tímasetningu eigin hjónabands. Þeir sem áttu foreldra sem voru í traustu og ástríku samband höfðu tilhneigingu til að vera lengur í skóla og giftast síðar á ævinni. Að breyta hugsunum sínum getur breytt tilfinningum til makans Hugsanir okkar eru öflugar, þær geta mótað hvernig við lítum á okkur sjálf, heiminn í kringum okkur og makann. Samkvæmt rannsókn Sandra Langeslag, Ph.D. og lektors í atferlistaugavísindum við háskólann í Missouri, St. Louis, geta jákvæðar hugsanir í garð makans aukið tilfinningar um ást á meðan neikvæðar hugsanir draga úr ást og nánd. Þú gætir viljað drekka í þig sól til að kveikja á rómantíkinni Þegar við hugsum um að skapa rómantískt andrúmsloft hafa hugsanir okkar tilhneigingu til að einblína á notalega kvöldstemmningu. En rannsókn við Tel Aviv háskólann í Ísrael bendir til þess að dagsljós sé besti kosturinn fyrir rómantíkina. Útsetning fyrir útfjólublárri geislun frá sólarljósi eykur rómantíska ástríðu með því að valda losun testósteróns. Það er því hugsanlega betra að fresta kvöldmatardeiti og fara út að ganga á daginn í staðinn. Fögnum degi elskenda, eða eins og Bubbi segir, „Það er gott að elska.“ Höfundur er með meistaragráðu í hagnýtri jákvæðri sálfræði frá Buckinghamshire New University.
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun