Bönnum loðdýrahald Björn M. Sigurjónsson skrifar 10. mars 2023 14:00 Á Íslandi eru 9 minkabú með um 16.000 læðum, og hefur fækkað úr rúmum 300 þegar mest var. Um 30 manns starfa á þessum minkabúum skv. upplýsingum Hagstofunnar 2022. Ástæða þessarrar fækkunar minkabúa eru verðsveiflur á skinnaverðum á erlendum mörkuðum og því hefur afkoma minkaeldis rokkað milli hagnaðar og taps. Mestur var samanlagður hagnaður minkaeldis um 560 mkr (EBIT) árið 2013, en næstu 7 ár var viðvarandi tap í greininni, hið mesta um 250 mkr á ársgrundvelli 2018. Verð á grávöru hélst stöðugt frá árinu 2000 til 2010, þegar meðalverð fyrir skinnið var um 206 DKK sem þótti ásættanlegt verð skv. upplýsingum frá uppboðshúsinu Kopenhagen Fur. Hæst fór meðalverð fyrir skinnið í 563 DKK árið 2013. Fram að þeim tíma hafði verið viðvarandi hagnaður af greininni, en upp úr 2014 lækkaði verðið um helming, sem stafaði af auknu framboði. Næstu 7 ár, fram til ársins 2021 var tap af rekstri minkaeldis, vegna hins lága verðs, mest nam tapið tæpum 250 mkr árið 2018. Árið 2021 skiluðu þessi minkabú 116mkr hagnaði samanlagt. Það er því ekki á vísan að róa í minkaeldi. Minkabændur hafa sótt á stjórnvöld að nota fé skattborgaranna til að mæta þessum sveiflum svo þeir geti haldið starfsemi sinni áfram. Árið 2020 var settur á fót starfshópur um framtíð loðdýraeldis á Íslandi. Starfshópurinn skilaði tillögu til þriggja ráðuneyta þar sem farið var fram á 160 milljón króna framlag. Gegn þessu framlagi átti að koma kolefnis- og umhverfisverkefni þar sem minkaskítur yrði seldur í áburð, og minkabúin keyptu úrgang úr slátur- og fiskiðnaði. Ein af röksemdunum var að minkaeldi væri umhverfisvænn iðnaður. Það er nokkuð glannaleg staðhæfing sem er efni í aðra grein. Nú í kjölfar þeirrar óáranar sem Covid og Úkraínu stríðinu fylgir, fóru minkabændur fram á 160 mkr niðurgreiðslu til fóðurkostnaðar, til að mæta verðhækkunum fóðurs. Niðurstaðan varð árleg 80 mkr niðurgreiðsla fóðurkostnaðar í tvð ár, sem gengur til þessarra 9 minkabúa. Árið 2014 var innleidd reglugerð Evópusambandsins um lágmarksstærð búra, sem minkabændur töldu leggja svo miklar álögur á greinina að fáir réðu við þann kostnaðarauka, því var minkabændum gefinn frestur til ársins 2020 að uppfylla þessar kröfur um búrastærð. Í því sambandi taldi forsvarsmaður minkabænda vanta um 400 milljónir inn í greinina, svo hún væri arðbær. Minkaskinn eru lúxusvara sem er seld á erlendum mörkuðum, þau hafa ekki þýðingu fyrir þjóðarhag, hvorki sem framlag til matvælaöryggis eða til kolefnisjöfnunar, nema þá ríkið setji þær 160 mkr í verkefnið sem minkabændur reikna út að það kosti. Sérstaklega er ámælisvert að þegar helsti vandi ríkisbúskaparins er neikvæður vöruskiptajöfnuður, að ríki setji fjármagn í grein sem er háð duttlungum lúxusmarkaða, sem ýmist skilar hagnaði eða tapið er svo mikið að framleiðendur heltast úr lestinni í tugatali. Þar við má bæta að textíl og tískuframleiðendur hætta notkun loðskinna eingöngu af dýravelferðarsjónarmiðum. Austurríki, Belgía, Bosnia og Herzegovína, Króatía, Tékkland, Eistland, Frakkland, Ítalía, Írland, Lettland, Luxembúrg, Malta, Noregur, Holland, Makedónía, Serbía, Slóvaíka, Slóvenía, Bretland, Sviss og Þýskaland hafa bannað loðdýraeldi þar sem það samræmist ekki dýravelferðarlögum að stunda þessa iðju. Búlgaría hefur sett bann við minkaeldi sem er þrætt fyrir dómstólum. Hefur bannað loðdýraeldi og Danmörk hefur sett svo ströng skilyrði að ekki er fýsilegt að hefja loðdýraeldi aftur eftir Covid bann. Loðdýraeldi er því á undanhaldi í Evrópu. Við þetta má bæta að einstök fylki í Bandaríkjunum hafa sett bann við verslun með loðskinn. Það er því augljóst hvert stefnir. Stjórnvöld í hverju ríkinu á fætur öðru setja bann við loðdýraeldi af tveimur ástæðum, iðjan samræmist ekki lögum og sjónarmiðum um dýravelferð, og reksturinn er svo ótryggur að til þess hann beri sig þarf skattfé almennings að bæta upp viðvarandi tap í greininni. Ísland er þar engin undantekning. Minkaeldi á Íslandi stangast á við dýravelferð og þrífst ekki án þess að framlög af skattfé almennings komi til. . Það er því einboðið að stjórnvöld setji fram áætlun um að leggja niður loðdýraeldi á Íslandi og að innan fjögurra ára fyrirfinnist þessi iðja ekki lengur hérlendis. Sem fyrsta skref ættu stjórnvöld þegar í stað að stöðva hvers konar niðurgreiðslur eða styrki af skattfé almennings til loðdýraeldis. Samtök um dýravelferð á Íslandi hafa því skorað á stjórnvöld að setja bann við loðdýraeldi á Íslandi. Höfundur er í stjórn Samtaka um Dýravelferð á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loðdýrarækt Mest lesið Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Virkjum lýðræðið Jórdís Skúladóttir skrifar Skoðun Ráðstefna um þjóðarátak í húsnæðismálum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Á Íslandi eru 9 minkabú með um 16.000 læðum, og hefur fækkað úr rúmum 300 þegar mest var. Um 30 manns starfa á þessum minkabúum skv. upplýsingum Hagstofunnar 2022. Ástæða þessarrar fækkunar minkabúa eru verðsveiflur á skinnaverðum á erlendum mörkuðum og því hefur afkoma minkaeldis rokkað milli hagnaðar og taps. Mestur var samanlagður hagnaður minkaeldis um 560 mkr (EBIT) árið 2013, en næstu 7 ár var viðvarandi tap í greininni, hið mesta um 250 mkr á ársgrundvelli 2018. Verð á grávöru hélst stöðugt frá árinu 2000 til 2010, þegar meðalverð fyrir skinnið var um 206 DKK sem þótti ásættanlegt verð skv. upplýsingum frá uppboðshúsinu Kopenhagen Fur. Hæst fór meðalverð fyrir skinnið í 563 DKK árið 2013. Fram að þeim tíma hafði verið viðvarandi hagnaður af greininni, en upp úr 2014 lækkaði verðið um helming, sem stafaði af auknu framboði. Næstu 7 ár, fram til ársins 2021 var tap af rekstri minkaeldis, vegna hins lága verðs, mest nam tapið tæpum 250 mkr árið 2018. Árið 2021 skiluðu þessi minkabú 116mkr hagnaði samanlagt. Það er því ekki á vísan að róa í minkaeldi. Minkabændur hafa sótt á stjórnvöld að nota fé skattborgaranna til að mæta þessum sveiflum svo þeir geti haldið starfsemi sinni áfram. Árið 2020 var settur á fót starfshópur um framtíð loðdýraeldis á Íslandi. Starfshópurinn skilaði tillögu til þriggja ráðuneyta þar sem farið var fram á 160 milljón króna framlag. Gegn þessu framlagi átti að koma kolefnis- og umhverfisverkefni þar sem minkaskítur yrði seldur í áburð, og minkabúin keyptu úrgang úr slátur- og fiskiðnaði. Ein af röksemdunum var að minkaeldi væri umhverfisvænn iðnaður. Það er nokkuð glannaleg staðhæfing sem er efni í aðra grein. Nú í kjölfar þeirrar óáranar sem Covid og Úkraínu stríðinu fylgir, fóru minkabændur fram á 160 mkr niðurgreiðslu til fóðurkostnaðar, til að mæta verðhækkunum fóðurs. Niðurstaðan varð árleg 80 mkr niðurgreiðsla fóðurkostnaðar í tvð ár, sem gengur til þessarra 9 minkabúa. Árið 2014 var innleidd reglugerð Evópusambandsins um lágmarksstærð búra, sem minkabændur töldu leggja svo miklar álögur á greinina að fáir réðu við þann kostnaðarauka, því var minkabændum gefinn frestur til ársins 2020 að uppfylla þessar kröfur um búrastærð. Í því sambandi taldi forsvarsmaður minkabænda vanta um 400 milljónir inn í greinina, svo hún væri arðbær. Minkaskinn eru lúxusvara sem er seld á erlendum mörkuðum, þau hafa ekki þýðingu fyrir þjóðarhag, hvorki sem framlag til matvælaöryggis eða til kolefnisjöfnunar, nema þá ríkið setji þær 160 mkr í verkefnið sem minkabændur reikna út að það kosti. Sérstaklega er ámælisvert að þegar helsti vandi ríkisbúskaparins er neikvæður vöruskiptajöfnuður, að ríki setji fjármagn í grein sem er háð duttlungum lúxusmarkaða, sem ýmist skilar hagnaði eða tapið er svo mikið að framleiðendur heltast úr lestinni í tugatali. Þar við má bæta að textíl og tískuframleiðendur hætta notkun loðskinna eingöngu af dýravelferðarsjónarmiðum. Austurríki, Belgía, Bosnia og Herzegovína, Króatía, Tékkland, Eistland, Frakkland, Ítalía, Írland, Lettland, Luxembúrg, Malta, Noregur, Holland, Makedónía, Serbía, Slóvaíka, Slóvenía, Bretland, Sviss og Þýskaland hafa bannað loðdýraeldi þar sem það samræmist ekki dýravelferðarlögum að stunda þessa iðju. Búlgaría hefur sett bann við minkaeldi sem er þrætt fyrir dómstólum. Hefur bannað loðdýraeldi og Danmörk hefur sett svo ströng skilyrði að ekki er fýsilegt að hefja loðdýraeldi aftur eftir Covid bann. Loðdýraeldi er því á undanhaldi í Evrópu. Við þetta má bæta að einstök fylki í Bandaríkjunum hafa sett bann við verslun með loðskinn. Það er því augljóst hvert stefnir. Stjórnvöld í hverju ríkinu á fætur öðru setja bann við loðdýraeldi af tveimur ástæðum, iðjan samræmist ekki lögum og sjónarmiðum um dýravelferð, og reksturinn er svo ótryggur að til þess hann beri sig þarf skattfé almennings að bæta upp viðvarandi tap í greininni. Ísland er þar engin undantekning. Minkaeldi á Íslandi stangast á við dýravelferð og þrífst ekki án þess að framlög af skattfé almennings komi til. . Það er því einboðið að stjórnvöld setji fram áætlun um að leggja niður loðdýraeldi á Íslandi og að innan fjögurra ára fyrirfinnist þessi iðja ekki lengur hérlendis. Sem fyrsta skref ættu stjórnvöld þegar í stað að stöðva hvers konar niðurgreiðslur eða styrki af skattfé almennings til loðdýraeldis. Samtök um dýravelferð á Íslandi hafa því skorað á stjórnvöld að setja bann við loðdýraeldi á Íslandi. Höfundur er í stjórn Samtaka um Dýravelferð á Íslandi.
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Skoðun