Flestir héldu að Hvammsvirkjun væri komin á beinu brautina eftir að sveitarstjórn Skeiða- og Gnúpverjahrepps samþykkti virkjunina fyrir sitt leyti í fyrradag. Það kom því mörgum á óvart þegar Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála felldi virkjanaleyfið úr gildi í gær.
Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis-, orkumála- og loftslagsráðherra fundaði strax í morgun um stöðuna með fulltrúum Orkustofnunar og Umhverfisstofnunar. Fulltrúar þeirra skoði nú hvað hafi farið úrskeiðis.
„Þegar kemur að grænni orku almennt, sama hvaða græna orka það er sem við erum búin að taka ákvörðun um, getum við ekki beðið. Við þurfum að fara að sækja græna orku. Ef ekki, þá þurfa menn að horfast í augu við að ná ekki loftslagsmarkmiðunum,“ segir Guðlaugur Þór.
Tíðindalítið hefur verið í virkjanamálum á Íslandi mörg undanfarin ár þrátt fyrir aukna eftirspurn eftir raforku. Hörður Arnarson forstjóri Landsvirkjunar sagði á ársfundi fyrirtækisins í mars að „raforkukerfið væri uppselt og ástæða til að hafa áhyggjur af orkuöryggi fyrir heimili og smærri fyrirtæki. Nauðsynlegt væri að bregðast við hið fyrsta."
„Aðalatriðið er þetta; að aðgerðaleysi okkar síðustu tíu til tuttugu árin er náttúrlega að koma niður á okkur. Það er augljóst að það kerfi sem við erum búin að búa til er ekki að virka sem skyldi,“ segir umhverfisráðherra. Þar vísar hann til þeirra ferla sem mótaðir hafa verið um ferlið allt frá ákvörðun um virkjanakosti til umsókna um virkjanaleyfi, kæruleiðir og svo framvegis.
Lítið hefur gerst í stórum virkjanamálum frá því Fljótsdalsstöð var tekin í gagnið árið 2007, þótt síðar hafi Búðarhálsstöð, Þeistareykjastöð og stækkun Búrfellsvirkjunar komið til sögunnar, sú síðast nefnda fyrir fimm árum. Umhverfisráðherra segir kerfið of þunglamalegt og boðar frumvörp á Alþingi í haust.
Hefðu bæði Landsvirkjun og Orkustofnun getað gert betur í umsóknarferlinu?
„Ég ætla ekki að leggja mat á það. Aðalatriði málsins er þetta; núna er verkefnið að ég hef beðið um að fá greiningu á því hver staðan er. Hvað fór þarna úrskeiðis og sömuleiðis hvernig við getum bætt úr því,“ segir Guðlaugur Þór. Þær niðurstöður ættu að liggja fyrir fljótlega.
Landsvirkjun ætlaði að hefja undirbúningsframkvæmdir fyrir Hvammsvirkjun í næsta mánuði og eiginlega virkjanaframkvæmdir á næsta ári. Ráðherra segir þær framkvæmdir ekki mega dragast mikið.
„Þetta snýst um að veita ekki afslátt á þeim kröfum sem við viljum vera með kröfur á. Það snýr auðvitað að náttúruverndinni og umhverfismálum. En það er engra hagur að svona ferli dragist áfram í mörg, mörg ár,“ segir Guðlaugur Þór Þórðarson.
