Landsnetið okkar Stefán Georgsson skrifar 30. mars 2023 08:00 Við íslenska þjóðin eigum Landsnet, fyrirtæki sem hefur einkaleyfi á flutningi raforku á Íslandi. Fyrirtækið ber þannig mikla ábyrgð, bæði á því að tryggja orkuöryggi og á því að velja bestu lausnir þegar verið er að þróa flutningskerfi raforku. Félagið er stórt og öflugt, tekjur þess voru rúmir 22 milljarðar í fyrra og rekstrarkostnaðar 5,5 milljarðar. Landsnet hélt árlegan vorfund sinn í Hörpu nú í lok mars. Þar var mikið grátið yfir því hve illa gengi að klára framkvæmdir í flutningskerfinu. Bent var á alla aðra en Landsnet, en ekkert horft innávið - hvað getur Landsnet hugsanlega gert betur? Suðurnesjalína 2 Ég bý á Völlunum í Hafnarfirði og kynntist Landsneti fyrst árin 2014 þegar til stóð að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu hérna í hverfinu. Íbúar mótmæltu harðlega og í fyrsta skipti að ég held tókst að fá Landsnet til að ræða aðra möguleika. Úr varð að Landsnet féll frá þessum fyrirætlunum, en lagði þess í stað til jarðstreng næst íbúðabyggð. Landsnet vildi sömuleiðis taka land á Reykjanesi eignarnámi til að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu. Þetta dæmi Hæstiréttur ólöglegt þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi meðfram Reykjanesbraut sem valkost. Framkvæmdin er ennþá stopp - Skipulagsstofnun og sveitarfélagið Vogar vilja jarðstreng en Landsnet ekki. Á meðan bíða íbúar á Suðurnesjum. Hamraneslína Í Hafnarfirði er Hamraneslína, stór loftlína sem íbúar og bæjaryfirvöld í Hafnarfirði hafa lengi viljað losna við. Línan liggur að stóru tengivirki í Hamranesi. Áhugahópurinn Jarðstrengir lagði til árið 2014 að setja línuna í jörð í Hafnarfirði, en Landsnet neitaði að ræða þann möguleika. Þess í stað vildi Landsnet byggja nýja loftlínu (Suðvesturlínu / Lyklafellslínu) sem upphaflega tengdist álvershugmyndum í Helguvík og taka þá Hamraneslínu niður í framhaldinu. Þessi framkvæmd (Lyklafellslína) var úrskurðuð ólögleg þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi í öxl Bláfjallavegar sem valkost við nýja loftlínu gegnum vatnsverndarsvæði. Landsnet fór því af stað aftur með nýtt matsverkefni, en millitíðinni fór að gjósa á Reykjanesi. Vísindamenn réðu sterklega gegn því að leggja Lyklafellslínu á mögulegu eldgosasvæði. Niðurstaðan varð að hætta við línuna, en leggja Hamraneslínu sem jarðstreng á stuttum kafla - eins og lagt var til 2014. Hefði sá valkostur verið skoðaður af alvöru þá væri sennilega framkvæmdum löngu lokið. Norðurland Í Morgunblaðinu 16. maí 2014 er rætt við Guðmund Inga Ásmundsson sem þá var aðstoðarforstjóri Landsnets um nýja háspennulínu frá Kröflu inná Akureyri. Þar segir: “Ný háspennulína í lofti, sunnan við Akureyrarflugvöll, raskar ekki flugöryggi að mati Landsnets.” Isavia, bæjaryfirvöld og aðrir voru ekki sammála þessari túlkun Landsnets. Að lokum gaf Landsnet eftir, lagður var jarðstrengur næst Akureyrarflugvelli og línan var spennusett nú síðasta haust. Þessi afstaða Landsnet gegn jarðstrengjum tafði verkefnið verulega. Kvikmyndin Línudans sem sýnd var á RUV fyrir nokkrum árum lýsir barátta bænda og landeigenda á Norðurlandi gegn Blöndulínu 3. Þar koma fram merkilegar upplýsingar um þær sérstöku aðferðir sem Landsnet (sem við eigum öll) notaði við að reyna að fá landeigendur til að samþykkja framkvæmdina. Þessar aðferðir voru ekki til fyrirmyndar að mínu mati. Þá hefur verið bent á fara megi mildari leiðir á Norðurlandi, til dæmis að leggja minni (132 kV) línu um Tröllaskaga í stað 220 kV línu. Fleiri valkostir? Landsnet hefur lengi bent á kostnað við jarðstrengi sem ástæðu fyrir því að þeir komi ekki til greina. Þetta hefur þó ekki alltaf staðist skoðun og til dæmis týndist skýrsla sem kostnaðarmat var byggt á þegar beðið var um frekari rökstuðning. Skýrslan hefur aldrei fundist. Jarðstrengir eru ekki lausn alls staðar, en það verður að gera þá kröfu til einokunarfyrirtækis í eigu þjóðarinnar að þeir séu skoðaðir sem raunverulegur valkostur. Það hefur aftur og aftur “gleymst” hjá Landsneti. Þá má í sumum tilvikum sennilega komast af með minni línur en lagt er upp með. Þannig var til dæmis gert ráð fyrir stórum og öflugum 400 kV línum í upprunalegum hugmyndum á Suðvesturhorninu, en þær hugmyndir hafa verið lagðar til hliðar. Mér finnst það sjálfsögð krafa að Landsnet byrji á því að líta innávið og lagfæri það sem miður hefur farið síðustu ár áður en beðið er um breytingar á lagaumhverfi. Landsnet hefur úr miklum fjármunum að spila eins og allt það kynningarefni sem framleitt er fyrir Landsnet ber með sér. En þegar ekki er búið að lagfæra undirliggjandi vandamál hjálpar dýrt kynningarefni ekki. Það er alltaf hætta á því að án heimanáms verði einkunnir í prófum ekki sérlega háar og Landsnet hefur aftur og aftur fengið falleinkunn. Lausnin er að læra heima, ekki skipta um kennara eða prófdómara. Höfundur er verkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Stefán Georgsson Mest lesið Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson Skoðun Skoðun Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Sjá meira
Við íslenska þjóðin eigum Landsnet, fyrirtæki sem hefur einkaleyfi á flutningi raforku á Íslandi. Fyrirtækið ber þannig mikla ábyrgð, bæði á því að tryggja orkuöryggi og á því að velja bestu lausnir þegar verið er að þróa flutningskerfi raforku. Félagið er stórt og öflugt, tekjur þess voru rúmir 22 milljarðar í fyrra og rekstrarkostnaðar 5,5 milljarðar. Landsnet hélt árlegan vorfund sinn í Hörpu nú í lok mars. Þar var mikið grátið yfir því hve illa gengi að klára framkvæmdir í flutningskerfinu. Bent var á alla aðra en Landsnet, en ekkert horft innávið - hvað getur Landsnet hugsanlega gert betur? Suðurnesjalína 2 Ég bý á Völlunum í Hafnarfirði og kynntist Landsneti fyrst árin 2014 þegar til stóð að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu hérna í hverfinu. Íbúar mótmæltu harðlega og í fyrsta skipti að ég held tókst að fá Landsnet til að ræða aðra möguleika. Úr varð að Landsnet féll frá þessum fyrirætlunum, en lagði þess í stað til jarðstreng næst íbúðabyggð. Landsnet vildi sömuleiðis taka land á Reykjanesi eignarnámi til að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu. Þetta dæmi Hæstiréttur ólöglegt þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi meðfram Reykjanesbraut sem valkost. Framkvæmdin er ennþá stopp - Skipulagsstofnun og sveitarfélagið Vogar vilja jarðstreng en Landsnet ekki. Á meðan bíða íbúar á Suðurnesjum. Hamraneslína Í Hafnarfirði er Hamraneslína, stór loftlína sem íbúar og bæjaryfirvöld í Hafnarfirði hafa lengi viljað losna við. Línan liggur að stóru tengivirki í Hamranesi. Áhugahópurinn Jarðstrengir lagði til árið 2014 að setja línuna í jörð í Hafnarfirði, en Landsnet neitaði að ræða þann möguleika. Þess í stað vildi Landsnet byggja nýja loftlínu (Suðvesturlínu / Lyklafellslínu) sem upphaflega tengdist álvershugmyndum í Helguvík og taka þá Hamraneslínu niður í framhaldinu. Þessi framkvæmd (Lyklafellslína) var úrskurðuð ólögleg þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi í öxl Bláfjallavegar sem valkost við nýja loftlínu gegnum vatnsverndarsvæði. Landsnet fór því af stað aftur með nýtt matsverkefni, en millitíðinni fór að gjósa á Reykjanesi. Vísindamenn réðu sterklega gegn því að leggja Lyklafellslínu á mögulegu eldgosasvæði. Niðurstaðan varð að hætta við línuna, en leggja Hamraneslínu sem jarðstreng á stuttum kafla - eins og lagt var til 2014. Hefði sá valkostur verið skoðaður af alvöru þá væri sennilega framkvæmdum löngu lokið. Norðurland Í Morgunblaðinu 16. maí 2014 er rætt við Guðmund Inga Ásmundsson sem þá var aðstoðarforstjóri Landsnets um nýja háspennulínu frá Kröflu inná Akureyri. Þar segir: “Ný háspennulína í lofti, sunnan við Akureyrarflugvöll, raskar ekki flugöryggi að mati Landsnets.” Isavia, bæjaryfirvöld og aðrir voru ekki sammála þessari túlkun Landsnets. Að lokum gaf Landsnet eftir, lagður var jarðstrengur næst Akureyrarflugvelli og línan var spennusett nú síðasta haust. Þessi afstaða Landsnet gegn jarðstrengjum tafði verkefnið verulega. Kvikmyndin Línudans sem sýnd var á RUV fyrir nokkrum árum lýsir barátta bænda og landeigenda á Norðurlandi gegn Blöndulínu 3. Þar koma fram merkilegar upplýsingar um þær sérstöku aðferðir sem Landsnet (sem við eigum öll) notaði við að reyna að fá landeigendur til að samþykkja framkvæmdina. Þessar aðferðir voru ekki til fyrirmyndar að mínu mati. Þá hefur verið bent á fara megi mildari leiðir á Norðurlandi, til dæmis að leggja minni (132 kV) línu um Tröllaskaga í stað 220 kV línu. Fleiri valkostir? Landsnet hefur lengi bent á kostnað við jarðstrengi sem ástæðu fyrir því að þeir komi ekki til greina. Þetta hefur þó ekki alltaf staðist skoðun og til dæmis týndist skýrsla sem kostnaðarmat var byggt á þegar beðið var um frekari rökstuðning. Skýrslan hefur aldrei fundist. Jarðstrengir eru ekki lausn alls staðar, en það verður að gera þá kröfu til einokunarfyrirtækis í eigu þjóðarinnar að þeir séu skoðaðir sem raunverulegur valkostur. Það hefur aftur og aftur “gleymst” hjá Landsneti. Þá má í sumum tilvikum sennilega komast af með minni línur en lagt er upp með. Þannig var til dæmis gert ráð fyrir stórum og öflugum 400 kV línum í upprunalegum hugmyndum á Suðvesturhorninu, en þær hugmyndir hafa verið lagðar til hliðar. Mér finnst það sjálfsögð krafa að Landsnet byrji á því að líta innávið og lagfæri það sem miður hefur farið síðustu ár áður en beðið er um breytingar á lagaumhverfi. Landsnet hefur úr miklum fjármunum að spila eins og allt það kynningarefni sem framleitt er fyrir Landsnet ber með sér. En þegar ekki er búið að lagfæra undirliggjandi vandamál hjálpar dýrt kynningarefni ekki. Það er alltaf hætta á því að án heimanáms verði einkunnir í prófum ekki sérlega háar og Landsnet hefur aftur og aftur fengið falleinkunn. Lausnin er að læra heima, ekki skipta um kennara eða prófdómara. Höfundur er verkfræðingur.
Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun