Streymisstríðið og Backstreet Boys Björn Berg Gunnarsson skrifar 14. mars 2023 08:01 Það er langbest að viðurkenna það bara. Backstreet Boys eru á leið til landsins og það hristir aðeins upp í farangursrýminu. Auðvitað rifjast upp eins og einn og einn slagari en sömuleiðis minningar um þá gömlu góðu daga þegar geisladiskakaup voru sennilega meginþorri vísitölu neysluverðs unglinga. Þegar besta lag sveitarinnar, Everybody eða Backstreet‘s Back (jú víst, láttu ekki svona), ruddist inn í útvörp og sjónvörp landsmanna árið 1997 voru einungis fjögur ár frá því strákunum var fyrst klastrað saman. Þau voru ansi örlát í skilgreiningunni á „back“ eða endurkomu á þessum tíma. Þessari merkilegu endurkomu fylgdi að tveimur árum liðnum platan Millennium og allt ætlaði um koll að keyra. 15 ára tekjusamdráttur Millennium er vissulega merkileg fyrir margra hluta sakir en í mínum huga ekki síst vegna þess að akkúrat á þeim tíma sem hún kleif hvað hæst á vinsældalistunum (hún seldist í 11 milljónum eintaka) náði sala geisladiska hámarki á heimsvísu. Ekki bara það heldur urðu tekjur tónlistariðnaðarins meiri en þær höfðu nokkru sinni áður verið. Hvort það var strákunum að kenna, plötunni eða einhverju öðru (svo sem ólöglegu niðurhali) hófst með útgáfu Millennium tímabil stöðugs samdráttar í tekjum iðnaðarins sem snérist ekki í vöxt að nýju fyrr en 15 árum síðar. Hér skal þó tekið fram að um tekjur iðnaðarins sjálfs er að ræða og ekki er tekið tillit til þeirra tekna sem tónlistarfólk hefur sem dæmi þénað af tónleikahaldi á tímabilinu. Sömuleiðis er gott að hafa í huga að tekjur jafngilda ekki arðsemi. Útgáfu plötu, geisladisks eða snældu fylgir heilmikill kostnaður við framleiðslu, dreifingu og smásölu sem útgefendur tónlistar á vefnum þurfa ekki að hafa áhyggjur af í sama mæli. Tekjur af streymi tónlistar vega því á endanum talsvert þyngra í vösum þeirra sem í hlut eiga en plötusala. Streymið tekið við Eins og sjá má á myndinni að ofan hefur nokkuð heilbrigður tekjuvöxtur verið í greininni frá því botninum var náð árið 2014. Til gamans má geta að Taylor Swift átti þá mest seldu plötu ársins. Vöxtinn má að nær öllu leyti rekja til streymis, sem tekið hefur við af niðurhali sem vaxtarbroddur í dreifingu og sölu stafrænnar tónlistar. Ef litið er framhjá kínverskum streymisveitum virðist sem slagurinn um yfirburðarstöðu á streymismarkaðinum standi á milli Spotify og Apple. Þar sem rekstur streymisveitu hefur sjaldan ef nokkru sinni skilað hagnaði hefur megináhersla þeirra sem keppa á markaðinum verið að ná sem mestum fjölda áskrifenda eins hratt og mögulegt er. Á einhverjum tímapunkti hljóti að koma að því að reksturinn verði arðbær og þeir stærstu muni hagnast mest. Þannig hefur í það minnsta verið talað. Á myndinni að neðan sjáum við sundurliðun á áskrifendafjölda helstu streymisveitna, utan þeirra kínversku. Þann fyrirvara skal setja við Amazon og YouTube að tónlistarstreymi getur verið pakkað saman með annarri þjónustu. Þá er streymi á Google Play ekki tekið með, en síðast þegar fréttir bárust af þeim, vorið 2019, greiddu 15 milljónir áskrifenda fyrir þjónustuna. Loks geta tekjur borist frá fríu streymi þar sem hlustandinn þarf að sætta sig við að hlusta á auglýsingar. Eftir mjög öfluga innkomu á markaðinn hefur talsvert dregið úr vexti Apple Music. Undanfarin ár hefur áskrifendum Spotify fjölgað mun hraðar en hjá samkeppnisaðilanum en hvaða áhrif hefur það haft á reksturinn? Hvenær fer Spotify að skila hagnaði? Það er þolinmótt fjármagnið sem lagt hefur verið inn í Spotify. Þrátt fyrir þessa miklu fjölgun áskrifenda og tekjuaukningu samhliða því hefur veitan aldrei verið rekin réttu megin við núllið. Vissulega eru fjárfestingar fyrirtækisins enn mjög miklar en fjárfestar virðast vera orðnir nokkuð óþreyjufullir. Hlutabréfaverðið fór hæst snemma árs 2021 en hefur frá þeim tíma fallið um 2/3. Stærsti aðilinn í helsta vaxtarbroddi dreifingar tónlistar í dag, í iðnaði í örum vexti hefur enn ekki getað skilað hagnaði. Enn fjölgar áskrifendum þó hratt og samkeppninni því langt í frá lokið. Þegar mesta vaxtarfasanum lýkur tekur hefðbundnari rekstur með áherslu á arðsemi væntanlega við og þá verður spennandi að sjá hvort kenningin sem allt virðist byggja á þessa dagana heldur; að flestir áskrifendur skili mestum hagnaði. Sú virðist raunin í það minnsta alls ekki vera í dag. Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn Berg Gunnarsson Tónleikar á Íslandi Mest lesið Halldór 05.07.2025 Halldór Baldursson Halldór Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Sjá meira
Það er langbest að viðurkenna það bara. Backstreet Boys eru á leið til landsins og það hristir aðeins upp í farangursrýminu. Auðvitað rifjast upp eins og einn og einn slagari en sömuleiðis minningar um þá gömlu góðu daga þegar geisladiskakaup voru sennilega meginþorri vísitölu neysluverðs unglinga. Þegar besta lag sveitarinnar, Everybody eða Backstreet‘s Back (jú víst, láttu ekki svona), ruddist inn í útvörp og sjónvörp landsmanna árið 1997 voru einungis fjögur ár frá því strákunum var fyrst klastrað saman. Þau voru ansi örlát í skilgreiningunni á „back“ eða endurkomu á þessum tíma. Þessari merkilegu endurkomu fylgdi að tveimur árum liðnum platan Millennium og allt ætlaði um koll að keyra. 15 ára tekjusamdráttur Millennium er vissulega merkileg fyrir margra hluta sakir en í mínum huga ekki síst vegna þess að akkúrat á þeim tíma sem hún kleif hvað hæst á vinsældalistunum (hún seldist í 11 milljónum eintaka) náði sala geisladiska hámarki á heimsvísu. Ekki bara það heldur urðu tekjur tónlistariðnaðarins meiri en þær höfðu nokkru sinni áður verið. Hvort það var strákunum að kenna, plötunni eða einhverju öðru (svo sem ólöglegu niðurhali) hófst með útgáfu Millennium tímabil stöðugs samdráttar í tekjum iðnaðarins sem snérist ekki í vöxt að nýju fyrr en 15 árum síðar. Hér skal þó tekið fram að um tekjur iðnaðarins sjálfs er að ræða og ekki er tekið tillit til þeirra tekna sem tónlistarfólk hefur sem dæmi þénað af tónleikahaldi á tímabilinu. Sömuleiðis er gott að hafa í huga að tekjur jafngilda ekki arðsemi. Útgáfu plötu, geisladisks eða snældu fylgir heilmikill kostnaður við framleiðslu, dreifingu og smásölu sem útgefendur tónlistar á vefnum þurfa ekki að hafa áhyggjur af í sama mæli. Tekjur af streymi tónlistar vega því á endanum talsvert þyngra í vösum þeirra sem í hlut eiga en plötusala. Streymið tekið við Eins og sjá má á myndinni að ofan hefur nokkuð heilbrigður tekjuvöxtur verið í greininni frá því botninum var náð árið 2014. Til gamans má geta að Taylor Swift átti þá mest seldu plötu ársins. Vöxtinn má að nær öllu leyti rekja til streymis, sem tekið hefur við af niðurhali sem vaxtarbroddur í dreifingu og sölu stafrænnar tónlistar. Ef litið er framhjá kínverskum streymisveitum virðist sem slagurinn um yfirburðarstöðu á streymismarkaðinum standi á milli Spotify og Apple. Þar sem rekstur streymisveitu hefur sjaldan ef nokkru sinni skilað hagnaði hefur megináhersla þeirra sem keppa á markaðinum verið að ná sem mestum fjölda áskrifenda eins hratt og mögulegt er. Á einhverjum tímapunkti hljóti að koma að því að reksturinn verði arðbær og þeir stærstu muni hagnast mest. Þannig hefur í það minnsta verið talað. Á myndinni að neðan sjáum við sundurliðun á áskrifendafjölda helstu streymisveitna, utan þeirra kínversku. Þann fyrirvara skal setja við Amazon og YouTube að tónlistarstreymi getur verið pakkað saman með annarri þjónustu. Þá er streymi á Google Play ekki tekið með, en síðast þegar fréttir bárust af þeim, vorið 2019, greiddu 15 milljónir áskrifenda fyrir þjónustuna. Loks geta tekjur borist frá fríu streymi þar sem hlustandinn þarf að sætta sig við að hlusta á auglýsingar. Eftir mjög öfluga innkomu á markaðinn hefur talsvert dregið úr vexti Apple Music. Undanfarin ár hefur áskrifendum Spotify fjölgað mun hraðar en hjá samkeppnisaðilanum en hvaða áhrif hefur það haft á reksturinn? Hvenær fer Spotify að skila hagnaði? Það er þolinmótt fjármagnið sem lagt hefur verið inn í Spotify. Þrátt fyrir þessa miklu fjölgun áskrifenda og tekjuaukningu samhliða því hefur veitan aldrei verið rekin réttu megin við núllið. Vissulega eru fjárfestingar fyrirtækisins enn mjög miklar en fjárfestar virðast vera orðnir nokkuð óþreyjufullir. Hlutabréfaverðið fór hæst snemma árs 2021 en hefur frá þeim tíma fallið um 2/3. Stærsti aðilinn í helsta vaxtarbroddi dreifingar tónlistar í dag, í iðnaði í örum vexti hefur enn ekki getað skilað hagnaði. Enn fjölgar áskrifendum þó hratt og samkeppninni því langt í frá lokið. Þegar mesta vaxtarfasanum lýkur tekur hefðbundnari rekstur með áherslu á arðsemi væntanlega við og þá verður spennandi að sjá hvort kenningin sem allt virðist byggja á þessa dagana heldur; að flestir áskrifendur skili mestum hagnaði. Sú virðist raunin í það minnsta alls ekki vera í dag. Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu Íslandsbanka.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun