Eiríkur Bergmann prófessor í stjórnmálafræði segir liðinn þingvetur hafa einkennst af ólgu og þreytu í ríkisstjórnarsamstarfinu. Núverandi efnahagsástand dragi enn frekar fram hversu ólíkir stjórnarflokkarnir eru. Þetta allt endurspeglist í miklu fylgistapi þeirra á kjörtímabilinu.
„Allir þrír flokkarnir hafa tapað verulegu fylgi frá síðustu kosningum og flokkur forsætisráðherra er kominn niður undir þröskuld og er í tilvistarkreppu, ef svo má segja, að reyna að haldast inni á þingi. Síðan höfum við líka séð aukna togstreitu á milli flokkanna í ýmsum málum þar sem krytur eru farnar að koma í ljós, bæði í baklandinu á milli einstakra þingflokka og jafnvel bara inni í ríkisstjórninni sjálfri,“ segir Eiríkur og tekur sem dæmi núninginn sem hefur verið á milli dómsmálaráðherra og félagsmálaráðherra.
Sjá nánar: Guðmundur Ingi óánægður með Jón
Stjórnarslit geri yfirleitt ekki boð á undan sér
Þegar Eiríkur var spurður hversu djúpt væri á ágreiningi stjórnarflokkanna svaraði hann því til að afar erfitt sé að segja til um möguleg stjórnarslit. Þau geri sjaldnast boð á undan sér. Vika sé langur tími í pólitík, hvað þá heill þingvetur.
„Ég held að það sé kannski frekar að horfa á það í því ljósi að upptaktur að næstu kosningabaráttu hefst á næsta vetri þannig að þá fara flokkarnir með annað í huga inn í þann stjórnamálavetur þannig að það má gera ráð fyrir að svona togstreitan muni bara aukast og sprungurnar í þessu samstarfi komi betur og betur í ljós eftir því sem nálgast næstu kosningar.“
Útlendingafrumvarp dómsmálaráðherra var fyrirferðarmikið í vetur og reyndist það vera hið mesta átakamál. Það var á meðal þeirra mála sem Eiríkur telur að hafi set mestan svip á þingveturinn.
„Þar sem til dæmis dómsmálaráðherra Sjálfstæðisflokksins boðar hertari aðgerðir og að stemma frekar stigu við komu fólks til landsins á meðan ákveðin öfl innan Vinstri grænna eru á öndverðum meiði og leggja meira upp úr því að taka vel á móti fólki og hleypa fólki á flótta og í vanda inn til landsins og þarna er augljós núningur.“
Lengsta umræðan á þingi stóð um útlendingafrumvarp dómsmálaráðherra eða í um 103 klukkustundir og voru það Píratar sem helst voru málglaðir enda lá þeim mikið á hjarta. Fjórir þingmenn þeirra verma raunar fjögur efstu sætin á lista yfir þá þingmenn sem töluðu mest á Alþingi á nýafstöðnum þingvetri.
Himinn og haf á milli xD og VG
„Og síðan hafa verið að koma upp svona einhver mál eins og til dæmis salan á Íslandsbanka og svona ýmislegt annað, einstök mál, hvort það eigi að birta hina og þessa skýrsluna og eitthvað þess háttar,“ segir Eiríkur og vísar í Lindarhvolsmálið.
Eiríkur segir að eftir COVID-tímann hafi stjórnarflokkarnir raunverulega fundið hversu ólíkir þeir eru. Núverandi efnahagsástand, sem einkennist af háum vöxtum og hækkandi verðlagi, dragi fram ólíka hugmyndafræði þeirra þegar kemur að efnahagspólitík.
„Sjálfstæðisflokkurinn annars vegar og Vinstri grænir hins vegar eru á sitt hvorum endanum í efnahagspólitík allri. Þannig að þetta eru um margt öndverðir flokkar þó þeir nái saman um ýmis málefni eins og um að halda í horfinu og gera ekki róttækar kerfisbreytingar en þá er mjög langt á milli þeirra í hugmyndum þeirra um stýringu efnahagslífsins, velferð, þjónustu ríkisins og svo framvegis. Hugmyndafræðilega er himinn og haf þarna á milli.“
